|
BEYHAKİ KÜLLİYATI |
ALLAH’IN İSİM VE SIFATLARI |
ANA SAYFA
Kur’an Hadis Sözlük Biyografi
Yüce Allah'ın, Burada Zikretmediğimiz
Diğer İsimleri
Halimi der ki: Yüce
Allah'ın, zikretmediğimiz ve değişik konular kapsamına giren başka isimleri de
vardır.
Bu isimlerden biri de Zu'l-Arş'tır. Yüce Allah: "Yüce
Arş'ın sahibi, çok seven, bağışlayan O'dur''[Buruc, 14-15] buyurmuştur.
Halimi der ki: Zu'l-Arş;
Arş'ın etrafında toplananların onu tazim edip ibadet ettikleri Malik demektir.
Bu isim, kulların, ibadete layık olan rablerinin olduğu manasındaki el-Barı
ismine uymaktadır. Mabudun ve hükümdarın tek olduğu manasındaki tevhide de
uymaktadır. Arş'ın da sadece bir sahibi vardır. Yine yüce Allah'ın yoktan var
etme ismine de uymaktadır. Çünkü Arş'ın sahibi ancak yoktan var etme gücüne
sahip alandır. Mahlukatın işlerini düzenleyen manasındaki el-Müdebbir ismine de
uymaktadır. Yüce Allah Arş'a yükselmiş ve Arş'ı taşıyan melekler, Arş'ın
etrafında saf tutup ibadet eden başka varlıkları düzenlemiştir.
Bu isimlerden biri de "Zu'l-Celali ve'l-İkram'dır. Yüce
Allah: "Ancak, yüce ve cömert olan Rabbinin varlığı bakidir"[Rahman
27] buyurmuştur. Bu isim, Esma-i husnaya dair hadiste ve başka yerde geçmiştir.
158- Muaz b. Cebel
bildiriyor: Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem), bir adamı:
"Allahım! Senden sabır diliyorum" diye dua ederken işitince, ona:
"Sen Yüce Allah'tan musibet diliyorsun. Bunun yerine O'ndan afiyet
dile" buyurdu. [-] Hasendir. Tirmizi
(3527).
Halimi der ki:
Zu'l-Celali ve'l-İkram; hükümranlığına saygı duyulmayı ve şanına yakışır
şekilde övülmeyi hak eden demektir. Bu hakka sadece bir kişinin layık olması
sebebiyle bu isim tevhidle ilgili bir isimdir.
Ebü Süleyman der ki:
el-Celal, el-Celil'in mastarıdır. el-İkram ise ekreme fiilinin mastarıdır.
Manası da yüce Allah'ın yüceltilip tazim gösterilmesi, isyan edilip nankörlük
edilmemesidir. Yine dostlarına ikramda bulunması dünyada itaate muvaffak
kılması, ahirette ise cennette derecelerini yükseltmesi manasına da gelir. Celal
kelimesi Allah lafzının tamlayanı, ikram kelimesi ise kul kelimesinin tamlayanı
da olabilir. Tıpkı: "O, kendisinden korkulmaya daha layıktır ve
bağışlamaya daha ehildir"[Müddessir 56] ayetindeki mağfiret lafzının
Allah'a, korkma fiilinin takva ehli olan kullara raci olması gibi.
159- İbn Abbas:......
buyruğunu [Rahman 27] açıklarken: "Üstünlük ve azamet sahibi
anlamındadır" dedi. [-] Zayıf İbn
Cerir (22/278), et-Tağlik'te (2/46) geçtiği üzere İbn Ebi Hatim ve Ebu'ş-Şeyh
(77)
Halimi der ki: Bu isimlerden biri de el-Ferd' dir. Manası da
kıdem, ibda' ve tedbir'de tek olması demektir.
160- Ebü Salih, İbn
Abbas'tan aktarmıştır: Cabir b. Abdillah'ın bana bildirdiğine göre Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Kullanm beni senden soracak olurlarsa,
bilsinler ki ben pek yakınım. Bana dua edenin duasına icabet ederim. Öyleyse
onlar da davetime icabet ve bana hakkıyla inanıp tasdik etsinler ki doğru yolda
yürüyerek selamete ersinler"[Bakara 186] ayetini okudu ve şöyle dua etti:
"Allahım! Sen dua etmemizi emrettin ve bu dualara icabet etmeyi üzerine
aldın. Allahım! Sana itaate hazırım! Sana itaate hazırım! Sana itaate hazırım!
Hiçbir ortağın yoktur, sana itaate hazırım! Hamd senindir, nimet senin, mülk
senin! Senin ortağın yoktur. Allahım! Şahadet ederim ki teksin, birsin ve her
şey sana muhtaçtır. Doğurmadın, doğrulmadın ve hiçbir şey sana denk değildir.
Şahadet ederim ki vadin hak, huzuruna çıkmak hak, Cennet hak ve Cehennem
haktır. Şüphesiz kıyamet kopacak ve kabirde olanları dirilteceksin!" [-] Zayıf. İbn Ebi'd-Dünya, Şükr (155), İbn
Kesir, Tefsir'de (1/315) geçtiği üzere İbn Merduvyeh
161- Muhammed b.
Talha'nın, bir adamdan bildirdiğine göre İsa b.
Meryem ölüyü diriltmek
istediği zaman önce iki rekat namaz kılardı. Birinci rekatta "Mülk" süresini,
ikinci rekatta ise: "Secde" süresini okurdu. Namazı bitirdikten sonra
da Yüce Allah'ı methedip sena ederek: "Ya Kadim, ya Hafiy, ya Daim, ya
Ferd, ya Vitr, ya Ahad, ya Samed" diye yedi isimle dua ederdi. Bu hadis ve
önceki zayıftırlar. Allah doğrusunu bilir.
[-] Zayıftır ve İsrailiyyattandır.
Bu isimlerden biri de Zu'l-Mearic'dir.
Halimi der ki: Zu'l-
Mearic, ruhların ve amellerin kendisine yükselmesi demektir. Bu isim de yüce
Allah'ın tevhidi, ibdası ve tedbiri konusuna girmektedir. Yüce Allah bununla
ilgili: "Yükselme derecelerinin sahibi Allah'tandır''[Mearic 3]
buyurmuştur.
162- Cabir b. Abdillah,
Hz. Peygamber'in (Sallallahu aleyhi ve Sellem) haccını anlattığı kıssada şöyle
der: "İnsanlar da telbiyeye ''Lebbeyke Za'l-Mearic (= Sana itaate hazırım,
ey yüksek dereceler sahibi)'' ve ''Lebbeyke Za'lFavadil (=Sana itaate hazırım,
ey lütuflar sahibi)'' gibi sözleri ekliyorlardı. Hz. Peygamber de (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) bundan dolayı onlara bir şey demiyordu." [-] Sahih
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan:
Surelerin
Başındaki Huruf-u Mukattaa'nın Allah'ın İsimleri Olduğuyla İlgili Rivayetler