MEFHUM, MEFHUM-U MUHALİF,
MEFHUM-U MUVAFIK::
Bir lafzm sözde zikri
geçmeyen ve ifade edilmeyen bir şeyin hükmüne delalet etmesi demektir. (Söz
dışı anlam, sözsüz delalet, sözün çağrıştırdığı anlam.) Mehmet Erdoğan, Fıkıh ve
Hukuk Terimleri Sözlüğü, s. 353.
MEFHUM-U MUHaLİF:
Lafızda zikredilmeyen mananın, bizzat zikredilen manaya, hükümde zıt olan mana.
Mefhum-ı muhalif; Şafiîlere göre, hüküm için sahîh, muteber bir delîl olduğu
halde, Hanefîlere göre böyle değildir.
Mefhum-ı muhalifi kabul
edenlerin delîllerinden birisi şudur: Peygamber efendimiz sallallahü aleyhi ve
sellem: " Saimede (yılın ekserisini çayırlarda otlayarak beslenen deve,
koyun gibi hayvanlara) zekat vardır" buyurmuştur. (Hadîs-i şerîfe göre
Saime olmayanlarda zekat yoktur. Böyle olduğunu Hanefîler dahil, bütün alimler
kabul etmiştir. Ancak, İmam-ı Malik (r.aleyh), saime olmayan hayvanlar için de
zekat lazım geldiğini söylemiştir. (Serahsî)
MEFHUM-U MUVAFIK:
Lafızda (sözde) zikredilmeyen mananın bizzat zikredilen manaya hükümde
uygunluğu.