ÖRF:
İslâm hukûkunun kaynaklarından; dînin
ve aklın güzel gördüğü, beğendiği şey.
Her tıoplumun coğrafi, iklimsel, kültürel, ırksal v.s. sebeplerle
kendisine has şart, usül ve adet gibi hususların İslam’a ters düşmayen
hükümlerine de denir.
Örneğin şu hususlar örf’e göre tayin edilir:
a. Hükümlerin sebeplerini anlamak için örfe başvurulur. Örneğin
kişiden kişiye değişen izafi sıfatların belirlenmesi buna göredir. Gümüş
kilidin küçük veya büyük olması; sakalın sık veya seyrek olması; evin uzak veya
yakın olması; namazda yapılan bir fiil ya da söylenen sözün az veya çok olması;
emsal bedel; emsal mehir; evlenecek kadın erkek arasındaki denklik,
vergi, nafaka, giyim, mesken ve kişinin durumuna uygun olan diğer şeylerin
tayini hep örfe göre belirlenir.
b. Hayız, temizlik (tuhr), en uzun hamilelik süresi, menapoz yaşı
gibi sürelerin tayininde de örfe müracaat edilir.
c. Duruma göre farklılık arzeden (gayr-i munzabit), ölü
arazilerin ihyası, ziyafete gitmek için gerekli olan izin, yakın (komşu) evine
girme, arkadaşlık ilişkilerindeki mesafe, kabz, emanet, hediye, gasp, emaneti
koruma, ariyet olarak bırakılan maldan yararlanma gibi hususlarda yine örfe
başvurulur.
d. Yemin, vakıf, vasıyet, teMz (yetki verme), ölçü, tartı, para
ve diğer şeylerin miktarlarını belirlemede kullanılan "özel
kelimelerin" tayininde yine örfe müracaat edilir. (F.Bari)