|
Güzel Ahlak |
Öfkeyi yenmek, yumuşak
huylu ve mütevazı olmak da bu konuya girer. Beyhaki der ki: Güzel ahlak, herkese
iyi davranmak ve güzel işler yapmak gibi güzel özelliklere sahip olmaktır.
Güzel ahlaklı kişi, Allah'a karşı bu ahlakını göstereceği gibi insanlar
arasında da aynı şekilde davranır. Kişinin Allah'a karşı güzel ahlaklı olması,
emir ve yasaklarına karşı gönül rahatlığı içinde olmasıdır. Böyle bir kişi
Allah'ın emirlerini gönül hoşluğuyla boyun eğerek yaparken, yasaklarından da
yapmaya gücü yettiği halde isteyerek ve sıkıntı çekmeden uzak durur. Nafile
olan hayırları yapmaya çalışır, Allah rızası için birçok mubahı bile bırakır.
Bunu yaparken de içinde en ufak bir sıkıntı hissetmez. insanlar arasında da
kendi hakları konusunda müsamahakar olur, kendi hakkını istemek şöyle dursun,
başkasının ödemesi gereken hakkı bile kendisi öder.
Hasta olunca ziyaret
edilmezse, yolculuktan gelince ziyaret edilmezse, selam verince selamı
alınmazsa, misafir olunca kendisine ikramda bulunulmazsa, aracı olduğu zaman
aracılığı kabul edilmezse, iyilik yaptığı zaman kendisine teşekkür edilmezse,
bir topluluğun içine girdiği zaman ona değer verilmezse, konuştuğu zaman kimse
dinlemezse, bir dostunun yanına girmek için izin istediği zaman kendisine izin
verilmezse, evlenmek istediği zaman kendisine kız verilmezse, borcunun
ertelenmesini veya az istenmesini istediği zaman kabul edilmezse ve buna benzer
şeylerde kızmaz, karşı tarafı cezalandırmaz, tavrı değişmez ve bu durumlarda
bile kendisine kötü davranıldığını ve yalnız bırakıldığını düşünmez.
Bütün bu durumlarda
karşısındakine aynısıyla değil, en güzel ve takvaya uygun olan bir şekilde
karşılık verir. Müslüman kardeşi hastalanınca onu ziyaret eder, birine aracı
olarak geldiğinde kabul eder, borcunun ertelenmesini istediğinde erteler,
kendisinden yardım istediğinde yardım eder, bir alışverişte müsamahakar
davranmasını istediğinde müsamahakar olur. Böylesi taleplerle gelenin,
kendisine veya insanlara daha önce nasıl davrandığına bakmadan taleplerini
kabul eder. En güzel olanı kendine rehber edinir ve ona muhalif olan bir şey
yapmaz.
Güzel ahlak, kişinin
doğuştan karakterinde olabileceği gibi sonradan kazanılan bir vasıf da
olabilir. Doğuştan karakterinde güzel ahlakın temeli olan kişiler bu yönde daha
sonra kazandıkları şeyleri bu temele ekleyebilir ve güzel ahlakı bu şekilde
sonradan kazanabilir. Akıllı olan kişinin hilim ve akıl sahipleri olan
kişilerle oturup onlarla birlikte olmasıyla aklı ve hilminin artacağı, alim
olan kişinin alimlerle birlikte olmasıyla ilminin artacağı, akıllı ve salih
kişilerin de akıllı ve salih olan kişilerle birlikte olmasıyla bu yönlerinin
daha da gelişeceği herkesin malumu olan bir şeydir. Aynı şekilde güzel ahlakı
olan biri ahlaki meziyetlere sahip olan kişilerle oturup, onlarla birlikte
olmasıyla güzel olan ahlakının daha da güzelleşeceği inkar edilemez. Tevfik,
Allah'tandır.
7607- Ebu Hureyre'nin
bildirdiğine göre Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:
"Müminierin iman bakımından en mükemmel olanı, ahlakı en güzel olanıdır.
''
Tahric: İsnadı hasendir.
Hakim, Müstedrek (1/3)
7607- Ebu Hureyre'nin bildirdiğine
göre Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:
"Müminierin iman bakımından en mükemmel olanı, ahlakı en güzel olanıdır.
''
İbn Aclan'ın
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Ben salih
ahlakı tamamlamak için gönderildim" buyurdu. Yahya b. Eyyub hadisin sonunu
mürsel olarak rivayet etti.
İsnadı hasendir.
7609- Ebu Hureyre'nin
bildirdiğine göre Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:
"Ben ancak salih ahlakı tamamlamak için gönderildim."
Tahric: İsnadı hasendir.
Ahmed, Müsned (2/381), İbn Sa'd, Tabakat (1/192), Hatib, el-Cami (ı/92) ve
Hakim, Müstedrek (2/613).
7610- Cahir b.
Abdillah'ın bildirdiğine göre Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle
buyurdu: "Allah beni ahlakın güzelliklerini ve salih davranişları
tamamlamak üzere gönderdi. ''
Tahric: İsnadı çok
zayıftır. Beğavi, Şerhu's-Sünne 13/202 (3623) ve Deylemi, Müsnedu'l-Firdevs
1/177 (661).
7611- Muaz b. Cebel der
ki: Bir adam Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem) gelerek: "Ey
Allah'ın Resulül Ben övülmeyi seven biriyim" dedi. Adam kendisi için
(riyakar olmaktan) korkuyordu. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ona:
"Övülmüş olarak
yaşayıp fark edilmeden ölmeye ne dersin. Ben ahlakın güzelliklerini tamamlamak
için gönderildim" buyurdu.
Tahric: İsnadı çok
zayıftır. Taberani, M. el-Kebir 20/65-66 (l20), İbn Ebi Dünya, Mekarimu'l-Ahlak
(14) ve Heysemi, Mecma (8/23).
7612- Ebu Hureyre'nin
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:
"Müminierin iman bakımından en kamil olant, ahlak olarak en güzel olandır.
Sizin en hayırlınız da kadınlarına karşı en iyi davrananınızdır."
İsnadı hasendir.
7613- Aynı manada bir
hadis başka bir kanalla nakledilmiştir.
İsnadı hasendir.
7614- Hz. Aişe'nin
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:
"Müminierin iman bakımından en mükemmel olanı, ahlak olarak en güzel
olandır. ''
Ebu Ubeyde (Muhammed b.
Yahya) der ki: "Bu hadislerin, Ebu Hureyre ve Hz. Aişe'den mahfUz olmasını
umarım." Muhammed b. Yahya'nın sözünü tekid eden şey, Ebu Kılabe'nin,
hadisi Hz. Aişe'den mürsel olarak nakletmesidir.
Tahric: İsnadı hasendir.
Buhari, Tarih 1/2 (272) ve Mizzi, Tezhibu'l-Kemal (5/256).
7615- Hz. Aişe'nin
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:
"Müminierin iman bakımından en kamil olanı, ahlak olarak en güzel olan ve
ailesine karşı yumuşak davrananıdır. ''
Tahric: İsnadında
kopuklukvardır. Tirmizi 5/9 (2612).
7616- Ebu Said
el-Hudri'nin bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle
buyurdu: "Müminierin iman bakımından en mükemmel olanı, ahlak olarak en
güzel ve alçak gönüllü olan insanlarla iyi geçinen, onları seven ve
sevilenlerdir. (insanları) sevip sevilmeyen bizden değildir. ''
Başka bir kanalla bu
hadisin aynısı rivayet olunmuştur ki Yakub, hadisi bu isnadla nakletmede tek
kalmıştır.
Tahric: İsnadı hasendir,
ancak Beyhaki'nin hocası tanınmamaktadır. Taberani, M. es-Sağir (1/218) Bak:
Heysemi, Mecma (8/21).
7617- Abdullah b. Amr
bildiriyor: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem), kötü söz söylemez ve kötü
davranmazdı. Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Sizin en
hayırimız, ahlaken en güzel olanınızdır" buyurdu.
İbn Vehb'in rivayetine
göre ise: "içinizde benim için en sevgili olanlar, ahlaken en güzel
olanınızdır" şeklindedir.
Buhari bu hadisi İbn
Ömer'den rivayet etti.
Buhari ve Müslim de farklı
kanallarla A'meş'ten, o da Ebu Ömer el-Havvad'ın lafzıyla nakletmişlerdir.
Tahric: İsnadı sahihtir.
- Buhari, fadail (218), edeb (80-81). - Buhari, menakib (166), edeb (82) ve
Müslim, fedail (68)
7618- Süleyman b. Harb
ve Ömer b. Merzuk bu hadisi Şu'be kanalıyla Vehb b. Cerir'in lafzıyla
nakletmişlerdir.
Tahric: İsnadı
ceyyiddir. Heysemi, Mecma (8/21)
7619- Amr b. Şuayb'ın,
babası kanalıyla dedesinden bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem): "Sizden en çok sevdiğim ve kıyamet günü bana en yakın olanınızı
bildireyim mi?" diye sorunca oradakiler sustular. Hz. Peygamber
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) aynı soruyu iki veya üç defa tekrar edince
sahabe: "Evet, ey Allah'ın Resulü!" karşılığını verdiler. Bunun üzerine
Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Ahlakı en güzel
olanınızdır" buyurdu.
Tahric: İsnadı hasendir.
Ahmed, Müsned (2/185, 217-218) veİbn Hibban, Sahih 1/352 (485).
7620- Ebu Hureyre'nin
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:
"Sizin en hayırlınızı bildireyim mi? Ahlakı en güzel olanınızdır. Size bu
ümmetin en kötülerini bildireyim mi? Geveze ve kibirli kişilerdir. ''
Tahric: İsnadı zayıf,
hadis hasendir. Ahmed, Müsned (2/369).
7621 - İbn Abbas'ın bildirdiğine
göre Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu: "Sizin en
hayırlınız, ahlak olarak en güzel ve alçak gönüllü olanınızdır. En kötüleriniz
ise konuşmak için ağzını eğip bükenler ve çok konuşan gevezelerdir. ''
İsnadı zayıf, hadis
hasendir.
7622- Ebu Sa'lebe
el-Huşeni'nin bildirdiğine göre ResululIah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle
buyurdu: "Sizden en çok sevdiğim ve kıyamet günü bana en yakın olacak olan
kişiler, ahlakı en güzel olanlardır. En sevmediğim ve kıyamet günü benden en
uzak olacak olan kişiler de, ahlakı en kötü olanlarınızdır.''
Tahric: İsnadı hasendir,
ancak Mekhul ile Ebu Sa'lebe arasında kopukluk vardır. Ahmed, Müsned (4/193),
İbn Ebi Şeybe, Musannef(8/327), Hennad, Zühd (1255), İbn Hibban, Sahih (1/351)
ve Taberani, M. el-Kebir 22/221 (588).
7623- Yezid b. Harun bu
hadisi Davud b. Ebi Hind'den şu ilaveyle rivayet etti: "Ahlakı en kötü
olan kibirliler, geveze olanlar ve güzel konuşmak için ağzını eğip
bükenlerdir." Fakat; "meclis" ve "kıyamet" sözcükleri
zikredilmeden nakledilmiştir.
Tahric: İsnadı hasendir.
Ahmed, Müsned (3/194), Ebu Nuaym, Hilye (3/97) ve Beğavi, Şerhu'sSünne
12/366-367 (3395).
7624- Usame b. Şerik der
ki: Bedevilerin ResululIah'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem):
"Şöyle şöyle yapmamızda
bir sakınca var mı?" diye sorduklarına şahit oldum. Hz. Peygamber
(Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Allah'ın kullan' Yüce Allah, kardeşinin
Irzı / namusu hakkında konuşma dışındaki şeylerde bir sakınca görmemiştir.
Sakıncalı olan kardeşinin ırzı hakkında konuşmaktır" buyurdu. Bedeviler:
"Ey Allah'ın Resulü! Kula verilen en hayırlı şey nedir?" diye
sorunca: "Güzel ahlak" cevabını verdi.
Tahric: Ravileri
güvenilirdir. İbn Mace 2/1137 (3436).
7625- Ebu İshak, Müzeyne
veya Cüheyne kabilesinden bir adamdan bildiriyor: Bir adam (Resulullah'a
(Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Ey Allah'ın Resulü!) İnsanlara verilen en
kötü şey nedir?" diye sorunca: "Kötü ahlak. Evinde yapıp ondan
bahsetmeye utandığın şeye bak, onu yapma" cevabını verdi.
İsnadında adı verilmeyen
bir kişi vardır. Diğer ravileri güvenilirdir.
7626- Ebu İshak, Müzeyne
veya Cüheyne kabilesinden bir adamdan bildiriyor: Bir adam Resulullah'a
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) gelip: "Müslümana verilen en hayırlı şey
nedir?" diye sorunca: "Güzel ahlak" cevabını verdi. Adam:
"Kişiye verilen en kötü şey nedir?" diye sorunca ise Hz. Peygamber
(Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Siyah kalp, güzel suret ve kendine her
baktığında kendini beğenmektir. Bir topluluk içinde senin hakkında bahsedilmesinden
hoşlandığın şeye bak, yalnızken onu yap" buyurdu.
Tahric: İsnadında adı
verilmeyen bir kişi vardır. Diğer ravileri güvenilirdir. İbn Ebi Şeybe,
Musannef (8/330-331) ve Abdürrezzak, Musannef 11/144 (20151).
7627- Abdullah b.
Ömer'in bildirdiğine göre bir adam Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem):
"Hangi müminler daha üstündür?" diye sorunca, Hz. Peygamber
(Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Ahlakı en güzel olandır" cevabını
verdi. Adam: "Hangi müminler daha güzeldir?" diye sorunca ise: "Ölümü
en çok hatırlayan ve onun için en iyi hazırlanandır. işte bunlar güzel
olanlardır" cevabını verdi.
Tahric: İsnadı zayıftır;
ancakhadise mutabaat edilmiştir. İbn Mace 2/1423 (4259).
7628- Nevvas b. Sem'an
der ki: Medine'de Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ile beraber bir
yıl ikamet ettim. Hicret etmeme engel olan sadece ona soru soramayacak olmamdı.
Hicret eden Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bir şey soramazdı. Ben
Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem) iyiliği ve kötülüğü sorduğumda şöyle
cevap verdi: "iyilik güzel ahlaktır. Kötülük ise vicdanını rahatsız eden
ve insanların bilmesini istemediğin şeylerdir. ''
İsnadı sahihtir.
Hadisin lafzı
Abdurrahman'a aittir. Zeyd'in muhtasar olan rivayeti:
"Resulullah'a
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) iyilik. ve kötülüğü sorduğumda ... "
şeklinde başlamıştır.
Müslim bu hadisi
Muhammed b. Hatim kanalıyla Abdurrahman b.
Mehdi'den rivayet etti.
- Müslim, sı la (14).
7629- Yahya b. Cabir'in bildirdiğine
göre Nevvas b. Sem'an, Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem):
"İyilik. nedir?" diye sorunca, Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve
Sellem):
"Güzel
ahlaktır" cevabını verdi. Kötülüğü sorunca ise: "Kötülük, vicdanını
rahatsız eden ve insanların bilmesini istemediğin şeylerdir" cevabını
verdi.
Tahric: İsnadında
kopukluk vardır. Fesevi, el-Ma'rifetu ve't-Tarih (2/339).
7630- Bu hadis başka bir
kanalla da nakledilmiştir.
İsnadında kopukluk
vardır.
7631- Hz. Aişe'nin
bildirdiğine göre Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Allah,
güzel kişiyi güzel ahlakı sayesinde gündüz oruç tutan, geceyi de ibadetle
geçirenin derecesine eriştirir" buyurdu.
Tahric: İsnadı hasendir.
Ancak Muttalib ve Hz. Aişe arasında kopukluk vardır. Ahmed, Müsned (6/187) ve
İbn Hibban, Sahih (1/350).
7632- Hz. Aişe der ki:
Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Mümin güzel ahlakıyla gündüz
oruç tutan, geceyi de ibadetle geçirenin derecesine ulaşır" buyurduğunu
işittim.
Tahric: İsnadı sahihtir.
Ancak Muttalib ve Hz. Aişe arasında kopukluk vardır. Ebu Davud 5/149 (4798).
7633- Hz. Aişe der ki:
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu: "Kişi güzel
ahlakıyla geceyi ibadetle geçirenin, gündüz oruç tutanın derecesine erer."
Tahric: İsnadı sahihtir.
Ahmed, Müsned (6/64, 90); Beğavi, Şerhu's-Sünne B/SI (3500), Hakim, Müstedrek
(1/60)
Lafız, Ebu Abdillah'a
aittir. İmamm rivayeti ise şu şekildedir:
Resulullah'ın
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurduğunu işittim: "Mümin güzel
ahlakıyla geceyi ibadetle geçirenin ve gündüz oruç tutanın derecesine ulaşır.''
- Taberani, M. el-Kebir 8/198 (7709) ve Beğavi, Şerhu's-Sünne 13/ so-sı (3499)
Bak:
Heysemi, Mecma (S/25) ve
Münziri, Terğib (3/404).
Senedini de İbnu'l-Had,
Amr b. Ebi Amr -Abdulmuttalib b. Abdillah, şeklinde zikretmiştir.
7634- Ebu Said
el-Hudri'nin bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle
buyurdu: "Kul. güzel ahlakı sayesinde gündüz oruç tutanın ve geceyi
ibadetle geçirenin derecesine erer. ''
Abdulhamid b. Süleyman
bu hadisin İsnadında tek kalmıştır.
İsnadı zayıftır.
7635- Yahya b. Said der
ki: "Öğrendiğime göre kul güzel ahlakıyla; geceyi ibadetle geçirenin ve
sıcak günlerde oruç tutanın derecesine ulaşır."
Tahric:. Ravileri
güvenilirdir. Malik, Muvatta (2/904).
Aynı zamanda bu hadis
Muhammed b. Yahya b. Hibban kanalıyla Ebu Hureyre'den, o da Resulullah'tan
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) nakledilmiştir. - Buhari, el-Edebu'l-Müfred
(284).
7636- Abdullah b. Amr'ın
bildirdiğine göre Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:
"Namazlan ayni, oruçları, hacları, cihadlan ve yaptıkları hayırlar aynı
olan iki adam cennete girerler; ancak birinin güzel ahlakıyla diğerine derece
olarak üstünlüğü doğuyla batı arasındaki mesafe kadardır. ''
İsnadı zayıftır.
7637- Ebu Derda'nın
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:
"Kime yumuşak huylu olmaktan bir pay verilmişse hayırdan nasibini almış demektir.
Yumuşak huyluluktan payalamayıp mahrum olan kimse ise hayırdan mahrum olmuş
demektir. "
Yine Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Müminin Mizan'daki en ağır şeyi güzel
ahlaktır. Allah kaba ve ahlaksız kişileri asla sevmez" buyurdu.
Tahric: İsnadı hasendir.
Tirmizi 4/362 (2002),4/367 (2013).
7638- Ebu Derda'nın
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:
"Mizan'a konulan hiçbir şey, güzel ahlaktan daha ağır değildir. ''
Tahric: Ravileri
güvenilirdir. Ebu Davud 5/149-150 (4799) ve Tinnizi 14/350 (2003).
7639- Bu hadis başka bir
kanaUa: "Mizan'da hiçbir şey güzel ahlaktan daha ağır değildir"
şeklinde nakledilmiştir.
Ravileri güvenilirdir.
7640- Ebu Derda'nın
bildirdiğine göre Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) "Kıyamet
günü Mizan'da en ağır gelecek şey, güzel ahlaktır" buyurdu.
Tahric: Ravileri
güvenilirdir. Ahmed, Müsned (6/442).
7641- Enes bildiriyor:
Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Ey Ebu Zer! Sana, vücuda
hafif gelen, ancak Mizan'da ağır çeken bir ibadeti söyleyeyim mi?" diye
sordu. Ebu Zer: "Tabi ki söyle!" dediğinde, Allah Resulü:
"Suskunluğu elden bırakma ve güzel bir ahlakın sahibi ol. Canım elinde
olana yemin ederim ki: Yaratılmışlardan hiç biri bu ikisi gibi değerli olan
başka bir amelde bulanamaz" buyurdu.
Tahric: İsnadı zayıftır.
Bezzar, Müsned (4/220), İbn Ebi Dünya, Kitabu's-Samt (558), Ebu Ya'la, Müsned
6/53 (3298) ve İbn Ebi Asım, Zühd (2) Bak: Zehebi, Mizan (1/310) ve Heysemi,
Mecma (S/22)
7642- Ebu Hureyre der
ki: Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem) İnsanların cehenneme girmesine
en fazla sebep olan şey sorulunca: "iki yuvarlak delik olan ağız ve cinsel
organ" cevabını verdi. İnsanların cennete girmesine en çok sebep olan şey
sorulunca ise: "Allah'tan sakınmak (takva) ve güzel ahlaktır"
cevabını verdi.
İsnadı zayıftır.
7643- Ebu Hureyre'nin
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Müminin
erdemi dininde, asaleti de ahlakındadır" buyurdu.
İsnadı zayıftır.
4335 te geçmişti.
7644- Abdullah b. Amr'ın
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:
"iki hususta hased caizdir: Biri. Allah'ın kendisine verdiği Kur'an 'la
yerli yerince hükmeden. helalini helal, haramını haram kabul eden kimse. Diğeri
de Aliahim kendisine verdiği malla akrabalarını gözeten. onlara merhamet eden
ve Allah'a itaat eden kimsedir. Kişinin bunlar gibi olmayı temenni etmesinde
sakınca yoktur. Kimde de şu dört şey bulunursa, dünya ondan uzaklaştırılsa bile
önemsemez: Güzel huy, iffet (insanlardan bir şey istememek), doğru söz ve
emanete sahip çıkmak. ''
Tahric: İsnadı zayıftır.
Zehebi, Mi'zan (2/58) ve İbn Hacer, el-Lisan (2/465-466).
7645- İbn Abbas'ın
bildirdiğine göre Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:
"Doğru yolda olmak, güzel davranış ve orta yolu takib etmek,
peygamberliğin yirmi beş parçasından bir parçadır. ''
İsnadı hasendir.
5389 da geçmişti.
7646- Sehl b. Sa'd'ın bildirdiğine
göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu: "Allah,
cömerttir ve cömertliği ve güzel ahlakı sever. Bayağılığı ise sevmez. ''
Tahric: İsnadı hasendir.
Taberani, M. el-Kebir 6/223 (5928), M. el-Evsat 3/449 (2964), Ebu Nuaym, Hilye
(3/255, 8/133) ve Hakim, Müstedrek (1/48) Bak: Heysemi, Mecma (8/188).
7647- Talha b. Keriz
el-Huzai'nin bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle
buyurdu: "Allah güzel işleri sever. Bayağılığı ise sevmez. ''
İsnadı zayıftır.
7648- Bu hadis başka bir
kanalla mürsel olarak nakledilmiştir.
Tahric: İsnadı
mürseldir. Abdürrezzak, Musannef 11/ 143 (20150) ve Hakim, Müstedrek (1/48).
7649- Kumeyl b. Ziyid
en-Nehai anlatıyor: Ali b. Ebi Talib şöyle dedi:
"Sübhanallah! İnsanlar
birçok hayırdan nasıl da yüz çeviriyor. Müslüman kardeşi bir ihtiyacı için
geldiğinde, kendini ona yardım edemeyecek durumda gören kişiye doğrusu şaşılır.
Eğer bu kişi sevap umuyor ve cezadan korkmuyorsa bile, güzel ahlakın bunu
emretmesi sebebiyle bu hayrı yapmak için koşması gerekirdi. çünkü böyle bir şey
kişiyi başarıya götürür." Bir adam kalkıp: "Annem babam sana feda
olsun ey müminlerin emiri! Bunu Resulullah'tan (Sallallahu aleyhi ve Sellem) mı
işittin?" diye sorunca, Hz. Ali şöyle: "Evet. Hatta bu
söylediklerimden daha hayırlısını işittim" deyip Hatim et-Tai'nin kızının
gelişinden ve onun babasının ahlakından bahsederek, hiç kimseyi boş geri
çevirmediğini söyledi.
Tahric: İsnadı çok
zayıftır. İbn Hibban, es-Sikat (7/69) ve Buhari, Tarih 3/1 (268) Bak: İbn
Kesir, el-Bidaye ve'n-Nihaye (S / 60-61).
Bu konuyla ilgili hadisi
Delailu'n-Nübüvve'de aktardık. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle
buyurdu: "Onu (Hatim et-Tai'nin kızını) serbest bırakın. Çünkü babası
güzel ahlakı severdi. Allah ta güzel ahlakı sever." Ebu Bürde b. Niyar
kalkıp: "Ey Allah'ın Resulü! Allah güzel ahlakı sever mi?" diye
sorunca Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Canım elinde olana
yemin ederim ki; kişi cennete ancak güzel ahiakla girer" buyurdu. - Delailu'n-Nübüvve
(5/341).
7650- Amr b. Abese'nin
bildirdiğine göre bir adam Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem):
"İman nedir?" diye sorunca, Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve
Sellem): "Sabır, müsamahakarlık ve güzel ahlaktır" cevabını verdi.
Beyhaki der ki: Sabırdan
kasıt, Allah'ın haramlarından uzaklaşmada sabırdır. Müsamahakarlık ise Allah'ın
farz kıldıklarını eda etmede fedakar olmaktır. Güzel ahlak ise güzel ahlakın
özelliklerine sahip olup bu şekilde amel etmektir. Bu açıklamayı hadisin ravilerinden
bazıları yapmıştır.
7651- Amr b. Abese der
ki: Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem) gidip: "İslam nedir?"
diye sorunca, Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Güzel söz
söylemek ve yemek yedirmektir" cevabını verdi. Ben: "İman nedir?"
diye sorunca ise: "Sabır ve müsamahakarlıktır" cevabını verdi. Ben:
"Hangi İslam (Müslüman) daha üstündür?" diye sorunca da:
"Müslümanların dilinden ve elinden emin oldukları kişidir" cevabını
verdi. Ben: "Hangi iman daha üstündür?" diye sorunca da: "Güzel
ahlaktır" cevabını verdi.
Tahric: İsnadı zayıftır.
Ahmed, Müsned (7/385).
7652- Ka'b b. Malik
bildiriyor: Beni Seleme'den bir adam Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
İslam'ı sorunca, Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Güzel
ahlaktır" cevabını verdi. Adam bir daha sorunca Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) yine: "Güzel ahlaktır" buyurdu. Aynı soru ve cevap
beş defa tekrar etti.
Tahric: İsnadında
sakınca yoktur ve sahabenin adının zikredilmemiş olmasının bir sakıncası yoktur.
Münzirl, et- Terğib (3/405-406) ve Suyuti, Dürrü'l-Mensur (2/321).
7653- Ebu Umame'nin
bildirdiğine göre Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:
"Ben, haklıyken bile çekişmeye girmekten kaçman kimse için cennetin
kenarından; şakadan da olsa yalan söylemeye yanaşmayan kimse için cennetin
ortasından, huyunu güzelleştiren kimse için de cennetin en yükseğinden bir köşk
verilmesine kefilim. ''
Tahric: İsnadı hasendir.
Ebu Davud 5/ ı 500 (4800).
7654- Ebu Said
el-Hudri'nin bildirdiğine göre Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
şöyle buyurdu: "iki haslet müminde bulunmaz: Kötü ahlak ve cimrilik. ''
Hafız'ın rivayetinde
hadis: "Bir araya gelmezler" şeklindedir.
Tahric: İsnadı zayıftır.
Tirmizi 4/343 (1962).
7655- Osman b. Zufer,
Rafi b. Mekis'in oğullarından birinden bildiriyor: Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu: "Kötü ahlak uğursuzluktur. Mülkiyeti
altında bulunanlara güzel bir şekilde davranmak bir berekettir. Sadaka da kötü
bir ölümden korur."
Tahric: İsnadı zayıftır.
Yahya b. Main, Tarih (2/255-256).
7656- Bu hadis başka bir
kanalla nakledilmiştir.
Tahric: İsnadı zayıftır.
Ebu Davud 5/461-462 (5162).
7657- Cabir der ki:
Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Uğursuzluk nedir?" diye
sorulunca: "Kötü ahlaktir" cevabını verdi.
Tahric: İsnadı
çokzayıftır. İbn Asakir, Tarih 18/92 (2) Bak: Münzin, et-Terğib (3/413) ve
Suyuti, el-Camiuls-Sağir (3287).
7658- Bu hadis başka bir
kanalla nakledilmiştir.
İsnadı çok zayıftır.
7659- Bu hadis başka bir
kanalla nakledilmiştir. Ancak farklı olarak: "Ey Allah'ın Resulü!.."
denildi" ibaresi geçmiştir.
Tahric: İsnadı çok
zayıftır. Gazzali, İhya (3/48).
İbn Naciye, isnadında bir
kişi daha zikretmiştir ve daha sahih olan budur. Her halükarda hadisin senedi
zayıftır.
Ebu Bekr b. Abdillah
el-Gassani de bu hadisi rivayet etmiştir ve bu da zayıftır.- Ahmed, Müsned
(7/85) ve Ebu Nuayın, Hilye (6/103).
Yine hadis Habib b.
Ubeyd er-Rahbi kanalıyla Hz. Aişe'den: "Uğursuzluk. kötü ahlaktir"
şeklinde merfu olarak nakledilmiştir.
7660- Muaz der ki:
Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Ey Allah'ın Resulü!
Bana bir tavsiyede
bulun" dediğimde: "Her nerede olursan ol, Allah'a karşı takvalı
ol" buyurdu. Ben: "Tavsiyeni arttır" deyince: "Bir kötülük
işledikten sonra hemen bir iyilik yap ki onu silsin" buyurdu. Ben:
"Tavsiyeni arttır" deyince de: "insanlara da güzel bir ahlakla
muamele et" buyurdu.
Tahric: İsnadı hasendir.
Ahmed, Müsned (5/236) ve Taberani, M. el-Kebir 20/145 (298).
7661- Bu hadis mana
olarak başka bir kanalla: Muaz b. Cebel, Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve
Sellem): "Bana tavsiyede bulun ey Allah'ın Resulü!" şeklinde
başlayarak nakledilmiştir.
Tahric: İsnadı hasendir.
Taberani, M. el-Kebir 20/145 (298).
7662- Meyınun b. Ebi
Şeybe der ki: Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) onu Yemen'e
göndermesiyle ilgili olarak Muaz diyor ki: Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) beni gönderdiği sırada İbn Safvan'ın adamları Hz. Peygamber'e
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) doğru geldiler. Ben: "Ey Allah'ın Resulü!
Zannedersem bunlar sana beni soracaklar. Bana veciz bir tavsiyede bulun"
dedim. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Nerede olursan ol. Allah'a
karşı takvalı ol. Bir kötülük işledikten sonra hemen bir iyilik yap ki onu
sUsin. insanlara da güzel bir ahiakla muamele et" buyurdu.
Tahric: İsnadında
kopukluk vardır. Hadis bütün tarikleriyle sahihtir. Tirmizi (4/356).
7663- Ebu Zer'in bildirdiğine
göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu: "Nerede
olursan ol, Allah'a karşı takvalı ol. insanlara güzel bir ahiakla muamele et.
Bir kötülük işledikten sonra hemen bir iyilik yap ki onu sUsin. ''
Tahric: İsnadı
munkatıdır, ancak hadis hasendir. Tirmizi (4/355).
Hafız'ın rivayetinde
hadis: "Bir kötülük işledikten sonra hemen bir iyilik yap ki onu sUsin.
insanlara da güzel bir ahiakla muamele et" şeklindedir. Hadis Ebu Zer' den
bu şekilde nakledilmiştir. İki rivayet te mürseldir. Süfyan'ın ezber gücü daha
iyidir; ancak diğerinin Muaz'dan nakledilen şahitleri vardır.
7664- Abdullah b. Amr'ın
bildirdiğine göre Muaz b. Cebel, yolculuğa çıkacağı zaman: "Ey Allah'ın
Resulü! Bana tavsiyede bulun" dedi. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem): "Allah'a kulluk yap ve ona hiçbir şeyi ortak koşma" buyurdu.
Muaz: "Ey Allah'ın Resulü! Tavsiyeni arttır" deyince Hz. Peygamber
(Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Kötülük yapınca hemen (peşinden) iyilik
yap" buyurdu. Muaz: "Ey Allah'ın Resulü! Tavsiyeni arttır"
deyince Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Doğru ol ve ahlakın
güzel olsun" buyurdu.
Tahric: İsnadında
sakınca yoktur. Taberani, M. el-Kebir 20/39-40 (85) ve Hakim} Müstedrek (1/ 54)
Bak: Heysemi, Mecma (8/23).
7665- Bu hadis başka bir
kanalla: " ... insanlara da güzel bir ahlakla muamele et" şeklinde
nakledilmiştir.
Tahric: İsnadında
sakınca yoktur. Fesevi, el-Ma'rife ve't-Tarih (2/524), İbn Hibban} Sahih
1/370371 (525) ve Dülabi, el-Kuna (1/202).
7666- Yahya b. Said'in
bildirdiğine göre Muaz b. Cebel şöyle dedi:
Ayağımı bineğimin
üzengisine koyduğumda Resulullahim (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bana yaptığı
son tavsiye: "insanlara da güzel bir ahlakla muamele et ey Muaz b. Cebel"
oldu.
Tahric: İsnadı
munkatıdır ve isnadında durumunu bilmediğim biri vardır. Malik, Muvafta (sh.
902)
7667- Ebu Hureyre'nin
bildirdiğine göre Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:
"Kişinin erdemi dini, kişiliği akıl, asaleti ise ahlak'dır.''
İsnadı zayıftır.
7668- Ebu Zer'in
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:
"Ey Ebu Zer! Tedbir gibi akıl, (günahlardan) sakınmak gibi vera ve güzel
ahlak gibi asalet yoktur.''
İsnadı zayıftır.
7669- Ali b. Ebi Talib
der ki "Başarı en hayırlı yöneticidir. Güzel ahlak en hayırlı yoldaştır,
akıl en hayırlı arkadaştır, edeb en hayırlı mirastır, kendini beğenmekten daha
kötü yalnızlık yoktur."
İsnadı hasendir.
7670- Abdürrezzak der
ki: Ma'mer çoğu zaman şu sözleri tekrar etmemi isteyip: "Ey Abdürrezzakl O
sözleri bana tekrar et" derdi. Ben de ona şöyle derdim: "Anbese
el-Kureşi'nin bana bildirdiğine göre bir adam Ahnef b. Kays'a: "Çaba
harcamadan yiğit olmanın yolunu göster" deyince, Ahnef şu karşılığı verdi:
"İyi huylu olmaya ve çirkinlikleri terk etmeye bak. Bil ki doktorların
aciz kaldıkları hastalık, çirkin söz ve kötü işlerdir."
Ravilerinin çoğunu
tanımıyorum.
7671 - Cehm b. Hassan
der ki: Bir adam Ahnef b. Kays'a: "Ey Ebu Bahr!
Sonu en iyi olan bir işi
bana öğret" deyince, Ahnef şöyle karşılık verdi: "İnsanlara da güzel
bir ahlakla muamele et ve çirkinlikleri bırak." Sonra:
"Sana hastalıkların
en kötüsünü bildireyim mi?" diye sordu. Adam: "Evet" cevabını
verince, Ahnef: "Menfaati olmadığı halde yerilecek şeyler yapmak, çirkin
konuşan dil ve kötü ahlaktır" dedi.
İsnadında tanımadığım
biri vardır.
7672 - Enes b. Malik'in
bildirdiğine göre Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:
"Sabir'in yemeği bozması gibi kötü ahlak da imanı öyle bozar. ''
Enes der ki: şöyle
denirdi: "Mümin ahlakı en güzel olandır."
Zayıf olan başka bir
isnadla aynı rivayette bulunulmuştur.
Tahric: İsnadı zayıftır.
İbn Adiy, el-Kamil (72579).
7673- İbn Abbas'ın bildirdiğine
göre Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu: "Güzel
ahlak, güneşin buzu erittiği gibi günahı eritir. "
İbn Abdilazız şu ilaveyi
yapmıştır: "Kötü ahlak, sirkenin balı bozduğu gibi ameli bozar."
İsa b. Meymun bu hadisi
Muhammed b. Ka'b'dan rivayette tek kalmıştır ve kendisi zayıf bir ravidir.
Bu hadis zayıf olan
başka bir yolla Ebu Hureyre'den rivayet etti.
Tahric: İsnadı çok
zayıftır. İbn Adiy, el-Kamil (5/1881-1882), Taberani, M. el-Kebir 10/388
(10777) ve M. el-Evsat 1/470 (854) ve Deylemi, Müsnedu'l-Firdevs 2/200 (2991).
7674- Ebu Hureyre'nin
bildirdiğine göre Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:
"Güzel ahlak, güneşin buzu erittiği gibi günahı eritir. Kötü ahlak ise
Sabir'in balı bozduğu gibi ameli bozar"
Nadr b. Ma'bed Ebu
Kahdem bu hadisi rivayette tek kalmıştır ve zayıftır.
İsnadı çok zayıftır.
7675- Ebu Musa
el-Eş'ari'nin bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle
buyurdu: "Güzel ahlak. sahibinin burnuna takılı. Allah'ın rahmetinden bir
dizgin gibidir. Bu dizgin kendisini hayra çekip yönlendiren bir meleğin
elindedir. Yöneldiği bu hayırlar da iyi ahlak sahibini doğruca Cennete
sürükler. Kötü ahlak da sahibinin burnuna takılı. Allah'ın azabından bir dizgin
gibidir. Bu dizgin kendisini kötülüklete çekip yönlendiren bir şeytanın
elindedir. Yöneldiği bu kötülükler de kötü ahlak sahibini doğruca Cehenneme
sürükler. ''
İbn Yusufun rivayetinde
hadis: " ... Allah'ın azabından" değil, " ... Allah'ın
gazabından" şeklindedir. Diğer kısmı ise aynıdır.
İsnildı zayıftır.
7676- İbn Yusufun
rivayeti alidir (senedinde az ravi vardır) Hocamızın rivayeti ise nazildir
(senedinde çok ravi vardır). Bu hadis başka bir kanalla da rivayet olunmuştur. Her
iki rivayet zinciri de zayıftır.
lsnildı zayıftır.
7677- Başka bir kanalla
da Sevri'den nakledilmiştir. Ancak son ravi zincirinde bir yanılgı mevcuttur.
Bu durumda bu kanalla hadisin bir aslı yoktur. Allah doğrusunu bilir.
Tahric: İsnadı zayıftır.
İbn Hacer, el-Lisan (5/112).
7678- Ebu Hureyre'nin
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:
''Vallahi Yüce Allah'ın. yaratılışını ve ahlakını güzel kıldığı bir kula
Cehennem ateşi dokunamaz. ''
Bu hadisi aynı zamanda
Seyyar b. Umare, Ebu Gassan Muhammed b.
Mutarriften rivayet
etti.
Tahric: İsnadı zayıftır.
İbn Adiy, el-Kamil (3/949-951)
7679- Cabir'in
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:
"iyi ahlak, insanoğlunun mutluluğuna vesiledir. Kötü ahlak da onun
mutsuzluğuna bir sebeptir. ''
Tahric: İsnadı zayıftır.
Haditi, Mekarimu'l-Ahlak (5) ve Kudai, Müsned eş-Şihab (3)
7680- Hz. Ömer der ki:
"Kişiye, imandan sonra güzel ahlaklı bir hanımdan daha faydalısı yoktur. Küfürden
sonra da keskin dilli ve kötü ahlaklı kadından daha kötüsü yoktur."
Tahric: İsnadında
sakınca yoktur. İbn Ebi Şeybe, Musannef (4/308) ve İbnu'l-Ca'd, Müsned 1/531
(1112).
7681- Ebu Musa'nın
bildirdiğine göre Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:
"Üç kişi Allah'a dua eder de Allah dualarını kabul etmez: Alacağı olduğu
halde bu alacağa şahit tutmayan, diğeri Yüce Allah: '' ... Mallarınızı aklı
ermezlere vermeyin ...''[Nisa 5] buyurduğu halde malını aklı ermeyen birine
(=sefihe) veren ve ahlakı kötü olan bir karısı olduğu halde onu boşamayandır.''
Tahric: İsnadı hasendir.
Hakim, Müstedrek (2/203), Tahavi, Müşkilu'l•Asar (3/216), İbn Cerir, Tefsir
(4/46) ve İbnEbi Şeybe, Musannef(4/309, 6/97).
7682- İbn Abbas der ki:
Hz. Musa: "Ey Rabbim! Firavun'a "Ben sizin yüce
Rabbinizim"[Naziat 24] demesine, ayetlerini yalanlamasına ve
peygamberlerine karşı gelmesine rağmen dört yüz yıl mühlet verdin"
deyince, Yüce Allah ona şöyle vahyetti: "Firavun, güzel ahlaklı ve halkın
kendisine kolay ulaştığı biriydi. Bu sebeple onu ödüllendirmek istedim.''
Tahric: İsnadı zayıftır.
İbn Sa'd, Tabakat (5/544).
7683- Hasan( -ı Basri):
"Ahlakı kötü olan kendi kendine eziyet eder" demiştir.
İsnadında tanımadığım
biri vardır.
7684- Fudayl der ki:
"Sadece güzel ahlaklıyla beraber ol. çünkü o, hayırdan başka bir şey
getirmez. Kötü ahlaklıyla beraber olma, çünkü o kötülükten başka şey
getirmez.''
Tahric: Ravileri
güvenilirdir. İbn Hibban, Ravdatu'l-Ukala (64) ve Ebu Nuayın, Hilye (8/96).
Bir sonraki konu için aşağıdaki link’e
tıklayın:
Karşılaştığı
Müslümana Karşı Güleryüzlü Olmak