DEĞİŞİK TAŞLARIN,
DEĞİRMEN TAŞLARININ VE DİĞER TAŞLARIN SELEF YOLUYLA ALINIP SATILMASI
Şafii (Allah'ın rahmeti ona)
dedi ki: İnşaatta kullanılan taşların selef yoluyla alınmasında bir sakınca
yoktur. Taşlar ise renkleri, cinsleri ve büyüklükleri itibariyle, biri
diğerinden üstün olabilir. Bu sebeple bunların yeşil mi, beyaz mı, sarı mı,
sümbülani mi olacağı kendisiyle tanındığı ismini zikretmeden ve ayrıca onun
sertlik ve sağlamlığını belirtip onda damar bulunmamasını ve işlenmesine imkan
vermeyecek özellikte olmamasını da zikretmedikçe selef yoluyla alınması caiz
değildir.
Kila (işlenmesi imkansız
ya da çok zor taş) ise oldukça sert, demir ile işlenmeye elverişli olmayan
yuvarlak yaratılmış taşlardır. Bunlara darbe indirildiği vakit, vuranın
istemediği bir şekilde kırılır ve yapıda kullanılması aldatmaktan başka bir işe
yaramaz.
Dedi ki: Taşların
büyüklüğünü de ikisinin, üçünün, dördünün ya altısının belli bir ağırlıkta bir
deve yükü teşkil edecek diye nitelendirir. Çünkü yükler, farklı farklıdır. Bir
deve üzerinde iki taş onlardan birisi ile birlikte küçük bir taş konulmadıkça
dengeli durmazlar. Aynı şekilde iki taştan fazlası da böyledir. Bu sebeple
bunlarda selef ancak tartı ile caiz olur. Yahut da o taşları görerek satın
alır. Bu durumda bu görülerek yapılan götürü satışlardan olur.
Dedi ki: Aynı şekilde
(...) nakl (moloz) taşlarının selef yoluyla alınması caiz değildir. Nakl
(moloz) küçük taşlar demektir. Bunlarda selefin caiz olması ise ancak nakl,
dolgu ya da iç taraflarda kullanılan küçük taşlar, diye nitelendirilmeleri
halinde caiz olur. Bunların nitelikleri ise, bu işin ehli olanlar tarafından
bilinir. Bunlar ancak tartılarak caiz olur. Çünkü aralarında boşluk
bulunacağından ötürü ölçekle satın alınmaz. Diğer taraftan kumaş, hayvan ve
bunun dışında sayı ile satılanlarda olduğu gibi kapsamlı bir şekilde
nitelendirilmeleri söz konusu değildir. Sert niteliği zikredilmedikçe, caiz
olmaz. Eğer sert niteliğini zikrederse, ona gevşekleri verilemez ya da çabuk
ufalanan yumuşak taşlar, oyuk taşlar da verilemez. Mermer satın almakta bir
sakınca yoktur. Her bir mermer parçasının uzunluğunu, enini, katılığını, saydamlığını,
kalitesini belirtir. Eğer bunların farklı şekil ve damarları bulunup bunlar
arasında üstünlük farkı doğuyorsa, bu nitelikleri de zikreder. Eğer böyle
olmuyorsa, belirttiklerimle yetinir. İstediği nitelikte mermeri getirdiği
halde, hakkında anlaşmazlıkları olursa, bu hususta bilirkişilere onu gösterir.
Eğer bu mermere kaliteli ve saydam denilir, deyip şart koşmuş olduğu boy, en ve
sertlikte ise, onu kabul etmesi gerekir. Fakat bunlardan herhangi biri
bulunmazsa, bunu almakla yükümlü değildir. Bundan önceki taşlar hakkında
belirttiğim gibi, büyüklüğünü ve ağırlığını zikrederek, saydamlığını
belirterek, mermer taşlarının selef yoluyla alınmasında bir sakınca yoktur.
Eğer farklı cins ve renkleri varsa, cins ve renklerini de belirtir.
Dedi ki: Boy, en, derinlik,
sertlik ve eğer sanat ve işlemelerinde farklılık varsa, sanatının niteliğini de
belirtmek suretiyle, mermer kap kacak satın almakta bir sakınca yoktur. Bununla
birlikte tartıile alınmasını daha müstehap görürüm. Şayet tartıyı söz konusu
etmezse, yüce Allahın izniyle o alışverişi ifsat etmez. Şayet değirmenlerin
(taşlarında) şehirlere göre farklılığı söz konusu ise, bir şehrin taşları
diğerinin taşlarından daha iyi ise, şehrin taşını ismen zikredip niteliğini
söylemedikçe caiz olmaz. Aynı şekilde bir şehrin taşları da farklı ise o vakit
taşların cinsleri belirtilir.
Sonraki için tıkla:
SELEF YOLUYLA
ALÇI VE KİREÇ ALIM SATIMI