Abdullah b. Ebi Zekeriyya – Ebu Yahya
eş-Şami :
Tâbiînin büyüklerinden bir
hadîs âlimi. Künyesi Ebû Yahyâ eş-Şâmî’dir. Künyesi ile tanınır. Doğum târihi
bilinmemektedir. 119 (m. 737) târihinde Halife Hişam zamanında ve Mekhûl’den
sonra vefât etmiştir. Gazalara katılır, cihad ederdi. Babasının ismi İyâs bin
Yezîd veya Zeyd bin İyâs’dır. Abdullah bin Ebû Zekeriyya, Şamlıların
âlimlerinden olup, Mekhûl’un akranıdır, yani ilim bakımından onun gibidir.
Hadîs ilminde sika bir âlimdir. Ümm-üd-Derdâ, Recâ bin Hayve, Ubâde bin
Şâmid’den (r.anhüm) hâdîs-i şerîf
rivâyet etti. Ondan da
Rebîa bin Yezîd, Saîd bin Abdülazîz, Evzâî, Yemân bin Adıy gibi âlimler,
hadîs-i şerîf rivâyet edip, ilim öğrenmişlerdir. Alimlerin hakkında
buyurdukları: “İbn-i Sa’d, onu Şamlı Tâbiîn’in üçüncü tabakasında zikredip, “O,
hadîs ilminde sika bir âlim olup, rivâyet ettiği hadîs-i şerîfler azdır.”
Evzâî: “Zamanında, Şam’ın en fazîletti ve seçilmişlerinden idi.” Yemân bin
Adiy: “Şam’da çok ibâdet eden zâtlardan birisidir” dediler. Rivâyet ettiği
hadîs-i şerîfler:
İbn-i Muhayriz’den rivâyet
etti. Resûlullah efendimiz buyurdular ki: “Allah yolunda iken hâsıl olan tozla,
Cehennemin dumanı, bir müslümanın üzerinde bir araya gelmez.”
Ebûdderdâ’dan rivâyet etti:
Resûlullah (s.a.v.) buyurdular ki: “Siz, kıyâmet gününde, kendi isimleriniz ve
babalarınızın isimleriyle çağırılacaksınız. Öyleyse, isimlerinizi güzel
koyunuz.”
Menkıbesi ve sözleri: Ebû
Cemile anlattı. İbn-i Ebî Zekeriyya’dan duydum. Buyurdu ki; “Abdullah bin Ebî
Zekeriyya’nın meclisinde hiç kimse konuşamazdı. O derdi ki: “Allahü teâlâyı anıp,
onun emir ve yasaklarından konuşursanız, sizinle ilgilenir, size kıymet
veririm. Eğer, insanlardan ve onların dedi-kodu
ve gıybetlerinden bahsederseniz, sizi terk eder, yanınızda durmam.”
Utbe bin Temim bildirdi. O
şöyle dedi: “Çok konuşan kimsenin düşmesi, hata etmesi ve yanlışlara dalması
çok olur. Bu durumda olan kimsenin verâsı (şüphelilerden sakınması) az olur.
Vera’sı az olanın kalbi, ölü bir kalb gibidir.”
Kaynaklar:
---------------
1) Hilyet-ül-evliyâ cild-5,
sh-149
2) El-Kâşif cild-12, sh-87
3) Tehzîb-ut-tehzîb cild-5,
sh-218