ZEVİL ERHAM:
Arham: Rahm'in çoğuludur. Rahm, akrabalık manasınadır. Zevi:
Zü'nun çoğuludur. Zü, sahip manasınadır. Şu halde Zevi'l-Arham: Akrabalık
sahipleri, yani akrabalar manasınadır. Konusu miras bırakılan malların varisler
arasında taksimi olan Feraiz ilminde bu sözcük, belirli hisse sahipleri ve
asabe ismi verilen mirasçılar dışında kalan akrabalar manasını ifade eder.
Ölünün kızlarının çocukları, ölünün hala ve teyzeleri ile dayıları ve bunların
çocukları Zevi'l-Erham ismi verilen akrabalardandır.
Zevi'l-Arham ismi verilen akrabaların mirasçı olup olmayacakları
hususunda ihtilaf vardır. Yani ölünün belirli hisse sahibi durumundaki
mirasçıları ve asabe ismi verilen mirasçıları bulunmadığı takdirde malı
Zevi'l-Arham adı verilen akrabalarına mı, devlet hazinesine mi verilecek?
Alimlerin bu husustaki görüşleri şöyledir:
1. Ömer, Ali, İbn-i Mes'ud, Ebu Ubeyde hin el-Cerrah, Muaz bin
el-Cebel, Ebü'd-Derda'nın dahil bulunduğu sahabilerin ekserisine göre ölünün
yukarda anlatılan iki nevi mirasçısı bulunmadığı takdirde Zevi'l-Arham denilen
akrabaları mirasçı olurlar. Tabiilerden Alkama, Nahai, Şüreyh, el-Hasan, İbn-i
Sirin, Ata.
Mücahid de bu sahabilere uymuşlardır. Ebu Hanife, Ebu Yusuf,
Muhammed, Züfer ve bunlara tabi alimler de böyle hükmetmişlerdir.
Sahabilerden Zeyd bin Sabit ise: Zevi'l-Arham için mirasçılık
hakkı yoktur. Ölünün belirli' hisse sahibi durumundaki yakınları ile asabe
nevinden olan mirasçıları bulunmadığı takdirde malı devlet hazinesine
bırakılır, demiştir. Tabiilerden Said bin el- Müseyy Ebile Said bin Cübeyi'de
böyle demişlerdir. Malik ve Şafii 'nin de böyle hükmettikleri rivayet
olunmuştur. Allah cümlesinden razı olsun.
Zevi'l-Arham ismi verilen yakınların başlıcalan şunlardır:
2.Ölünün kızlarının evlad ve torunları ...
3.Ölünün oğlunun kızlarının evladı ve torunları.,.
3. Ölünün fasid dedeleri. Yani ölü ile kendisi arasında bir
kadın bulunan dedeler. Mesela ölünün annesinin babası, ölünün babasının
annesinin babası gibi. ..
4. Fasid neneler. Bunlar da fasid bir dede aracılığıyla ölüye
ulaşan büyük annelerdir. Mesela ölünün annesinin babasının annesi gibi.
5. Ölünün kızkardeşlerinin evlad ve torunlarİ. ..
6. Ölünün erkek kardeşlerinin kızları ve bu kızların evlad ve
torunları. , .
7. Halalar ve evladı ile torunları
8. Dayılar ve evladı ile torunları .
9. Teyzeler ve evladı ile torunları .
Daha geniş bilgi için faraiz kitabıarına baş vurulmalıdır.