|
NAMAZ / RÜKÜNLER |
DOKUZ, ON ON BİRİNCİ
RÜKÜNLER: TEŞEHHÜD, OTURMA, NEBİ (s.a.v.)'E SALAVAT OKUMA
C. OTURURKEN NEBİ
(SALLALLAHU ALEYHİ VE SELLEM)'E SALAvAT OKUMAK
Son teşehhüdde Nebi
(s.a.v.)'e salavat okumak farzdır.
Daha güçlü olan görüşe
göre birinci teşehhüde salavat okumak sünnettir.
Sahih olan görüşe göre
birinci teşehhüde Nebi {s.a.v.)'in ailesine salavat okumak sünnet değil, son
oturuşta ise sünnettir. [Zayıf] bir görüşe göre bu farzdır.
A. NAMAZDA SON
OTURUŞTA NEBİ (SALLALLAHU ALEYHİ VE SELLEM)'E SALAvAT OKUMANIN HÜKMÜ
B. İLK OTURUŞTA
SALAVAT OKUMANIN HÜKMÜ
C. NEBİ (SALLALLAHU
ALEYHİ VE SELLEM)'İN AİLE HALKINA SALAVAT OKUMANIN HÜKMÜ
A. NAMAZDA SON
OTURUŞTA NEBİ (SALLALLAHU ALEYHİ VE SELLEM)'E SALAvAT OKUMANIN HÜKMÜ
Son teşehhüdde Nebi
(s.a.v.)'e salavat okumak farzdır.
Son teşehhüde Nebi
(s.a.v.)'e salavat okumak farzdır. Sabah namazı ve Cuma namazı gibi ilk
teşehhüdü bulunmayan ve teşehhüdün ardından selamın geldiği namazlarda
teşehhüde Nebi (s.a.v.)'e salavat okumak farzdır. Bu yüzden "son"
ifadesi yaygın durum dikkate alınarak söylenmiştir; çünkü beş vakit namazın
çoğunda [öğle, ikindi, akşam, yatsı] iki teşehhüd vardır.
Salavatın farz olduğunun
delili ayetteki "ona salat edin" [Ahzab, 56] emridir. Fakihler şöyle
demiştir: Alimler namaz dışında salavat getirmenin farz olmadığında icma
etmişlerdir, geriye tek seçenek olarak bunun namazda farz olması kalmaktadır.
Namaz dışında bir kere salavat getirmenin farz olduğu görüşünü kabul eden
kimse, kendisinden önce ortaya konmuş bulunan icma'ın hükmü tarafından
reddedilmektedir.
[*] - Bunun diğer bir
delili de şu hadistir: Sahabe Nebi (s.a.v.)'e sordu: "Sana nasıl selam
vereceğimizi anlamış bulunuyoruz. Peki sana nasıl salavat edeceğiz?" Nebi
(s.a.v.) şöyle cevap verdi: ''Allahümme salli ala Muhammedin ve ala ali
Muhammedin ... " deyin. (Buhari, Ehadisü'l-enbiya, 3370; Müslim, Salat,
907)
[*] - Bir başka rivayet
ise şöyledir: Sahabe "sana namazımızda salat okuduğumuzda ne
diyelim?" diye sordular. Nebi (s.a.v.) de "şöyle deyin ... "
diye cevap verdi. (Darekutni, Salat, 1,355; İbn Hibban, Salat, 1959; Hakim,
Salat, 1,268)
Hakim, bu hadisin
Müslim'in şartlarına uygun olduğunu söylemiştir.
Namazda salavat
söylemenin en uygun olduğu yer son teşehhüd olduğu için salavatı orada
söylemek, yani teşehhüdden sonra okumak farz olmuştur. Nevevİ bunu el-Mecmu'da
ifade etmiştir.
[*] - Ebu Avane, Müsned
adlı eserinde Nebi {s.a.v.)'in vitir namazında kendisine salavat okuduğunu
rivayet etmiştir. (Ebu Avane 1, 331)
Bilindiği gibi Nebi
(s.a.v.) "beni nasıl namaz kılıyorken görüyorsanız o şekilde namaz
kılın" buyurmuştur.
İlk teşehhüdün aksine
salavatı farz olmaktan çıkaracak başka bir rivayet söz konusu değildir.
Salavat konusunun
"namazını düzgün kılamayan kişiye Nebi {s.a.v.)'in namazı öğretmesi"
ile ilgili hadiste yer almamasının sebebi şu olabilir: Bu kişi namazda salavat
okumanın farz olduğunu zaten biliyor olabilir. Nitekim bu yüzden aynı hadiste
teşehhüd okumak, bunun için oturmak, niyet etmek ve selam vermek gibi
farzlardan da bahsedilmemiştir.
Nebi {s.a.v.)'e salavat
getirmek farz olunca buna bağlı olarak bunun için oturmak da farz olur. Salavat
için oturmanın farz olması Nevevl'nin metninden anlaşılmamaktadır. Nevevİ oturma
konusunu daha sonra ele alıp "teşehhüd ve salavat okumak için
oturmak" dese daha yerinde olurdu.
B. İLK OTURUŞTA
SALAVAT OKUMANIN HÜKMÜ
Daha güçlü olan görüşe
göre birinci teşehhüde salavat okumak sünnettir.
[İlk oturuşta salavat
okumanın hükmü konusunda Şafii'ye ait iki görüş bulunmaktadır]
[Birinci görüş]: Daha
güçlü olan görüşe göre ilk oturuşta teşehhüdden sonra ona bağlı olarak salavat
okumak sünnettir. Çünkü bu, tıpkı teşehhüd gibi son oturuşta yapılması farz
olan bir zikirdir, bu yüzden ilk oturuşta yapılması sünnettir. (Kıyas)
[İkinci görüş]: İlk
teşehhüdde bir hafiflik söz konusu olduğundan onda salavat okunması sünnet
değildir.
C. NEBİ (SALLALLAHU
ALEYHİ VE SELLEM)'İN AİLE HALKINA SALAVAT OKUMANIN HÜKMÜ
Sahih olan görüşe göre birinci
teşehhüde Nebi (s.a.v.)'in ailesine salavat okumak sünnet değil, son oturuşta
ise sünnettir. [Zayıf] bir görüşe göre bu farzdır.
1. İlk oturuşta
[Nebi (s.a.v.)'in aile
halkına salavat okumanın sünnet olup olmadığı konusunda mezhep içinde iki görüş
vardır]
[Birinci görüş]: Doğru
olan görüşe göre ilk teşehhüdde Nebi (s.a.v.)'in aile halkına salavat okumak
sünnet değildir; çünkü namazdaki ilk oturuş ikinciye göre daha hafif
kılınmıştır.
[İkinci görüş]: Nebi
(s.a.v.)'e salavat getirmenin sünnet olması gibi ailesine salavat okumak da
sünnettir; çünkü "ve alihi" veya "al-i Muhammed" demekle
namaz uzamış olmaz. Ezrai de bu görüşü tercih etmiştir.
Nevevİ et-Tenkih adlı
eserinde şöyle demiştir: Nebi (s.a.v.)'e salavat okumakla ailesine salavat
okumanın arasını ayırmak itiraza açık bir hükümdür; bu ikisi ya birlikte
sünnettir veya ikisi de sünnet değildir.
Sahih hadislerde bunlar
hep birlikte zikredildiği için aralarında bir fark söz konusu değildir.
Er-Ravda'da ve
Aslü'r-Ravda'da belirtildiği üzere görüş ayrılığı Nebi (s.a.v.)'in ailesine son
oturuşta salavat okumanın farz olup olmadığı meselesi ile ilgilidir. Şayet son
oturuşta farz değilse -ki ileride geleceği üzere tercih edilen görüş budur- bu
ilk oturuşta da kesin olarak farz değildir. "Zekatın taksimi"
konusunda "Nebi (s.a.v.)'in aile halkının kim olduğu" ele
alınacaktır.
Nevevi el-Mecmu'da bu
konudaki görüş ayrılığını mezhep alimlerine ait bir ayrılık olarak nitelediği
halde er-Ravda' da bunun imam Şafii'nin iki görüşü arasında bir ihtilaf
olduğunu belirtmiştir.
2. Son oturuşta
[Son oturuşta Nebi
(s.a.v.)'in ev halkına salavat okumanın hükmü konusunda iki görüş vardır]
[Birinci görüş]: Son
oturuşta Nebi (s.a.v.)' in ev halkına salavat okumak sünnettir.
[İkinci görüş]: [Zayıf]
bir görüşe göre ise bu farzdır. Bu görüşün delili daha önce geçen şu hadistir:
''Allahümme salli ala Muhammedin ve ala ali Muhammed deyin". (Buhari,
Ehadisü'l-enbiya, 3370; Müslim, Salat, 906)
Emir, [aksine bir delil bulunmadığı
sürece] emredilen şeyin farz olmasın! gerektirir. (Genel kural)
El-Beyan adlı eserde
el-Furu yazarından naklen "Hz. İbrahim'e salavat okumanın farz olup
olmadığı" konusunda da görüş ayrılığı nakledilmiştir.
BİR SONRAKİ SAYFA İÇİN
AŞAĞIDAKİ LİNK’E TIKLAYIN