|
BEYHAKİ KÜLLİYATI |
KADER |
ANA SAYFA
Kur’an Hadis Sözlük Biyografi
Kişinin İyi – kötü,
Cennetlik – Cehennemlik, olacağı Yazılmıştır Ve O Yönde İşi Kolaylaşır
Ademoğlundan Her
Kişinin (Uhrevi) Saadetinin ve Bedbahtlığının YazIldığı, Cennette veya Cehennemdeki
Yerinin Yazıldığı ve Cennet veya Cehennem Ehlinden Her Kişinin O Yönde Amel
Etmesinin Kolaylaştırılacağı Yönünde Rivayetler
Yüce Allah bu konuda:
"Bilmez misin ki, kuşkusuz Allah gökte ve yerde ne varsa hepsini bilir.
Kuşkusuz bunların hepsi bir kitapta (Levh-i Mahfuz'da) dır. Şüphesiz bu,
Allah'a göre çok kolaydır"[Hacc 70] ve: "Onun için kim (elinde
bulunandan) verir, Allah'a karşı gelmekten sakınır ve en güzel sözü (kelime-i
tevhidi) tasdik ederse, biz onu en kolayolana kolayca iletiriz"[Leyl 5-7]
buyurmaktadır.
41-42- Hz. Ali der ki:
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ile birlikte Bakiu'l-Garkad'da bir
cenaze de oturuyorduk. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bir süre
(düşünceli bir şekilde elindeki sopayla) yeri eşeledikten sonra başını kaldırdı
ve: "İçinizden her bir kişinin en baştan cennetteki veya cehennemdeki yeri
takdir edilip yazılmıştır" buyurdu. Biz: "Ey Allah'ın Resulü! O zaman
(ameli bırakıp) bu takdire boyun eğelim mi?" dediğimizde, Hz. Peygamber
(Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Sizler amellere devam edin. Amelle herkese
kendisi için takdir olan şey kolaylaştırılır" buyurdu ve:
"Artık kim verir ve
sakınırsa, en güzeli de tasdik ederse, biz onu en kolayolana kolayca iletiriz.
Kim cimrilik eder, kendini müstağni sayar ve en güzeli de yalanlarsa, biz de
onu en zor olana kolayca iletiriz"[Leyl 5-10] ayetlerini okudu.
Buhari, Sahih'inde
Yahya'dan ve Müslim Ebü Bekr b. Ebi Şeybe ve başkasından, tümü ise Veki'den
rivayet etti.
43-44- Hz. Ali
anlatıyor: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ile beraber oturduğumuz bir
sırada elindeki sopayla yeri eşelerken başını göğe kaldırdı ve şöyle buyurdu:
"Hiçbir kimse yoktur ki Cennet'teki yeri ve Cehennem' deki yeri bilinmemiş
olsun." Ashab: "Ey Allah'ın Resulü! O halde işi oluruna bıraksak
olmaz mı?" deyince: Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle
buyurdu: "Sizler amellere devam edin. Herkese yaratıldığı şey neyse onu
yapması kolaylaştırılmıştır." Sonra şu ayeti okudu: "Artık kim verir
ve sakınırsa, en güzeli de tasdik ederse, biz onu en kolayolana kolayca
iletiriz. Kim cimrilik eder, kendini müstağni sayar ve en güzeli de yalanlarsa,
biz de onu en zor olana kolayca iletiriz"[Leyl 5-10]
Buhari, Sahih'inde
Müsedded'den rivayet etti.
45- Hz. Ali der ki:
Allah'ın Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ile beraber Bakiu'l-Garkad
mezarlığında bir cenazedeyken, ResUlullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem):
"Sizden hiç bir kimse yoktur ki, cennetten veya cehennemden yeri takdir
edilmemiş olsun!" buyurunca, sahabe: "Ey Allah'ın Resulü! O halde işi
oluruna bırakıp Allah'a tevekkül edelim mi?" diye sordular. Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Çalışın, herkese kendisi için yaratılmış
olan şey kolaylaştırılacaktır" buyurup: "Elinde bulunandan verenin,
Allah'a karşı gelmekten sakınanın, en güzel söz olan Allah'ın birliğini
doğrulayanın işlerini kolaylaştırırız. Ama cimrilik eden, kendini Allah'tan
müstağni sayan, en güzel sözü yalanlayan kimsenin güçlüğe uğramasını
kolaylaştırırız"[Leyl 6-10] ayetlerini okudu.
46- Hz. Ali der ki:
Allah'ın Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Sizden hiç bir kimse
','oktur ki, cennetten veya cehennemden yeri yazılmamış olsun!" buyurdu
... Hadis önceki gibi devam ediyor.
47- Hz. Ali anlatıyor:
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ile bir cenazedeydik.
Hz. Peygamber
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) eline bir şeyalıp yeri eşelemeye başladı. Sonra:
"İçinizden hiç kimse yoktur ki cennetlik mi, cehennemlik mi olacağı
yazılmış olmasın" buyurdu. Oradakiler: "Ey Allah'ın Resulü! O halde
neden bize yazılmış olana güvenip ameli bırakmayalım 7" dediklerinde Hz.
Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Sizler am ellere devam edin. Her
bir kişi ne için yaratılmış sa o yol kendisine kolaylaştırılacaktır. Saadet
(cennet) ahalisinden olan kişiye de onların amelleri kolaylaştırılır. Şekavet
(cehennem) ahalisinden olan kişiye de onların amelleri kolaylaştırılır"
buyurdu. Sonra: "Artık kim verir ve sakınırsa, en güzeli de tasdik ederse,
biz onu en kolayolana kolayca iletiriz. Kim cimrilik eder, kendini müstağni
sayar ve en güzeli de yalanlarsa, biz de onu en zor olana kolayca
iletiriz"[Leyl 6-10] ayetlerini okudu.
Buhari Sahih'inde
Adem'den ve Buhari ile Müslim, Gundar kanalıyla Şu'be'den, o da Mansur ile
A'meş'ten rivayet etti.
48-50- Hz. Ali
anlatıyor: Bakiu'l-Garkad'da bir cenazedeydik. Bir ara Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) yanımıza gelip oturdu. Biz de etrafında oturduk. Hz.
Peygamber'in (Sallallahu aleyhi ve Sellem) elinde bir değnek vardı ve onunla
yeri eşeliyordu. Sonra: "İçinizden hiç kimse, hiçbir can yoktur ki
cennetteki veya cehennemdeki yeri yazılmış, cennetlik mi, cehennemlik mi
olacağı yazılmış olmasın" buyurdu, Bir adam: "Ey Allah'ın Resulü! O
halde bize yazılmış olana güvenip ameli bırakalım, olmaz mı? Saadet (cennet)
ahalisinden olan kişi sonunda buna erişecek,. şekavet (cehennem) ahalisinden
olan kişi de buna maruz kalacaktır" dediğinde, Resulullah: "Sizler
amellere devam edin, Her bir kişi ne için yaratılmış sa o yol kendisine
kolaylaştırılacaktır. Saadet (cennet) ahalisinden olan kişiye onların amelleri,
şekavet (cehennem) ahalisinden olan kişiye de onların amelleri
kolaylaştırılır" buyurdu ve: "Artık kim verir ve sakınırsa, en güzeli
de tasdik ederse, biz onu en kolayolana kolayca iletiriz. Kim cimrilik eder,
kendini müstağni sayar ve en güzeli de yalanlarsa, biz de onu en zor olana
kolayca iletiriz"[Leyı 5-10] ayetlerini okudu.
Buhari ile Müslim,
Sahih'lerinde Osman b. Ebi Şeybe'den ve Müslim İshak b. İbrahim ve Züheyr b.
Harb'dan rivayet ettiler. [T] Buhari
(1362) ve Müslim (2647) .
51- Bu hadis başka bir
kanalla da rivayet olunmuştur.
Müslim, Sahih'inde Ebu
Bekr b. Ebi Şeybe'den rivayet etti. Ayrıca bu, "Müslim el-Batin - Ebu
Abdirrahman es-Sülemi" kanalıyla Hz. Ali'den rivayet olunmuştur.
Ebu Süleyman el-Hattab 1
der ki: "......" ifadesi hafif bir sopa manasındadır.
"......." ifadesi de doğan can manasındadır. Eğer bu hadisin
doğrultusunda umut içinde olursan kader konusunda şüphe etmiş olduğun şeyden
kurtuluşa ermiş olursun. Zira Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem):
"O halde bize yazılmış olana güvenip am eli bırakalım, olmaz mı?"
diyen kişi Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem) değişik konularda bir çok
sorular sormuş ve Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bu soruların hepsine
cevap verirken sadece bu konuda kıyasın yerinde olmadığını bildirmiştir. Zira
bu konu insanlar arasındaki diğer muamelat konularına benzememektedir.
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) kendilerine yazılmış olana güvenip
ameli bırakmamalarını ve ahiret için dünyada amel işlemelerini emretmiştir.
Kendisine salih amel işlemek kolaylaştırılan kimsenin kurtuluşa ermesi ümit
edilir. Kendisine kötü am el işlemek kolaylaştırılan kimsenin de helaka
gitmesinden korkulur. Bu durum zahiri şekliyle bilinen bir şeydir, ancak kesin
bir şey değildir. Zira Yüce Allah mahlukatına gayb ilmini vermemiştir ve
böylesi bir şeyi onlara kapalı tutmuştur. Kıyamet saatini gizli tutması ve
kıyametin ne zaman kopacağını kimsenin bilmemesi gibi. Sonra Yüce Allah
Peygamber' inin dili ile kıyametin bazı alametlerini bildirmiştir.
Ebu Süleyman başka bir
yerde de şöyle demiştir: Allah doğrusunu bilir, burada insanların gizli olandan
korkarak ve açık olanı ümit ederek amelde bulunmaları kastedilmektedir. Korku ve
ümit kulluğun yoludur ve bununla imanın vasıfları tamamlanır. Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Selleml insanlara kim niçin yaratılmış ise o işin ona
kolaylaştırılacağını ve kişinin amelinin gelecekte gideceği yerin delili
olduğunu bildirmiştir. Bu konuda Yüce Allah: "Onun için kim (elinde
bulunandan) verir, Allah'a karşı gelmekten sakınır ve en güzel sözü (kelime-i
tevhidi) tasdik ederse, biz onu en kolayolana kolayca iletiriz"[Leyı 5-7]
buyurmaktadır. Bu durum kullar hakkında açık olarak verilen hükümdendir. Ancak
bununla birlikte onların durumu Allah'ın onlar hakkında bildiğine kalmıştır.
Zira Allah en iyi hüküm veren ve her şeyden haberdar olandır. "O,
yaptığından dolayı sorgulanamaz fakat onlar sorgulanırlar."[Enbiya 23]
Eğer bu iki manayı
taşıyan bir şeye bakacak olursan taksim edilmiş rızık ile birlikte rızkı
kazanmaya çalışmanın, ecelin takdir edilmiş olmasıyla birlikte (hastalıklar
halinde) tedavilerin de emredildiğini, takdir edilen ve bilinmeyen şeyin kesin
olduğunu ve sebep olacak zahiri şeyin de hayali olduğunu görürsün. Bütün
insanlar da batini olan şeyden dolayı zahiri olan şeyin bırakılmaması
görüşündedir.
Beyhaki der ki: Şerıf
Ebu'l-Feth Nasır b. el-Hüseyn el-Umerı'nin bildirdiğine göre Ebu't- Tayyib Sehl
b. Muhammed b. Süleyman: "Amellerimiz, mükafatın veya cezanın
işaretidir" demiştir.
52- İmran b. Husayn der
ki: Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Ey Allah'ın Resulü!
cennetliklerin cehennemliklerden ayrılacağı belirlenmiş midir?" diye
sorulunca, Allah'ın Resulü: "Evet" cevabını verdi. (Soruyu soran):
"Öyleyse am el edenler niye amel ediyorlar?" diye sorunca, Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Herkese (ne iş için yaratıldıysa) o
şeyonun için kolaylaştırılacaktır" buyurdu.
53- İmran b. Husayn
bildiriyor: Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Cennetlikler ile
cehennemliklerin kimler olduğu şimdiden belli mi?" diye sorulunca:
"Evet!" buyurdu. "O zaman neden amel ediliyor?" diye
sorulunca, Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Herkes kendisi
için yaratıldığı veya kolaylaştırılan şeye göre amel ediyor" karşılığını
verdi.
Buhari, Sahih'inde Adem
b. Ebi İyas'tan ve Müslim, Gundar kanalıyla Şu'be'den rivayet etti. [T] Buhari
(6596) ve MÜslim (2649).
54- Mus'ab b. Sa'd,
babasından bildiriyor: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): Hiçbir nefis
yoktur ki mutlaka Yüce Allah onun girişini, çıkışını ve ne ile karşılaşacağını
yazmıştır" buyurunca, Ensar'dan bir adam: "Ey Allah'ın Resulü! O
zaman neden amel ediliyor?" diye sordu. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem): "Siz amel etmeye devam edin. Her kişiye ameli
kolaylaştırılacaktır. Cennet ehlinden olan kimseye cennet ehlinin ameli ve
cehennem ehlinden olan kişiye cehennem ehlinin ameli kolaylaştırılacaktır"
buyurunca, Ensari: "İşte şimdi amel etmek hak oldu" dedi.
55- Ebu Hanife,
Ebu'z-Zübeyr kanalıyla Cabir'den bildiriyor: Suraka b. Malik: "Ey Allah'ın
Resulü! Bu yaptığımız umre (şekli), yalnız bu seneye mi mahsus, yoksa ebediyen
devam edecek mi?" diye sorunca, Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem):
"Ebediyen böyle devam edecek" buyurdu. Suraka: "Sanki yeni
doğmuşuz gibi bize dinimiz hususunda açıklama yap. Şu an ne diye amel ediyoruz?
Yazılıp biten ve takdir edilen bir son için mi yoksa henüz ileride ortaya
çıkacak olan bir şey için mi?" diye sorunca, Resulullah (Sallallahu aleyhi
ve Sellem): "Yazılıp biten ve takdir edilen şey için" buyurdu.
Beyhaki der ki:
"Ebu'z-Zübeyr'in, Cabir'den olan rivayeti sabit bir hadistir ve daha önce
isnadıyla zikredilmişti. Ben de bunu Ebu Hanife'nin usuldeki itikadına delil
saymak için Sa'd'ın hadisi ile birlikte zikrettim. Zira Ebu Hanife kader
konusunda Müslümanların ileri gelenlerinin görüşünde değildi."
56-57- Abdullah b. Amr
b. el-As bildiriyor: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) elinde iki tane kitapla
yanımıza çıktı. Bize: "Bu iki kitabın ne olduğunu biliyor musunuz?"
diye sordu. "Ey Allah'ın Resulü! Ancak bize söylersen bilebiliriz"
dedik. Bunun üzerine Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) sağ elindeki
kitabı göstererek buyurdu ki: "Bu, alemlerin Rabbinden olan bir kitaptır.
İçinde de Cennetlik olanların isimleri, babalarının ve kabilelerinin de
isimleri bulunmakta. Cennetlikler ilk kişiden son kişiye kadar hepsi yazılmış
olup, bunlar asla ne artacak, ne de eksileceklerdir." Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) sonra sol elindeki kitabı kastederek buyurdu ki: "Bu da
alemlerin Rabbinden olan bir kitaptır. İçinde de Cehennemlik olanların
isimleri, babalarının ve kabilelerinin de isimleri bulunmakta. Cehennemlik
olanlar ilk kişiden son kişiye kadar hepsi yazılmış olup, bunlar asla ne
artacak, ne de eksileceklerdir."
Ashab: "Ey Allah'ın
Resulü! Madem her şey yazılıp bitmiş, peki neden amel yapıyoruz?" diye
sorunca Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu: "Dosdoğru
olun ve ameHerinizi arttırın! Çünkü Cennetlik olan kişinin ameli, hangi am eli
yaparsa yapsın Cennetlik olan kişilerin ameliyle son bulacaktır. Cehennemlik
olanın ameli de, hangi am eli yaparsa yapsın en sonunda Cehennemlik olanların
ameli ile son bulacaktır." Sonra Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
o iki kitabı elinden bıraktı ve: "Rabbiniz kullarından yana işini
bitirmiştir. ''Kimisi Cennette, kimisi de Cehennemdedir!"[Şura 7]
buyurdu."
[T] Tirmizi (2141).
58- Abdullah b. Amr b.
el-As -ki Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Selleml, Abdullah'ı babasından
daha üstün tutardı- der ki: Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bir gün
elinde iki kitapla yanımıza çıktı ve: "Bu, alemlerin Rabbinden olan bir
kitaptır" buyurdu. Sonrasında ravi eksik ve fazlasıyla mana olarak söz
konusu hadisi zikretti. Fazla olarak zikrettiği de şöyledir: "Daha
babalarının sulbünde nutfe olmadan ve nutfe olarak annelerinin rahmine düşmeden
önce onlar toprağın içindeydiler. Kıyamet gününe kadar onlar ne artacak ne de
eksilecektir." Sonunda da: "Bu da Allah'ın adaletidir" dedi.
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan:
Yüce Allah'ın
Mahlukatı Zulmet İçinde (Karanlıkta) Yaratıp Üzerlerine Nurundan Saçtığının
Beyanı