MUĞNİ’L-MUHTAC

KÜSUF VE HUSUF NAMAZI

4. GÜNEŞ VE AY TUTULMASI NAMAZINI KAÇIRMAK

Güneş tutulması namazı, güneş tutulmasının sona ermesi veya güneşin tutulmuş halde batması ile kaçınımış olur. Ay tutulması namazı da tutulmanın sona ermesi, Şafil'nin yeni görüşüne göre fecrin değil güneşin doğması ve ayın tutulmuş olarak batması ile kaçınımış olur.

1. Güneş tutulması namazı, tutulma ister tam güneş tutulması isterse kısmı güneş tutulması şeklinde olsun, tutulan kısmın bütününün kesin bir biçimde açığa çıkması ile [tutulmanın sona ermesi ile] kaçınımış olur.

[*] - Bunun delili şu hadistir: Güneşin tutulduğunu gördüğünüzde tutulma sona erinceye kadar Allah'a dua edin ve namaz kılın. (Müslim, Küsuf, 2093; Ebu Davud, Salat, 1177; Nesai, Küsuf, 1469)

Bu hadis, tutulma sona erince bu namazın kılınmayacağını göstermektedir. Ayrıca namazın amacı [olan tutulmanın sona ermesi] zaten gerçekleşmiştir. Hutbe ise namazdan farklıdır; tutulma sona erince hutbe verme imkanı kaçmış olmaz. Çünkü hutbenin amacı öğüt vermektir, öğüt verme imkanı ise tutulmanın bitmesiyle ortadan kalkmaz.

2. Tutulan bölümün bir kısmı açılsa tutulmanın devam ettiği bölüm sebebiyle kişi namaza başlayabilir. Nitekim bu açılan kısım kadar tutulma başladığında nasıl ki kişi namaza başlıyorsa, geriye o kadar kaldığında da başlayabilir.

3. Kişi namazda iken tutulma bütünüyle sona erse, kişi ister bir rekata yetişmiş olsun isterse daha azına yetişmiş olsun bu namazı tamamlar. Ancak bu şekilde kılınan namaza ne eda ne de kaza denir.

4. Tutulma esnasında bir bulut görmeye engelolsa ve kişi tutulmanın devam edip etmediği konusunda şüphe etse bunun bir etkisi olmaz.

İzz b. Abdüsselam şöyle demiştir: Kişi güneş tutulmasının devam ettiğini zannederek namaza başlasa, namaza başlamadan önce tutulmanın sona ermiş olduğunu sonradan öğrense namazı batıl olur.

Bir görüşe göre bu namaz nafileye dönüşmez; çünkü mezhebimizde güneş tutulması namazı ile aynı şekilde bir başka nafile namaz olmadığından bu namazın niyetinin kapsamına başka bir nafile namaz gırmez.

5. Müneceimler [yıldız bilimi ile uğraşanlar] "güneş tutulması sona erdi" veya "güneş tutuldu" diye bir şey söylese onların sözüne itibar etmeyiz. İık durumda namaza devam ederiz. Çünkü aslolan tutulmanın devam etmesidir. İkinci durumda ise müneccimlerin sözünü esas alıp namaza başlamayız. Çünkü aslolan tutulmanın olmamasıdır. Müneccimlerin sözleri kesin bilgi ifade etmeyip yalnızca bir tahminden ibarettir.

6. Güneş tutulması namazı, güneşin tutulmuş bir halde batması durumunda da kaçınımış olur. Çünkü güneşin ışık vererek veya tutularak batması halinde güneşin hakimiyeti sona erdiğinden ondan yararlanmak imkansız hale gelir.

7. Ay tutulması namazı da ay tutulmasının sona ermesi ile kaçınl-

mış olur. Çünkü tutulma sona erdiğinde zaten amaç gerçekleşmiştir.

8. Güneş tutulması namazı güneşin tutulmuş bir halde doğması durumunda kaçırılmış olur. Çünkü bu durumda güneşin ışığından yararlanılmaz.

9. Ay tutulmuş iken fecrin doğması halinde [ay tutulması namazını kılma imkanı kaçırılmış olur mu? Bu konuda İmam Şafii (r.a.)'nin iki görüşü vardır]

[Birinci görüş]

İmam Şafii (r.a.)'nin yeni görüşüne göre ay tutulması namazı imkanı kaçmış olmaz. Çünkü gecenin karanlığı ve ay ışığından yararlanma devam etmektedir.

Buna göre; tutulma esnasında tutulmanın sona ermesinin bir zararı olmadığı gibi ay tutulması namazı kılarken güneşin doğmasının bir zararı yoktur.

[İkinci görüş]

İmamŞafii (r.a.)'nin eski görüşüne göre ise gece sona erdiğinden ve ayın etkisi kalmadığından ay tutulması namazı kaçırılmış olur.

10. Ay tutulması namazı kılma imkanı, ay tutulmuş olarak battığında ortadan kalkmaz; çünkü ayın hakimiyetinin gerçekleştiği gece devam etmektedir. Ayın batması, bulutun altında iken tutulması gibidir.

[Soru] İbnü'l-Üstaz "İmamlar bunda ittifak etmiş olmakla birlikte bu problemlidir; çünkü o gece üzerinde ayın btoritesi sona ermiştir" demiştir.

[Cevap] Biz özelolarak herhangi bir geceyi esas almıyoruz. Ayın otoritesinin etkili olduğu zaman dilimini yani geceyi ve gece gibi değer~ lendirilen zaman dilimini esas alıyoruz. Nitekim güneş tutulmasında ~ da güneşin etkili olduğu zaman dilimini yani gündüzü esas alıyoruz; havanın bulutlu olup olmamasına bakmıyoruz .

BİR SONRAKİ SAYFA İÇİN AŞAĞIDAKİ LİNK’E TIKLAYIN

5. GÜNEŞ VE AY TUTULMASI NAMAZI İLE DİĞER NAMAZLARIN AYNI ZAMANA DENK GELMESİ