GAMARA:
Yahudîlerin Tevrat'tan
sonra mukaddes kitab saydıklarıTalmud'un kısımlarından biri. Talmud; Mişna ve
Gamara olmak üzere iki kısımdır.
Yahudî inanışına göre, Allahü
teala Musa aleyhisselama Tur dağında Tevrat kitabını (yazılı emirleri) verdiği
gibi, bazı ilimleri yani sözlü emirleri de bildirdi. Musa aleyhisselam bu
ilimleri Harun, Yuşa ve El-Yesa'a aleyhimüsselam bildirdi. Bunlar d a
kendilerinden sonra gelen peygamberlere bildirdiler. Bu bilgiler nesilden
nesile yani hahamlardan hahamlara rivayet edildi. M.Ö. 538 ve M.S. 70
yıllarında Mişna adı verilen çeşitli kitablar yazıldı. Zamanla bu kitablara
şahsî görüşler karıştı. Böylece pekçok rivayetler ve kitablar ortaya çıktı.
Nihayet mîladî ikinci asırda bütün kitabları içinde toplayan meşhur Mişna,
Tannaim denilen hahamlar tarafından yazıldı. Amoraim (Îzahçılar) denilen
hahamlar da Gamara kitabını toplayıp ortaya koydular. Daha sonra Mişna ve
Gamara'ya birlikte Talmud adı verildi. (Müslümanlık ve Hıristiyanlık)