YERDEN ALINAN MAHSULLERDEKİ SADAKA / ZEKAT MİKTARl

[810] Şafii (Allah'ın rahmeti ona olsun) dedi ki: Bana ulaştığına göre Rasulullah (s.a.v.), şu manada bir söz buyurmuştur: "Kanal yoluyla yahut kova ile sulanan mahsullerde öşrün yarısı, bunun dışında bir pınar yahut semadanlyağmur ile sulanan mahsullerde de ondabir (1/10) vardır:'

[811] Şafii (Allah'ın rahmeti ona olsun) dedi ki: Bana ulaştığına göre bu hadis İbn Ebu Zübab yoluyla Nebi'de (s.a.v.) muttasıl bir senet ile ulaşmıştır. Ona muhalefet eden kimse de bilmiyorum.

[812] Bize er-Rebi' haber verip dedi ki: Bize Şafii haber verip dedi ki; Bize Enes b. İyaz, Musa b. Ukbe'den haber verdi. Onun Nafi'den rivayetine göre Abdullah b. Ömer şöyle derdi: Meyvelerin ve ekinlerin zekatı; hurma, üzüm bağı, ekin, arpa ya da çavdarın zekatı sulamaya ihtiyaç duymuyorsa yahut bir ırmaktan ya da bir pınardan sulanıyorsa yahut da yağmur ile sulanıyorsa, ondabir (1/10) zekatı verilir. Fakat bunlardan taşıma su ile sulananlarda öşrün yarısı yani yirmidebiri (1/20) vardır.

Şafii (Allah'ın rahmeti ona olsun) dedi ki: Biz de bunu esas alıyoruz. Irmakların, sellerin, denizlerin ya da semanın suladığı yahut da sırf yağmur suyu ile sulananlardan olup zekat düşen mahsullerde ondabir (1/10) vardır. Yerin altından çekilen sular ile üzerine su akıtılarak sulanan her bir yerde (mahsulünde) öşrün yarısı (1/20) vardır. Bu da arazinin kuyu, ırmak, küçük ya da büyük kova ile su çekilmesi deve, inek ya da başkası ile yahut kuyu başına kurulan küçük sulama dolabı ya da büyük dolap ile sulanan yerlerin mahsullerinde öşrün yarısı (1/20) vardır.

Dedi ki: Bu şekilde sulanan bütün mahsullerde öşrün yarısı (1/20) verilir. Yine dedi ki: Bunlardan herhangi birisi ırmak, sel ya da öşrün alındığı su ile sulanmakla birlikte yeterli gelmediğinden ötürü kova ile sulanacak olursa, bu hususta kıyas bizim iki türlü sulama ile yaşayan şeye bakmamızdır. Eğer bu ikisi ile yarı yarıya besleniyorsa o takdirde bunda öşrün dörtteüçü (3/4) verilir. Şayet sel ile daha fazla besleniyorsa, bu kadarıyla ona ilave edilir. Eğer kova ile daha çok sulanıyorsa bu kadarı eksiltilir.

Dedi ki: Denildiğine göre, bunların hangisiyle daha çok beslendiğine bakılır ve sadaka / Zekatı ona göre verilir. Eğer sel ile daha çok besleniyorsa, sadakasılzekatı öşürdür. Yahut kova ile daha çok besleniyorsa o takdirde de sadakasıl zekatı öşrün yarısı (1/20) dır.

Şafii, (Allah'ın rahmeti ona olsun) eğer bu hususa dair bir haber rivayet edilmişse, o takdirde habere uymak daha uygundur. Aksi takdirde kıyas açıkladığım şekildedir. Bu konuda da yemini ile birlikte ekin sahibinin sözü kabul edilir. (Zekat toplayıcısı), eğer ekin sahibine muhalif ise o takdirde bunu delillendirmek zekat toplayıcısına düşer.

Şafii (Allah'ın rahmeti ona olsun) dedi ki: Öşrün alınması ise, mal sahibine dokuz kile ölçülüp zekat toplayıcının da onuncusunu alması suretiyle olur. Eğer öşrün yarısını alacaksa aynı şekilde mal sahibine on dokuzu ölçülür, zekat toplayıcısı da yirmincisini alır.

Dedi ki: Ondan fazlası olup ona ulaşmayan kısmının da hesap ile zekat alınır. Artanın eğer zekatının verilmesi gerekiyorsa az ya da çok olması fark etmez. Ondan fazlasının da zekatı (öylece) alınır.

Dedi ki: Mal sahibine ve zekat almakla görevli olana, aynı kile ile ölçülür. O kileye bir şey eklemeye de bakılmaz. Kile bastırılmaz ve hareket ettirilmez. Kile üzerine konulur ve tepesi üzerine yükselen, boşaltılır. Eğer öşrünün yarısı (1/20) alınan mahsul beş vesk bulacak olursa ondan zekat alınır. Tıpkı zekat olarak ondabiri (1/10) alınanda alındığı gibi bu işlem yapılır.

Dedi ki: Eğer kuru hurmayı, kırbalara yahut çullara yahut testilere ya da şişelere doldurup hurma sahibi de sadaka / zekat memurunu sadakayı oradan sayarak ya da tartarak almaya çağıracak olursa, böyle bir hakkı yoktur ve onun kaç kile geldiğini tahmin ederek sadakasınılZekatını almakla görevlidir.

Dedi ki: Aynı şekilde -tahmini ihmal edip- ellerinde hurma bulacak olursa onu ölçerek alır ve sahibinin kaç kile geldiği konusunda sözünü doğru kabul eder. Onun yaş olarak tüketilen kısmının sadakasınılzekatını ya onun doğru söylediğini kabul ederek alır yahut da onu tahmin ederek tahmine göre alır.

Şafii (Allah'ın rahmeti ona olsun) dedi ki: Aynı şekilde, mal sahibi, kendisinden buğday yahut tanelilerden tahmini olarak yahut çuvallara ya da kaplara doldurulmuş olarak ya da tartarak almaya zekat memurunu çağıracak olursa, buna hakkı yoktur, ondan (mal sahibinden) bunu tam olarak almakla görevlidir.

Şafii (Allah'ın rahmeti ona olsun) dedi ki: Görevli, tahmini unutacak olursa, o zaman kuru hurma sahibinin sözü -yemini ile birlikte- kabul edilir.

Sonraki için tıkla:

ZA'FERAN VE ALAÇEHRENİN ZEKATI