MUĞNİ’L-MUHTAC

HAC-UMRE / RÜKÜNLERİ

 

1. HACCIN RÜKÜNLERİ

 

Haccın rükünleri beştir:

 

İhrama girmek,

Vakfe yapmak,

Tavaf etmek,

Sa'y yapmak,

Saçları kazıtmak / kısaltmak: Şayet bunu hacca ilişkin bir fiil kabul edersek haccın rüknü olur.

 

Bu rükünler [yapılmadığında] kurban kesmekle telafi edilemez.

Vakfe dışındaki fiiller umrenin de rükünleridir.

 

A. HACCIN RÜKÜNLERİ NELERDİR?

B. HACCIN FARZLARI NELERDİR?

 

A. HACCIN RÜKÜNLERİ NELERDİR?

 

Haccın rükünleri beştir:

 

Birincisi: İhramdır. Yani ihrama girmeye niyet etmektir.

 

[*] - Çünkü Hz. Peygamber (s.a.v.) "ameller ancak niyetlere göre değer kazanır" buyurmuştur. (Buhari, bed'ul-vahiy 1)

 

İkincisi: Arafatta vakfe yapmaktır.

 

[*] - Çünkü Hz. Peygamber (s.a.v.) "Hac, Arafattır" buyurmuştur. (Müsned-i Ahmed, 1\1, 335)

 

Üçüncüsü: Kabeyi tavaf etmektir.

 

[*] - Çünkü Allah (c.c.) şöyle buyurmuştur: [Müminler hacla ilgili diğer görevlerini yerine getirip] bu kıdemli ve saygın mabedi bir kere daha tavaf etsinler. [Hac, 29]

Bu tavafla "ifada tavafı" kastedilmiştir.

 

Dördüncü: Safa ve Merve arasında sa'y yapmaktır.

 

[*] - Bunun delili Darekutnı ve diğer hadisçilerin hasen bir senetle rivayet ettikleri şu hadistir: Hz. Peygamber (s.a.v.) sa'y yaparken kıbleye doğru döndü ve şöyle buyurdu: Ey insanlar! [Safa-Merve arasında] sa'y yapın! Çünkü sa'y yapmak size farz kılınmıştır. (Beyhaki, Hac, 1, 97)

 

Beşincisi: Saçları kazıtmak veya tıraş ettirmektir. Bu hüküm, şayet saçları kazıtmak!kısaltmak hac fiillerinden kabul edilirse geçerlidir. Daha önce geçtiğei üzere meşhur görüş saçları kazıtmanın hacca ilişkin bir fiil olarak kabul edilmesidir. Çünkü ihramdan çıkmak bununla gerçekleşmektedir. Bununla birlikte tavaftaki gibi terki halinde kurban keserek telafi edilmesi gerekmez.

 

Er-Ravda'da belirtildiğine göre altıncı bir rükün de yukarıda sayılan rükünlerin çoğunluğunda tertibe riayet etmektir. EI-Mecmu'da ise bu, şart olarak kabul edilmiştir.

Tertibe riayet şu şekilde olur: Bütün rükünlerden önce ihrama girilir, Sa'y işlemi rükün olan tavaftan veya kudüm tavafından sonraya bırakılır. Arafat vakfesi rükün tavafı, saçları kazıtma ve tıraş etmeden önce yapılır.

 

Bunun delili "haccın nasıl yapılacağını benden öğrenin" diyen Hz. Peygamber (s.a.v.)'in fiilleridir.

 

Bu rükünler ve hatta bunlardan herhangi birisi yapılmadığında kurban kesmek suretiyle telafi edilemez. Aksine haccın var olması bu rükünlere bağlıdır. Çünkü bir şeyin bütün rükünleri bir arada bulunmadıkça onun mahiyetinden söz edilemez.

 

 

B. HACCIN FARZLARI NELERDİR?

 

Haccın farzları da beş tanedir:

 

Birincisi: Mikat mahallinden ihrama girmek,

İkincisi: Kurban bayramının birinci günü ile diğer teşrik günlerinde şeytanı taşlamak,

Üçüncüsü: Müzdelife' de gecelemek,

Dördüncüsü: Mina gecelerinde Mina'da gecelemek,

Beşincisi: İhramlıya haram olan şeylerden kaçınmak.

 

Veda tavafı, daha önce geçtiği üzere hac kapsamındaki fiillerden değildir. Buna göre veda tavafı haccın farzlarından değildir.

 

Haccın farzları [yapıldağı takdirde] kurban kesilerek telafi edilebilir.

 

Bunlara "haccın parçalanıbölümleri" de denilebilir. Bunlar dışındaki fiiller ise "haccın heyetleri / hac fiillerine ilişkin görüntüler" diye isimlendirilir.

 

BİR SONRAKİ SAYFA İÇİN AŞAĞIDAKİ LİNK’E TIKLAYIN

 

2. UMRENİN RÜKÜNLERİ