PAYLARIN KİMİ SINIFA
YETERKEN KİMİ SINIFLARA YETMEMESİ HALİ
Şafii (Allah'ın rahmeti ona
olsun) dedi ki: Paylar 8.000 olsa, bu durumda her bir pay 1.000 olur.
Bizler fakirlerin
sayımını yapınca beş kişiyi 500'ün fakirliğin sınırının dışına çıkaracağını, 10
yoksulu da 500'ün yoksulluktan çıkartacağını, 10 borçluyu 5.000'in borçluluk
halinden çıkartacağını gördük (var saydık).
Bu durumda borçluların,
ihtiyaç sebebiyle hak ettikleri miktara uygun rastgele aralarında
paylaştırılmaya başlanmasını istemeye hakları yoktur. Onların her bir sınıfına
payını ona ihtiyaç duymayacak kadar verir. Ona ihtiyacı kalmayınca bu sefer
onunla birlikte diğer pay sahiplerine geri kalanını verir. Onlardan hiçbiri bu
payı diğer bütün pay sahiplerinden daha çok hak etmez. Sonra aynı şeyi bütün
pay sahipleri için yapar. Onların her bir sınıfının payı kendisine aittir.
Kendisi ihtiyaçtan kurtuluncaya kadar arasına başkaları katılmaz. Diğer
taraftan ondan artanı onun dışındaki pay sahiplerinden hiçbir kimse daha çok
hak etmez.
Eğer borçluların
borçları, farklı olup sayıları 10 kişi olsa, onlardan birinin borcu 100 diğerinin
borcu 1.000 bir başkasının borcu 500 olsa bunların sayılarına göre pay
verilmesini isteme hakları yoktur. Çünkü onlardan her birinin borç toplamı
10.000 olup onların payları 1.000 olduğu için onların her birine borç miktarı
ne olursa olsun, borcunun ondabiri (1/10) verilir. Bu durumda borcu 100 olana
10, 1.000 olana 100, 500 olana 50 verilir. Böylelikle aralarında sayılarına
göre değil, borç miktarlarına göre eşitlik sağlamış olur, daha fazlası da
verilmez.
Şayet onlarla birlikte
pay sahiplerinden herhangi birisinden bir miktar artacak olursa, bu yeniden
onlara da başkalarına da payedilir, aralarından her birisine borcunun
ondabirine (1/10) isabet eden miktar ne ise o verilir. Eğer köle, kalpleri
ısındırılacak ve borçlu kimse yoksa, o takdirde paylaştırmayı beş pay olarak
yapar. Bu sebeple sekiz payonlara beşer beşer taksim edilir. İşte aralarından
bulunmayan her bir sınıfın durumu da böyledir. İhtiyacı kalmayan her bir
sınıftan artan da onunla birlikte bulunan diğer pay sahiplerine yeniden dağıtılır.
Sadakadan hiçbir miktar,
alındığı beldeden dışarıya, az olsun çok olsun, çıkartılmaz. Ta ki pay
sahiplerinden hakkını almadık bir tek kişi kalmayıncaya kadar. Eğer fakirler
ile amillerlzekatın toplanması işinde çalışanlar dışında, bütün pay sahipleri
bulunmayacak olsa, sekiz pay bunlara paylaştırılır. Öyle ki fakirlere
kendilerini fakirlikten çıkartacak kadar ödeme yapılır, çalışanlara da
çalıştıkları kadar verilir.
Sonraki için tıkla:
PAYLARIN BAZI
HAK EDENLERE YETMEYİP DİĞER BAZILARINA YETMESİ