BEYHAKİ KÜLLİYATI

ALLAH’IN İSİM VE SIFATLARI

ANA SAYFA Kur’an Hadis Sözlük Biyografi

O'nun Dilemesinin (Külli iradenin) isbatıyla ilgili Seleften Gelen Rivayetler

368- İbn Abbas anlatıyor: Yüce Allah, Hz. Musa'yı gönderip kendisine Tevrat'ı indirdiğinde Musa şöyle dedi: "Allahım! Kuşkusuz sen ulu bir tanrısın. Kendine itaat edilmesini dilersen, sana itaat edilir. Kendine isyan edilememesini dilersen, sana isyan edilmez. Ama sen kendine itaat edilmesini istiyorsun ve sana isyan ediliyor. Bu nasılolur ya Rabbi?" Bunun üzerine Yüce Allah ona "Bana yaptığımın hesabı sorulmaz, fakat onlar (insanlar) yaptıklarından mesuldürler" diye vahyetti. Böylece Hz. Musa soru sormayı bıraktı. [-] Zayıf,

369- Nevf el-Bikali der ki: Hz. Uzeyr, Rabbiyle konuştuğu zamanlarda: "Rabbim! Sen ki insanları yaratıyor sonra dilediğini saptırıyor, dilediğini de hidayete erdiriyorsun" derdi. Kendisine Allah tarafından: "Ey Uzeyr! Bunu sorgulamaktan vazgeç!" denildi. Ancak Uzeyr yine aynı şeyleri sordu. Bunun üzerine kendisine: "Ya bu sorgulamadan vazgeçersin ya da seni peygamberlikten silerim. Zira ben yaptıklarımdan dolayı sorgulanamam, ancak onlar sorguya çekilider"[Kehf, 54] diye vahyedildi.

370- Hişam bildiriyor: Babama (Urve'ye) ne zaman bir yemek ya da içecek getirilse, hatta ilaç olarak yiyip içtiği zaman bile mutlaka şu duayı ederdi: "Bizi doğru yola ileten, yedirip içiren ve nimetler veren Yüce Allah'a hamdolsun. Allah büyükler büyüğüdür. Allahım! Bütün kötülüklerimize rağmen bizlere nimetlerini verdin. Nimetlerinle sabaha kavuştuk ve her türlü hayırla akşamı bulduk. Nimetlerini bize tamamla ve onlara karşılık da şükretmemizi nasip et. Gerçek hayır ancak senden gelen hayırdır. Senden başka da ilah yoktur. Sen ki salihlerin ilahı ve alemlerin Rabbisin. Yüce Allah'a hamdolsun. Allah'tan başka ilah yoktur. Ancak Allah'ın dilediği olur. Allah'ın inayeti olmadan hiçbir güç de olamaz. Allahım! Rızık olarak verdiklerini bizlere bereketli kıl ve bizi Cehennem ateşinden koru." [-] Zayıf,

371- Hişam b. Urve'nin bildirdiğine göre babası malında hoşuna giden bir şey görünce veya bahçelerinden birine girince: "Maşanah! La kuvvete illa billah (=Allah'ın dilediği olur! Kuvvet ancak Allah'a mahsustur)" derdi. [-] Ravileri güvenilirdir.

372- Muhammed b. Ka'b der ki: "Allah'ın dilemesi dışında mahlukat Allah'a isyan edemeyecek kadar acizdir." [-] Zayıf,

373- Ömer b. Abdilaziz der ki: "Allah kendisine asi olunmasını dileseydi İblis'i yaratmazdı". [] Ömer b. Abdilaziz'e kadar senedi sahihtir.

374- Vehb b. Münebbih der ki: Peygamberlerle ilgili yetmiş küsur kitabın hepsinde: "İradeden herhangi bir şeyi kendi nefsine mal eden küfre girer" yazıldığını okuyuncaya kadar kader hakkında başka şeyler söylerdim. Bunu okuyunca eski görüşümden vaz geçtim. [-] Senedi çok zayıftır.

375- Vehb b. Münebbih der ki: Yüce Allah'ın semadan inen yetmiş kitabını okudum. Bütün bu kitaplarda: "İradeden herhangi bir şeyi kendi nefsine mal eden küfre girer" yazılıydı.

376- Rabi' b. Süleyman der ki: Şafii'ye kader konusu sorulunca şu şiiri okudu:

"(Allahım!) Ben istemesem de senin istediğin olur

Ben istesem de sen istemedikten sonra olmaz

Kullarını bildiğin bir şey üzere yarattın

Genç de. yaşlı da bu bilg!ye göre hareket edecektir

Şuna minnet eyledin şunu yüz üstü attın

Şuna yardım ettin şunu yardımsız bıraktın

Bunlardan kimini kötü kıldın kimini de iyi

Kimini çirkin kıldın kimini güzel.'' [-] Sahihtir, Beyhaki, Sünen (10/206, 207),

Sonraki sayfa için aşağıdaki link’i kullan:

Yüce Allah'ın: "Allah size kolaylık ister, zorluk istemez''[Bakara, 185] Buyruğu