|
FITIR SADAKASI |
7. ZENGİN KÜÇÜK ÇOCUĞUN
FİTRESİNİN BABA TARAFINDAN ÖDENMESİ
Kişi küçük zengin
çocuğunun fitresini [çocuğun malından değil de] kendi malından verse, fitresinin
ödenmesine izin veren yabancı bir şahıs için fitre vermenin caiz olması gibi bu
da caiz olur. Büyük çocuğun adına vermek ise caiz olmaz.
Kişi zengin küçük
çocuğunun fitresini [çocuğun kendi malından değil de] kendisinin malından
verirse caiz olur; çünkü baba kendi malını kendi kararı ile temlik etme
yetkisine sahip olduğu gibi küçük çocuğu üzerinde de velayeti bulunmaktadır.
Onun fitresini ödemekle sanki fitre miktarı malı kendi mülkünden çocuğuna
temlik etmiş, daha sonra da çocuğunun malından bu fitreyi ödemiş gibi kabul
edilir.
Anne tarafından dede -ne
kadar yukarıya çıkarsa çıksın- bu konuda baba gibidir. Aklı yerinde olmayan
çocuk da bu konuda küçük çocuk gibidir. Alimlerin sözünden anlaşıldığı
kadarıyla sefih de böyledir.
Gerekçenin bu şekilde
ortaya konmasından anlaşıldığına göre bu hüküm çocuğun malı üzerinde velayet
hakkına sahip olan baba ve dede için söz konusudur. Şayet ehliyeti olmadığından
çocuğun malı üzerinde velayeti olmazsa bu durumda baba ve dede çocuğa yabancı
olan şahıs hükmündedir.
Vasi ve kayyime gelince
- Nevevl'nin el-Mecmu'da tek görüş olarak aktardığına göre- hakimin izni
olmadıkça bunların kendi mallarından çocuğun fitrelerini vermeleri caiz
değildir. Çünkü icap ve kabulün aynı şahısta toplanması yalnızca baba ve dedeye
özgü bir durumdur.
Baba veya dedenin,
velayeti altında bulunan çocuk veya torunun fitresini kendi mallarından
vermesi, fitresinin ödenmesine izin veren yabancı bir şahsın fitresinin
ödenmesine benzer. Diğer borçların borç sahibinin izni ile ödenmesi caiz olduğu
gibi fitrenin de adına verilecek şahsın izni ile verilmesi caizdir. Şayet şahıs
buna izin vermezse başkasının onun yerine fitre vermesi kesin olarak caiz
olmaz; çünkü fitre niyeti gerektiren bir ibadettir, izin bulunmadıkça mükellef
üzerinden bunun sorumluluğu kalkmaz.
Baba, büyük ve
-el-Mecmu'da konulan kayda göre- reşid olan çocuğunun fitresini onun izni
olmaksızın verirse bu caiz olmaz; çünkü baba kendi kararıyla -küçük çocuğunun
aksine- büyük çocuğuna temlikte bulunma yetkisine sahip değildir. Bu bakımdan o
oğlu açısından yabancı bir şahıs hükmündedir.
BİR SONRAKİ SAYFA İÇİN
AŞAĞIDAKİ LİNK’E TIKLAYIN
8. KÖLENİN
FİTRESİNE İLİŞKİN BAZI MESELELER