|
İBNÜ’L-ESİR |
1. CİLT |
MİNUÇİHR’DEN
SONRAKİ FARS HÜKÜMDARLARI
Fars
hükümdarı Minuçihr'in ölümünden sonra Türk hükümdarı Efrasiyab bin Feşenc bin Rüstem
Fars ülkesi üzerine yürüdü ve burasını istila etti; sonra Babil topraklarına
yürüdü, burada ve Mihricankazak'ta uzun müddet kaldı. Efrasiyab Fars ülkesinde
bir hayli bozgunculuk çıkardı ve her geçen gün zulmünü artırdı; hatta ülkenin
mamur olan yerlerini harabeye çevirdi, kanal ve ırmakları toprakla doldurup
iptal etti. Hükümdarlığının beşinci yılında halk kıtlığa düştü; hatta Efrasiyab
Fars ülkesini terk edip gidinceye kadar bu kıtlık devam etti. Zevv bin
Tahmasb'ın hükümdar olmasına kadar halk Efrasiyab'tan pek çok sıkıntı çekti.
Minuçihr,
oğlu Tahmasb'a öfkelenmiş, onu ülkesinden dışarı sürmüştü.
Bunun
üzerine Tahmasb Türk memleketlerine gidip Vamen (Vamin ?) adındaki Türk
hükümdarının yanında ikamet etmeğe başladı ve onun kızıyla evlendi. Bu evlilikten
Tahmasb'ın Zevv adında bir oğlu oldu. Müneccimler Vamen'e, kendi kızından
dünyaya gelecek olan bir erkek çocuğun kendisini öldüreceğini söylediler. Bunun
üzerine Vamen kızını hapsettirdi. Nihayet Tahmasb Vamen'in kızı ile evlendikten
sonra bu evlilikten Zevv dünyaya geldi; fakat Vamen'in kızı hem kendi durumunu
ve hem de çocuğunun durumunu gizli tutmuştu. Daha sonra Minuçihr Tahmasb'ı
affetmiş, o da Manuçihr'in yanına dönmüştü. Tahmasb, Türk ülkesinde kalan
karısıyla oğlu Zevv'i hapisten kurtarmak ve kendi ülkesine getirmek için bir
takım çareler düşünmüş ve neticede onları yanına getirmeğe muvaffak olmuştu.
Anlatıldığına
göre, Zevv büyüdükten sonra dedesi Vamen'i öldürmüş, bazı savaşlarda Türklere
eman tanımış, aralarında cereyan eden bir takım savaşlardan sonra Türk asıllı
olan Efrasiyab'ı Fars ülkesinden kovup Türk topraklarına kadar sürmüştür.
Efrasiyab,
Minuçihr'in ölümünden itibaren Zevv'in onu sürüp çıkarmasına kadar Babil
topraklarıyla Fars ülkesi üzerindeki hakimiyetini on iki yıl devam ettirmiştir.
Ayrıca Efrasiyab'ın sürülüp çıkarılması Abanmalı (Ağustos) ayının Ruzaban yani
onuncu gününe rastladığından Zevv bu günü Farslar için bayram ilan etmiş ve
Farslar bu günü Nevruz ve Mehrican bayramlarına üçüncü bir bayram olarak ilave
etmişlerdir.
Zevv,
halkına iyilik eden, idaresinden hoşlanılan bir hükümdardı. O. önce
Efrasiyab'ın ülkesinde tahrip ettiği şeyleri ıslah edip düzeltti, kaleleri yeni
baştan imar etti ve kaybolan su damarlarını açtırıp yeniden sular akıttı; böylece
ülke eskisinden daha güzel bir hale geldi. Ayrıca Zevv, tebaasım yedi yıl
vergiden muaf tuttu. Onun hükümdarlığı döneminde ülke mamur hale geldi ve refah
payı bir hayli arttı.
Yine
Zevv, Sevad bölgesinde Zab adını verdiği nehri kazdırmış ve bu nehrin iki
kenarına el-Atika adı verilen şehri kurmuş, bu şehri Yukarı Zab. Orta Zab ve
Aşağı Zab adıyla üç bölgeye taksim etmiştir.
Muhtelif
alkollü içkiler edinen ve bunların imal edilmesini emreden, ayrıca çeşitli
yemekler hazırlattıran ilk kimse Zevv'dir. Ayrıca o, Türklerden ve
başkalarından aldığı ganimet mallarını askerlerinin arasında taksim edip
dağıtmıştır.
Zevv'in
hükümdarlığı üç yıl sürmüştür. Girşasb bin Enut (Envat ?) devlet idaresinde
Zevv'e vezirlik etmiş ve onun yardımcısı olmuştur. Bir rivayete göre, Girşasb
ve Zevv devleti müştereken idare etmişlerdir. Fakat birinci rivayet daha
doğrudur. Girşasb, Farslar arasında büyük bir itibar kazanmış, ancak hükümdar
olmamıştır.
BİR SONRAKİ
SAYFA İLE DEVAM ETMEK İÇİN AŞAĞIDAKİ İSME TIKLA