HAZKÎL ALEYHİSSELAM:
İsrailoğullarına gönderilen peygamberlerden veya Allahü tealanın
velî kullarından biri. Yakub aleyhisselamın oğullarından Lavî'nin neslindendir.
Musa aleyhisselamın vefatından sonra gönderilen üçüncü peygamberdir. Allahü
teala, onun duası bereketiyle , ölen binlerce kişiyi diriltti.
Birçok müfessir (tefsîr alimi) Mü'min (Gafir) suresinin 28-45.
ayetlerinde bildirilen Fir'avn'ın sarayındaki vazîfelilerden olup, Musa
aleyhisselamı ve ona inananları müdafaa eden (savunan) ve Fir'avn'ın kızının
saç tarayıcısı Maşita Hatun'un zevci ( kocası) olan kimsenin, Hazkîl
aleyhisselam olduğunu bildirmişlerdir. (Sa'lebî, Kurtubî, Razî)
Çocukluğu ve gençliği Mısır'da geçen Hazkîl aleyhisselam,
Fir'avn'ın sarayında hazînedarlık (maliye bakanlığı) yapan, îmanını gizleyen
bir mü'min idi. Fir'avn'ın herkese kendini ilah tanıtıp secde ettirdiği sırada,
o, sarayda olduğu halde, bir olan A llahü tealaya kalbden inanıyor ve ibadetini
gizli yapıyordu. Fir'avn ve adamlarının Musa aleyhisselam ve ona inananların
hepsini yok etmeye karar verdikleri sırada, çeşitli ikna edici sözlerle
Fir'avn'ı bu fikrinden vazgeçiren Hazkîl aleyhisselam zindana atıldı. Daha
sonra Fir'avn'ın kızının isteği üzerine zindandan çıkarıldı. Musa aleyhisselama
îman ettiğini açıkça îlan edip, ona yardımcı oldu. Musa aleyhisselamla birlikte
Kızıldeniz'den geçip, İsrailoğullarının Tih sahrasında kaldığı kırk sene içinde
ondan ayrılmayıp hizmetinde bulundu. Musa aleyhisselamın vefatından sonra, Yuşa
bin Nun ve Kalib aleyhimesselam adlı peygamberlerden sonra, İlya (Kudüs)
bölgesine peygamber gönderildi. Musa aleyhisselama gönderilen Tevrat'ın emir ve
yasakları nı İsrailoğullarına bildirdi. Daha sonra Irak taraflarına gidip
insanları dîne davet etti. Daverdan bölgesindeki mü'minlere zulmeden
hükümdarlara karşı o bölge ahalisini harbe çağırdı. Fakat onlar ölümden
korktukları için, harbe gitmediler. Allahü teala onlara isyanlarının cezası olarak
taun (salgın veba) hastalığı gönderdi. Vebadan kaçmak üzere bulundukları
şehirden çıkan bu insanların hepsi, işittikleri korkunç bir sesle öldüler.
Hazkîl aleyhisselam kavminin başına gelenleri görünce acıyıp, onları tekrar
diriltmesi için Allahü tealaya dua etti. Allahü teala, Hazkîl aleyhisselamın
duası sebebiyle onları diriltti. O insanlar kendi şehirlerine dönüp Musa
aleyhisselamın dîni üzere yaşadılar ve ecelleri gelince vefat ettiler. Hazkîl
aleyhissel am onların evladlarına Allahü tealanın emirlerini ve yasaklarını
anlattı. Daha sonra Babil diyarına gitti. Orada vefat etti.
(Taberî-İbn-ül-Esîr, Nişancızade)