HUTBE VERiLiRKEN
SUSMAK
İmam Şafii (Allah rahmet
etsin) şöyle dedi: Bize Malik anlattı, ona İbn Şiliab, ona İbn Müseyyeb, Ebu
Hureyre'den naklen şöyle aktarmış: Resulullah (s.a.v) şöyle buyurdu: "İmam
hutbe okurken arkadaşına 'sus!' desen, boş laf etmiş olursun. " Tahric: Buhari, 1/295; Müslim,2/583.
İmam Şafii (Allah rahmet
etsin) şöyle dedi: Bize Malik anlattı, ona Ebu Zinad, ona el-A'rec, ona da Ebu
Hureyre anlattı ki: Resulullah (s.a.v) şöyle buyurdu: "Cuma günü imam
hutbe okurken arkadaşına 'sus!' dersen, boş laf söylemiş olursun. " Tahric: Muvatta, 1/103.
İmam Şafil (Allah rahmet
etsin) şöyle dedi: Bize Süfyan anlattı, ona Ebu Zinad, ona el-A'rec, Ebu
Hureyre yoluyla Resulullah (s.a.v)'den buna benzer bir hadis rivayet etmiştir.
Ancak orada Peygamber (s.a.v)'in, 'boş laf etmiş olursun" yerine
"eğlenmiş olursun" ifadesi yer almaktadır. Ancak İbn Uyeyne, bunun
Ebu Hureyre'nin sözü olduğunu söylemiştir. Tahric:
Müslim, 2/851; Beyhaki, el-Marife, 6520.
İmam Şafil (Allah rahmet
etsin) şöyle dedi: Bize Malik anlattı, ona da Ömer b. Abdullah'ın mevlası Ebu
Nadr, Malik b. Ebu Amir'den naklen anlattı: Osman b. Affan, hutbe okuduğu
zaman, pek az haIler müstesna, "Cuma günü imam hutbe okumak üzere kalktığı
zaman onu dinleyin ve sesinizi kesin. Çünkü imamın sözlerini duymadığı halde
sesini kesen kimse, imamı duyup da sesini kesen kimse kadar sevaptan nasip
alır. Namaz için kalktığınız zaman saflan düzeltin, omuzlarınız aynı hizada
olsun. Çünkü safların düzgün olması namazın eksiksiz kılınmış olmasının bir
gereğidir." demeyi ihmal etmezdi. Ayrıca Osman, saflan düzeltmekle
görevlendirdiği kişiler işlerini bitirdiklerini bildirip saflaki yerlerini alıncaya
kadar namaz için tekbir getirmezdi. Tahric:
Muvaffa,1/104.
İmam Şafil (Allah rahmet
etsin) şöyle dedi: Hutbe okunduğunda mescidde bulunan herkesin susup hutbeyi
dinlemesini, imam konuşmaya başladığı andan iki hutbeyi de tamamladığı ana
kadar hiçbir şey konuşmamasını müstehap görürüm.
İmam Şafil (Allah rahmet
etsin) şöyle dedi: İmam minberde otururken, müezzinler de ezan okurken ve ezanı
tamamladıktan sonra, ayrıca imamın konuşmasından önce bir kimsenin konuşmasında
herhangi bir sakınca görmem. İmam konuşmaya başladığı andan itibaren son
hutbeyi bitirinceye kadar bir kimsenin konuşmasını uygun görmem. İmam, son
hutbeyi de tamamlayınca, namaz için tekbir getirinceye kadar cemaatten bir
kimsenin konuşmasında herhangi bir sakınca yoktur. Ama adaba en uygun olanı da
imamın konuşmaya başladığı andan namazı tamamladığı ana kadar konuşmamaktır.
İmam hutbe okurken bir kimse konuşursa bu davranışı uygun görmem, ama namazı
iade etmesi de gerekmez. Duymadınız mı, ResuluIlah (s.a.v) minberdeyken, İbn
Ebu Hukayk'ı öldürenlerle konuşmuş, onlar da ona cevap vermiş ve adamın
öldürülmesinden memnun olduklarını dile getirmişlerdi. Yine Hz. Peygamber
(s.a.v) mescide girerken namaz kılmayan bir adamla konuşmuş, adam da ona cevap
vermişti. Eğer hutbe namaz gibi olsaydı, Hz. Peygamber (s.a.v) hutbe okurken
hiç kimseyle konuşmazdı. İmam hutbe dışındaki konuşmalan terk etmek bakımından
cemaatten daha-önceliklidir. Çünkü insanlar onun sözlerini dinlemek için
susarlar.
İmam Şafil (Allah rahmet
etsin) şöyle dedi: Eğer biri, "O halde Hz. Peygamber (s.a.v)'in, 'Boş laf
etmiş olursun. ' sözüne ne denir?" Cevap olarak, "Allah doğrusunu
herkesten daha iyi bilir." denir. Ama ifade ettiğim gibi Resulullah
(s.a.v)'in minberde hutbe okurken birileriyle konuşması ve onların da ona cevap
vermesi, benim söylediğimin delilidir. Dolayısıyla imamın hutbesini dinlemek
için susmak bir tercihtir. Peygamber (s.a.v)'in, "Boş laf etmiş olursun.
" sözü ise, edep açısından konuşulmaması gereken bir yerde konuşulmamasına
yönelik bir uyan mahiyetindedir. Edep, biri konuşurken çok gerekmediği sürece
konuşmamayı gerektirmektedir. Cuma günü insanların üzerinden atlayarak ön
saflara geçmeye çalışmak da insanın gereksiz yere konuşması mesabesindedir.
İmam Şafii (Allah rahmet
etsin) şöyle dedi: Cuma günü mescidde bir adam birine selam verirse, bunu
mekruh görmekle beraber, bazılarının selamını alması gerektiği görüşündeyim.
Selamı almak farzdır.
İmam Şafii (Allah rahmet
etsin) şöyle dedi: Bize İbrahim, Hişam b. Hassan'dan naklen şöyle rivayet etti:
İmam Cuma günü hutbe okurken bir kimsenin selam vermesinin ve selamının
alınmasının sakıncası yoktur. İbn Sirin verilen selamı işaretle alır,
konuşmazdı. Tahric: el-Marife,
2/506.
İmam Şafii (Allah rahmet
etsin) şöyle dedi: Bir kimse Cuma günü mescidde hapşırırsa, bir başkası da ona
dua ederse (yerhamukellah derse), bunu yapabileceğini tahmin ediyorum. Çünkü
hapşırana bu şekilde dua etmek sünnettir.
İmam Şafii (Allah rahmet
etsin) şöyle dedi: Bize İbrahim b. Muhammed, Hişam'dan; o, Hassan'dan; o da
ResuluHalı (s.a.v)'den şöyle rivayet etti: "Cuma günü imam hutbe okurken
bir adam hapşırırsa ona dua et (yerhamukellah de). " Tahric: Beyhaki, el-Marife, 2/507.
İmam Şafii (Allah rahmet
etsin) şöyle dedi: Bir adam, birinin yanına gelmesini isterse, adama işaretle
gelmesini söylediği halde gelmezse, sözle çağırmasında bir sakınca yoktur. Aynı
şekilde imam hutbe okurken bir kişi veya topluluk hakkında bir endişeye kapılır
da bunu işaretle onlara duyuramazsa konuşarak onlan uyarmasının herhangi bir
sakıncası yoktur.
İmam Şafii (Allah rahmet
etsin) şöyle dedi: Yine adamın korktuğu bir şeyle ilgili olarak soru sormasının
ve hakkında bilgi sahibi olan bazı kimselerin de kendilerine sorulması
durumunda adama cevap vermesinin sakıncası olmaz. Bu anlamdaki bir şeyin imam
açısından da, cemaat açısından da sakıncasının olmadığı düşüncesindeyim. Ama
kişinin, arkadaşı açısından gerekli olmayan veya kendisiyle ilgili olarak da
bir anlam ifade etmeyen şeyleri konuşmasını uygun görmem. Mesela, birine
"sus" demesi veya başına gelen bir musibeti şikayet etmesi yahut
yaşadığı bir sevinci anlatması ya da bir yitiğini bulduğunu söylemesi gibi bir
hususta konuşması uygun değildir. Çünkü herhangi bir kimse o anda bunlan
bilmezse bir şey kaybetmez. Adam da o anda bunlan bildirmezse herhangi bir
zarara i uğramaz.
İmam Şafil (Allah rahmet
etsin) şöyle dedi: Bir kimse mesciddeyken susarsa (su içme ihtiyacı
hissederse), imam minber üzerindeyken su içmesinin sakıncası yoktur. Susamadığı
halde sadece tat almak için su içerse bundan sakınması bana göre daha uygundur.
Sonraki için tıkla: