Ana sayfa

RİBA :

Ribâ şiddetle yasak edilen fâsid alışverişlerdendir. Lügatte mânâsı: Ziyâde demektir. Teâlâ Hazretleri:

«Onun üzerine suyu indirdiğimiz vakit hareket eder de kabarır.»'[Fussilet 39]

buyurmuştur ki, hareket edip kabarmak yerin üzerine ziyadedir.

Istılâhda ribâ: Bir cinsten olan iki bedelden birine yapılan karşılıksız ziyadedir. Buna lisanımızda faiz denilir. Ribâ «Ribe'n-nesîe» ve «Ribe'l-fadl» olmak üzere iki kısımdır. Şâfiiler'ce «Ribe'l-yed» denilen üçüncü bir kısmı daha vardır.

1- Ribe'n-nesîe : Ziyadesi bir müddetten ibaret olan ribâdır. Kışın bir ölçek buğday vererek yaza onun karşılığında bir buçuk ölçek buğday almak gibi. Buradaki yarım ölçeğin karşılığında bir mal yoktur; bu yalnız beklediği müddetin karşılığıdır. Onun içindir ki bu ribâya te'hîr mânâsına «Ribe'n-nesîe» denilmiştir.

Hükmü: Bilittifak haramdır ve büyük günahlardandır.

2- Ribe'l-fadl: Karşılığında hiç bir şey bulunmayan ziyadedir. Bunda müddet filân yoktur. Bir ölçek buğday vererek bir buçuk ölçek buğday almak gibi. Oniki mıskal ağırlığında işlenmemiş altını vererek on mıskal işlenmiş bir altın almak dahî böyledir.

Hükmü: Bu da dört mezhebe göre haramdır. Sahabeden bazılarının bunu tecviz ettiği hattâ İbni Abbâs (Radiyallahu anh)'ın da bunlar arasında bulunduğu rivayet edilmişse de sonraları bu fikirden vaz geçmiştir.

3- Ribe'l-yed: Bir cinsten iki şeyi teslim ve tesellümsüz satmaktır.