İHRAMLI KİMSENİN
ÖLOÜRDÜĞÜ KUŞUN FİDYESİ
Şafii (Allah'ın rahmeti
ona) dedi ki: Yüce Allah: "Ey iman edenler! İhramlı iken (karada) av hayvanı
öldürmeyin. Kim (ihramlı iken) onu kasten öldürür se (kendisine) bir ceza
vardır. (Bu ceza), Ka'be'ye ulaştırılmak üzere, öldürdüğünün benzeri olup,
içinizden iki adil kimsenin takdir edeceği bir kurbanlık hayvan veya yoksulları
yedirmek suretiyle kefaret yahut onun dengi oruç tutmaktır. (Bu) yaptığı işin
kötü sonucunu tatması içindir. Allah, geçmiştekileri affetmiştir. Fakat kim bir
daha böyle yaparsa, Allah ondan intikam alır. Allah, mutlak güç sahibidir,
intikam sahibidir?' (Maide, 95) buyurmaktadır.
Şafii dedi ki: Aziz ve
celil Allah'ın: "Öldürdüğü hayvanın benzeri" buyruğu şuna delildir:
Öldürülen hayvanın davarlardan benzeri, ancak o türden benzerleri olanlar
hakkında söz konusu olur ki, burada benzerlik av hayvanları içindir. Çünkü davarlar,
yeryüzünde hareket eden ve yerden otlanan varlıklardır. Canlı av hayvanları
ise, yeryüzünde otlayan davarlara benzer. Bunlar da aynı zamanda yerin üzerinde
yürüyen gidip gelen hayvanlar olup uçan varlıklar değildir. Bunların bedenleri
de bazen davarların bedenleri gibi ya da ona yakın olabilir. Fakat kuş türünden
herhangi bir durumda ve anlamları itibari ile yerde yürüyen canlıların
hilkatine uygun bir kuş yoktur. Birisi dese ki:
- Kuşun davarlardan
benzeri yokken fidyesini nasıl tespit edersin? Şöyle denilir:
- Onun fidyesi Kitaptan
sonra da rivayetlerden delillendirmek ile sonra kıyas ve makulolan yolla tespit
edilir. Dese ki:
- Peki Kitap ile
delillendirmen nereden, nasılolur? Şöyle denilir:
- Aziz ve celil Allah
şöyle buyurmaktadır: "Deniz avı ve onu yemek size de yolcuya da bir fayda
olmak üzere helal kılındı. İhramda bulunduğunuz sürece de kara avı size haram
kılındı?' (Maide, 96) Böylelikle yenilebilir av hayvanlarının tamamı, bu haram
kılınanın kapsamına girmektedir. Aziz ve celil Allah'ın da misli olanlar
hakkında, mislinin / benzerinin fidye verilmesini emrettiğini gördük. Kuşun
davarlar arasında bir benzeri olmamakla birlikte haram kılınmış olduğunu
gördük. Rasulullah (s.a.v.)'ın da ekin hakkında tazminatının ödeneceği hükmünü
verdiğini, Müslümanların da başkasına haram olan şeylerin telef edilmesi
halinde kıymetinin ödenmesi hükmünü verdiklerini gördük. Bu sebeple ben de uçan
kuş hakkında Kitapta haram kılınmış olması sebebi ile kıymetinin ödenmesi
hükmünü verdim. Ayrıca sünnete ve icma'a kıyas yoluyla da bu hükme vardım.
Tespit edilen o kıymeti de şanı yüce Allah'ın cezasının hükme bağlanmasını
istediği, haram av hayvanının mislini Allah'ın kendisine verdiği kimseye
verdim. Çünkü bunların ikisi birlikte haramdır. Onların ikisinin de maliki yoktur.
Yüce Allah, bunların bedelinin ise Kabe'nin yakınındaki yoksullara verilmesini
emr etmiştir. Diğer taraftan yüce Allah'ın izni ile zikredeceğim gibi
rivayetler ve kıyas yoluyla kuşlar hakkında, ancak onların değerinin ceza
olarak verileceği görüşündeyim.
Sonraki için tıkla: