|
4. Fasıl: Yeme ve İçme Adabı; Yemek Öncesi ve Sonrasında
Elleri Yıkamak |
5421- Selman der ki: Tevrat'ta,
yemeğin bereketinin yemekten sonra elleri yıkamak olduğunu okudum. Sonra bunu
Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem) zikrettiğimde: "Yemeğin
bereketi, yemekten önce ve sonra elleri yıkamaktır" buyurdu.
Tahric: İsnadı zayıftır.
Ebu Davud 4/136 (376) ve Tirmizi 4/281,282 (1846).
Ebu Davud: "Bu
güçlü bir hadis değildir. Süfyan da yemekten önce elleri yıkamaktan
hoşlanmazdı."
Beyhaki der ki: Bundan
dolayı da Malik b. Enes yemekten önce abdest almaktan hoşlanmazdı.
5422- Mus'ab der ki: Valilerden
bir vali (imam) Malik'i yemeğe davet etti. Yemek getirilince, ibrik ve leğen de
getirildi. Malik, valiye: "Bir daha yemeğine gelmeyeceğim" deyince,
vali: "Neden?" diye sordu. Bunun üzerine Malik: "çünkü yemekten
önce elleri yıkamak bidattır" karşılığını verdi.
Ravileri güvenilirdir.
Beyhaki der ki: Dostumuz
Şafii de yemekten önce el yıkamayı terk etmeyi müstehap gördü ve bir sonraki
hadisi de hüccet olarak gösterdi.
5423- İbn Abbas der ki: Allah
Resulü'nün (Sallallahu aleyhi ve Sellem) yanında idik.
Hz. Peygamber
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) tuvaletten gelince yemek getirildi. Kendisine:
"Abdest almayacak mısın?" denilince: "Namaz kılmayacağım ki
abdest alayım" buyurdu.
Müslim bunu Ebu Bekr b.
Ebi Şeybe - Süfyan kanalıyla rivayet etmiştir.
Tahric: Müslim 1/283
(119).
Şafii der ki:
"Edebe en uygun olan, Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) yaptığı
gibi yapmaktır. Kişinin pisliğe dokunmamış olması halinde ellerini yıkamadan
yemek yemesi, benim için yıkayarak yemesinden daha hoştur."
5424- Beyhaki der ki:
Kesir b. Süleym'in, Enes b. Malik'ten bildirdiğine göre Allah Resulü
(Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Her kim, Allah'ın, evinin bereketini
arttırmasını isterse yemekten önce ve sonra abdest alsın" buyurmuştur.
Bu rivayetin herhangi
bir değeri yoktur. Kesir b. Süleym de Enes'in devresinden olup mutabaatı
olmayan rivayetleri vardır.
Tahric: İsnadı zayıftır.
İbn Mace 2/1085 (3260).
5425- İbn Abbas der ki:
"Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ihtiyaç gidermek için bir yere
gizlendi. ihtiyacını giderdikten sonra gelince yemeği getirildi ve Hz.
Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ellerini yıkamadan yemeğini yedi."
Amr b. Dinar'ın, Said b.
el-Huveyris kanalıyla bildirdiğine göre Allah Resulü'ne (Sallallahu aleyhi ve
Sellem): "Abdest almayacak mısın?" denilince: "Namaz
kılmayacağım ki abdest alayım" buyurmuştur.
Amr bunu Said b.
el-Huveyris'ten işittiğini söylemektedir.
Müslim bunu Muhammed b.
Amr b. Abbad b. Cebele - Ebu Asım kanalıyla rivayet etmiştir. - Müslim 1/283
(121).
5426- Hişam b. Urve,
babasından bildiriyor: Hz. Ömer tuvalete çıktı ve geldiğinde yemek getirildi.
Kendisine: "Ey müminlerin emiri! Abdest almayacak mısın?" denilince:
"Ben sol elimle istinca ettim ve sağ elimle yiyeceğim. El yıkamak ise
yemekten sonradır" karşılığını verdi.
Tahric: Ravileri
güvenilirdir. İbn Ebi Şeybe, Musannef (8/110).
5427- Abdullah b.
Abdillah'ın bildirdiğine göre Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem):
"Kim elinde et kokusu (bulaşıği) olduğu halde geceler de başına bir
fenalık gelirse (kendisini bir böcek sokarsa veya cin çarparsa) kendi nefsinden
başkasını suçlamasın" buyurmuştur.
İbn Uyeyne bunu bu
şekilde mürsel olarak rivayet etmiştir.
Tahric: Ravileri
güvenilirdir ve mürsel bir hadistir. Abdurrezzak, Musannef (11/38, 437),
Taberani, M. el-Evsat 1/306 (502) ve İbn Ebi Şeybe, Musannef(8/4,5).
5428- Ebu Said
el-Hudri'nin bildirdiğine göre Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem):
"Kim elinde et kokusu (bulaşığı) olduğu halde geceler de başına bir
fenalık gelirse kendi nefsinden başkasını suçlamasın" buyurmuştur.
Tahric: İsnadı hasendir.
Taberani, M. el-Kebir 6/43 (5435).
Ukayl bunu bu isnad ile
mevsul olarak rivayet etti. Ma'mer ise ona muhalefet edip bir sonraki hadiste
geçtiği üzere rivayet etmiştir.
5429- Ebu Hureyre'nin
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Kim elinde et
kokusu (bulaşığı) olduğu halde geceler de başına bir fenalık gelirse kendi
nefsinden başkasını suçlamasın" buyurmuştur.
Tahric: Ravileri
güvenilirdir. Ahmed} Müsned (2/344) ve Beyhaki} Sünen (7/276).
Vuheyb bunu Ebu
Hureyre'yi zikretmeksizin Ma'mer kanalıyla mürsel olarak rivayet etmiştir.
Süfyan b. Hüseyn bunu
Zühri kanalıyla zikretmiş ve bu konuda kendisine ihtilaf edilip:
"Zühri'nin, Urve kanalıyla Hz. Aişe'den bildirdiğine göre"
denilmiştir. Yine Zühri'nin, Salim kanalıyla babasından bildirdiğine göre"
denilmiştir. Ayrıca başka bir kanalla Ebu Hureyre'den, bir sonraki hadiste
geçtiği üzere rivayet edilmiştir.
5430- Ebu Hureyre, Allah
Resulü'nden (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bir önceki hadisin aynısını
nakletmiştir.
Ravileri güvenilirdir.
Ebu Davud, Ahmed b.
Yunus kanalıyla Zühri'den aynısını rivayet etmiştir. Aynı şekilde Ravh b. el-Kasım,
Hammad b. Seleme ve Halid b. AbdilIah bunu Süheyl kanalıyla rivayet
etmişlerdir. - Ebu Davud 4/188 (3852) ve Beyhaki, Sünen (7/276). 3 İsnadı
sahihtir. Ebu Nuaym, Hilye /7/144)
Cerir b. Abdilhamid bunu
Süheyl kanalıyla mevkuf olarak rivayet etmiştir.
Başka bir kanalla Allah
Resulü'nden (Sallallahu aleyhi ve Sellem) söz konusu hadisin aynısı rivayet
edilmiştir.
5431 / b- Başka bir
kanalla söz konusu hadisin aynısı rivayet edilmiştir.
Tahric: İsnadı hasendir.
Tirmizi 4/289 (1860).
5432- İbn Abbas
bildiriyor: Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bir gün namaz kılarken
bir adamdan et kokusu geldiğini hissetti. Namazı bitirince adama:
"Üzerindeki et
kokusunu yıkaman gerekmez miydi?" buyurdu.
İsnadında bir sakınca
yoktur.
5433- Ebu Hureyre der
ki: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Leğen (abdest suyuyla) do
lana kadar onu kaldırmayın. Abdestte iç ve dış temizliğini birleştirin ki Allah
da sizi birlik kılsın" buyurdu.
Bu isnadda meçhul bir ravi
vardır. Bir sonraki hadiste geçtiği üzere aynı mana ile zayıf bir isnadla
aktanImıştır.
İsnadında bir sakınca
yoktur. Ancak içinde meçhul bir ravi vardır.
5434- İbn Ömer'in
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "(Abdesi suyu
ile) leğenleri doldurun ve bu konuda Mecusilere muhalif davranın (dolmadan
suyunu dökmeyin)" buyurmuştur.
Beyhaki der ki: Etriu
ifadesiyle leğenin doldurulması kastedilmektedir. En doğrusunu Allah bilir.
Ömer b. Abdilaziz
kanalıyla aynısı aktarılmıştır.
Tahric: İsnadında meçhul
bir ravi vardır ve çok zayıfbir hadistir. Hatib, Tarih (5/9).
5435- Davud b. Ebi Hind
der ki: Ömer b. Abdilaziz, Vasıt'taki valisine:
"Bana ulaşan habere
göre kişi bir leğende abdest alıp sonra onun dökülmesini emretmektedir. Bu da
Acemlerin suya kanmış olmasındandır. Abdest alın ve onu dolduğu zaman
dökün" diye bir mektup yazdı.
İsnadında tanımadığım
bir ravi vardır.
5436- Suveyd b. Nu'man
der ki: Hayber yılında Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ile birlikte yola
çıktık. Hayber yakınlarında olan Sahba'ya vardığımız zaman Hz. Peygamber
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) ikindi namazını kıldı. Sonra azıkları istedi.
Ancak kavuttan başka bir şey getirilmemişti. Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi
ve Sellem) emri üzerine onu su ile ıslattık ve Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi
ve Sellem) ile birlikte ondan yedik. Sonra Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) akşam namazı için kalktı ve ağzını çalkaladı. Biz de çalkaladık. Sonra
abdest almadan namazını kıldı.
Buhari bunu Malik
kanalıyla rivayet etti. - Buhari, vudu (1/59).
5437- İbn Abbas der ki:
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) süt içtikten sonra su istedi ve ağzını
çalkalayıp: "Sütte yağ vardır" buyurdu.
İsnadı sahihtir.
Buhari bunu Sahıh'te Yahya
b. Bukeyr kanalıyla rivayet etmiştir.- Buhari, vudu (1/60) ve Müslim 1/274
(95).
5438- İbn Abbas'ın
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem), koyunun (pişmiş)
kürek etinden yedikten sonra abdest almadan ve ağzını çalkalamadan namaza
kalkmıştır.
Tahric: İsnadı hasendir.
Buhari, vudu (1/59) ve Müslim 1/273,274 (91).
Enes b. Malik'ten bize
bildirilene göre Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem) süt içtikten sonra
abdest almadan ve ağzını çalkalamadan namaza kalkmıştır.
Bu iki hadis, iki
durumun da caiz olduğunun delilidir. Önceki iki hadis ise (mazmazanın) müstehap
olduğunun delilidir.
Tahric: Beyhaki, Sünen
(1/160) ve Ebu Davud 1/135 (197).
5439- İbn Abbas der ki:
"Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem), (pişmiş) kürek etinden
yedikten sonra ellerini oturduğu çula sildi ve kalkıp namaz kıldı."
Bu da, yemekten sonra
elleri yıkamanın vacip olmadığının delilidir.
Tahric: Ravileri
güvenilirdir. Ebu Davud 1/132 (189).
5440- Hz. Aişe der ki:
"Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem) kazanda yemek yapılan bir
yerden geçtiği zaman kemik li et alır ve yerdi. Sonra ağzını çalkalamadan ve
abdest almadan namaza giderdi.''
Tahric: İsnadı sahihtir.
Bezzar, Müsned 1/153,154 (298), Beyhaki, Sünen (1/154), Ahmed, Müsned (6/161)
ve İbn Ebi Şeybe, Musannef(ı/so).
5441- Eban b. Osman
bildiriyor: "Hz. Osman et ve ekmek yedikten sonra mazmaza yapıp (ağzını
çalkalayıp) ellerini yıkadı. Sonra elleriyle yüzünü mesh etti ve abdest almadan
namaz kıldı."
Tahric: Ravileri güvenilirdir.
Malik, Muvatta (1/26) ve Beyhaki, Sünen (1/157).
5442- Muhammed b. Bişr
b. Beşir el-Eslemi, babasından bildiriyor:
Rıdvan biatına katılan
babama ellerini yıkaması için çöven otu verilince sağ elini uzattı. Ona:
"Sol elle alınır" denilince: "Biz hayrı sadece sağ elimizle
alırız" karşılığını verdi.
İsnadı hasendir.
Bir sonraki konu için aşağıdaki link’e
tıklayın: