ORTAKLIK SÖZLERŞMELERİ
ÖRNEKLERİ:
ÜÇ KİŞİYE KURULAN İNÂN
ŞİRKETİ SÖZLEŞME ÖRNEĞİ
Bu şirket Kanuni
yeterlilik ve bilinçleri yerinde olarak falan, falan ve filan kimsenin katılımıyla
kurulmuştur. Bu şirket Mufavada şirketi değildir. Üç kişi otuz bin dirhem
koyarak bu şirketi meydana getirmişlerdir. Ortaklardan her biri on bin dirhem
koyarak sermayelerini karıştırmışlardır ve bu otuz bin dirhem aralarında
kurdukları üç ortaklı şirketin ortak sermeyesi olmuştur. Ortaklar Allah’a karşı
sorumluluk bilinci içersinde ve birbirlerinin emanetlerini koruma prensibi ile
çalışacaklardır. Bu sermaye ile uygun gördükleri malları satın alacaklar veya
tek başlarına bile olsa kendi aralarında bu ticareti devam ettireceklerdir. Bu
ticaret nakit para ile olabileceği gibi vade ile de olabilecektir. Bunu
yaparken ortaklardan hiç biri bir diğerinden izin alıp danışması yoktur,
isteyen istediği şekilde alışverişlerini yapabilir birlikte yapmak zorunluluğu
yoktur, kendi başına yapabileceği gibi arkadaşları adına da yapma imkanına
sahiptirler. Bu alışverişi kendisi yapabileceği gibi diğer iki arkadaşı adına
da yapabilir. Bir kişiyi bağlayan durum diğer iki kişiyi de bağlar. Belirtilen
sermayeye göre az veya çok kâr aralarında bölüştürülür. Her türlü vergi, harç
vs. de yine sermayeler oranında bölüştürülür. Bu sözleşme aynı sözcüklerle üç
nüsha olarak hazırlanmış birisi falana diğeri filana üçüncü de diğer kişiye
verilmiştir. Sözleşmeyi imza edenler: Falan, falan ve filan.
CAİZ GÖRENLERİN GÖRÜŞÜNE
GÖRE MUFAVADA ORTAKLIĞI DÖRT KİŞİ ARASINDA GERÇEKLEŞMİŞTİR
Allah; (Mâide sûresi 1.
ayetinde) “Ey inananlar! Akitlerinizi titizlikle yerine getirin” buyurmaktadır.
Buna dayanarak falan, falan, filan ve falan kimseler kendi aralarında aynı
miktar ve aynı cins parayı bir araya getirip karıştırarak tek parça haline
getirdiler. Bundan sonra artık hiç kimse kendi malını ayırt edecek durumda
değildir, birinin malı aynı zamanda değerine de aittir. Az ya da çok peşin veya
veresiye yapılacak alım satım ve ticari işlerde genel anlamıyla insanların
yaptıkları her türlü ticari muamelede ortakların hakları eşittir. İnsanların
kendi aralarında yaptıkları tüm meşru işleri gerek birlikte gerekse bireysel
olarak yapabilirler. Bu şirketten dolayı bir ortağın borçlanması durumu diğer
ortakları da bağlar yine bu ortaklardan her birinin kazancı ve Allah’ın bunlara
verdiği rızık eşit bir şekilde dağıtılır. Zarar da aynı şekilde diğer ortaklar
arasında paylaştırılır. Bu sözleşmede adı geçen falan, falan, falan ve falan
hepsi dava açma, para tahsil etme ve itiraz gibi konularda diğer ortakların
kefili ve vekilli durumundadır. Hatta her konuda kendisine vekil tayin ettiği
gibi ölümünden sonra da kendisine vâsi olarak seçmiştir. Dolayısıyla ölenin
borçlarını öder ve vasiyetini de yerine getirir. Her ortak diğer ortağını aynı
şekilde her şeyiyle (alacak, borç, vasiyet hususunda) tekeffül etmiş ve bu
sözleşmeyi imza altına almışlardır. İmza edenler falan, falan, falan ve falan.
ORTAKLARIN BİRBİRİNDEN
AYRILMALARI
İş bu sözleşme falan,
falan, falan ve filan şahıslar arasında yapılmıştır. Söz konusu kişilerden her
biri bilinci yerinde ve hür iradesiyle bu sözleşmeye imza koymuştur. Ortaklar
olarak biz değişik ticaretler, alışverişler ve ortaklıklar yaptık, başkalarına
borç verdik, emanet para verdik, ihalelere katıldık, kiraladık, ekim dikim
yaptık. Şu anda yaptığımız her işi sona erdirerek gönül rızasıyla bu ortaklığı
bitirdik, birlikte yaptığımız tüm işleri ve aramızda geçen her şeyi tek tek ve
açık olarak açıkladık. Her birimiz ortağının her konudaki doğruluğunu ve
haklılığını bilerek ve haklılığına kanaat getirerek bu ortaklığın dağılmasına
karar verdik. Ortaklardan her biri hakkı olan malın tamamını teslim aldı. Bu
sözleşmede adı geçen ortakların diğer ortaklardan alacağı hiçbir şey kalmadı.
Biz ortaklar hiç birimiz diğerinden bir şey isteme ve dava etme yetkisi
olmadığı gibi başkalarından da hiçbir ortağın bir şey isteme hakkı yoktur ve
böyle bir yetkisi de kalmamıştır. Çünkü hepimiz hakkını alıp elindekine razı
olmuştur. Bu söylenenleri kabul ederek falan, falan, falan ve falan kimseler bu
sözleşmenin feshini imza altına almışlardır.