Ana sayfa

Haris bin Ebi Usame:

Doğum: Hicri 186 Vefat: Hicri 282

Haris bin Muhammed bin Ebu Üsame bin Yezid bin Adiyy bin es-Saib. Hicrı 186 yılında Vasıt ya da Tus'ta doğdu.

Abbasılerin ilk yüzyılında; Halife Reşid, Emin, Me'mun, Mu'tasım, Vasık, Mütevekkil, Mustansır, Mustain, Muhtedı ve Mu'temed'in dönemlerinde yaşadı. Hangi yaşlarda ilim tahsiline başladığı kesin olarak bilinmemekle beraber, on iki yaşlarında hadis öğrenmeye başladığı söylenir. Yahya bin Abbad (v. h. 198), Ali bin Asım'dan (v. h. 201) hadis aldı. İlim tahsili için birçok yere yolculuk yapmış olan Haris bin Üsame, en fazla Bağdat'a gelip giden alimlerden faydalandı.

23 yaşında gittiği Mekke'de bir süre kaldı kaldı. Orada Humeydı ve Abdullah bin ez-Zübeyr'den hadis öğrendi. Basra'ya ve Şam'a yaptığı yolculuklarda Dahhak bin Muhalled, Hudbe bin Halid, Müslim bin İbrahim el-Perahidı, Bişr bin Ömer ez-Zehranı, Said bin Amir edDab'ı'den ilim aldı.

Ehl-i Sünnet inancına sahip olan Haris bin Üsame, Cehmiyye'nin ve Mutezile'nin fikirlerinin karşısında yer almıştır.

Kaynaklarda ifade edildiğine göre 139 alimden ders almıştır. Bunlardan bazıları şunlardır: İbrahim bin Abdullah el-Herevi, İshak bin İsa et-Tabba' , İsmail es-San'ani, Hasan bin Kuteybe el-Huzai, Halid bin Hidaş bin Adan, Ravh bin Ubade el-Kaysı, Said bin Şurahbil el-Kindı, Süleyman bin Davud el-Haşimı, Abdullah bin Bekr es-Sehmı, Abdulvehhab bin Ata el-Haffaf, Ma'mer bin Süleyman en-Nehai, Ya'la bin Velid el-Ansı.

Hadis konusundaki güvenirliğine gelince İbn Hibban, İbnu'l-Cvzi, es-Sem'ani, onun sika olduğunu söylerken, Darakutni güvenilir olduğunu, fakirliğinden dolayı hadis rivayetinden ücret aldığını söyler:

Hatib el-Bağdadi, Zehebı ve Suyuti onu güvenilir kabul ederken, İbn Hazm onun zayıf olduğunu söylemiştir.

Zehebı, en küçüğü altmış yaşında olmak üzere Haris bin Üsame'nin altı kızının bulunduğunu, onlara sadece fakirlerin talip olduğunu ve fakirliğinden dolayı hiçbirini evlendiremediğini, kefensiz kalacağı korkusuyla otuz yıl boyunca kefenini hazır beklettiğini söyler. Hadis alimlerinin bir kısmı Haris bin Üsame'yi ücret karşılığında ilim verdiğinden dolayı eleştirirken, bir kısmı da içinde bulunduğu durumdan dolayı bunda herhangi bir sakıncanın olmadığını söyler.

Aralarında İbn Ebu'd-Dünya, Muhammed bin Abdullah eş-Şafii, İbrahim el-Harbı, Hasan bin Muhammed el-Herevı'nin de yer aldığı, sayısı yüzü aşkın talebesi olmuştur.

Haris bin Ebu Üsame, Müsned'inde 135 hadis aliminden rivayette bulunmuştur. Urve bin Zübeyr bin el-Avvam, Muhammed bin Şihab ez-Zühd, Süleyman bin Mihran, İbn Cureyc, Muhammed bin İshak bin Yesar, Süfyan-ı Sevrl, Said bin Ebu Arube, el-Evzai, Şu'be bin el-Haccac, Hammad bin Seleme, Leys bin Sa'd, Malik bin Enes gibi bir çok alimden rivayette bulunmuştur.

Müsnedi dışında, Taberı, Hatib el-Bağdadı, el-İsbehanı, Hakim, Beyhakl ve Ebu Nuaym'ın kendisinden nakilde bulundukları et-Tarih (ya da Ahbaru'l-Hulefa) adlı bir eseri daha vardır.

Doksan altı yaşında, hicrl 282 yılında vefat etmiştir.