MUĞNİ’L-MUHTAC

İCARE / KİRA – HİZMET SÖZLEŞMESİ

A. KİRA / HİZMET SÖZLEŞMESİNİN İKİ TARAFINA İLİŞKİN ŞARTLAR

Akdin iki tarafına ilişkin şartlar satıcı ve müşteriye ilişkin şartlar gibidir.

1, Kiraya veren / işçi ve kiralayan / iş yaptırana ilişkin şartlar, satıcı ve müşteriye ilişkin şartlar gibidir. Satım akdinde bu ikisine ilişkin şartlar geçmişti.

[Bunun bazı istisnaları bulunmaktadır. Şöyle ki:] Bir köle satımında köle Müslüman ise satın alan kişinin de Müslüman olması şarttır. Burada ise kiralayan kişinin Müslüman olması şart değildir. Dolayısıyla• kafir bir kimsenin Müslüman bir şahsı, ücretle çalıştırması sahihtir. Nitekim Hz. Ali ile ilgili yukarıda aktarılan olay da yapılacak işi zimmetinde üstlenmek suretiyle hizmet söz.leşmesi yapmanın sahih olduğunu göstermektedir. Daha doğru görüşe göre -İmam ŞafiI (r.a.)'nin de açık ifadelerinde yer aldığı gibi işi bizzat müslümanın yapması şartıyla kafir bir kimsenin müslümanı ücretle çalıştırması da-mekruh olmakla birliktesahihtir. Ancak el-Mühezzeb'te daha doğru görüş olarak belirtildiğine göre Müslüman bir köleyi kafirin kiralaması durumunda kafir şahsa, bu köleyi bir müslümana kiralamak suretiyle onun emeği üzerindeki zilyedliğini gidermesi emredilir.

İfadede yer alan "satıcı ve müşteri gibidir" ifadesinden anlaş ıldığına göre kör bir kimsenin başkası yanında ücretle çalışması caiz olmakla birlikte bir malını kiraya vermesi caiz değildir.

Not:

a. Bu kuraldan anlaşılan şeyin düz anlamına şu husus bir itiraz noktası teşkil eder:

''Tasarrufların kısıtlaması bölümünde geçtiği üzere, sefih bir kimsenin maksud olmayan işler konusunda ücretle başkasının yanında çalışması caizdir. Çünkü herhangi bir karşılık almaksızın başkasına iş yapması caiz olunca, bedelli olarak bunu yapması evleviyetle caizdir. Ancak onun yapabileceği emsal işlerden maksud olan işlerde icare caiz değildir."

b. Kuraldan anlaşılan şeyin zıt anlamına ise şu husus bir itiraz noktası teşkil etmektedir: "Kölenin efendisinin köleyi kendisine satması -Nevevl'nin fetvalarında belirtildiğine göre caizdir. Halbuki efendinin köleyi kendisine kiralaması caiz

değildir. "

c. Bir gayri menkule ortak olarak sahip olan ve muhayee yoluyla bunu kullanan iki ortak bu konuda anlaşmazlığa düşseler, hakim tarlayı kiraya verir. Kiranın süresi konusunda hakimin ictihadı esas alınır. Bunu Zerkeş! kendi görüşü olarak belirtmiştir.

BİR SONRAKİ SAYFA İÇİN AŞAĞIDAKİ LİNK’E TIKLAYIN

B. SÖZLEŞME ESNASINDA KULLANILAN İFADELERE İLİŞKİN ŞARTLAR