|
İBNÜ’L-ESİR |
5. CİLT |
HADİ'NİN ÖLÜMÜ
Hadi,
Rebiyülevvel 170 (Ağustos 786)'da vefat etmiştir. Uzun adı şöyledir: Musa b.
Muhammed (Mehdi) b. Mansur (Abdullah) b. Muhammed b. Ali b. Abdullah b. Abbas.
Hadi'nin
ölüm sebebi hakkında farklı rivayetler vardır. Bir rivayete göre, iç
organlarındaki bir yaradan ölmüştür. Bir rivayette ise, Hadisetü'lYlevsıl'da
hastalanmış ve geri döndükten sonra ölmüştür. Biz bunu biraz sonra tekrar ele
alacağız. Diğer bir rivayete göre ise Hadi, annesi Hayzuran'ın cariyeleri
tarafından O'nun emriyle öldürülmüştür. Hayzuran'ın, cariyelerine O'nu
öldürmelerini emretmesi şöyle olmuştur: Hadi hilafet makamına geçtiği zaman
Hayzüran Hadi'ye rağmen kendi başına hareket ediyor ve O'nu Mehdi'nin yoluna
çekmeğe çalışıyordu. Hatta dört ay gibi bir zaman geçtiği halde halk
Hayzuran'ın kapısının önüne yığılıyor, gruplar halinde gelip gidenlerin
çokluğundan baş edilemiyordu. Bir gün Hayzüran Hadi'nin yerine getirmekten
başka bir çare bulamadığı bir işi kendisiyle görüştü. Hayzuran: ''Abdullah b.
Malik'e bu işi yapacağıma söz verdiğim için bunun yerine getirilmesi
gerekir." dedi. Bu duruma öfkelenen Hadi de şöyle dedi: "Terbiyesiz
kadının oğlu yüzünden başıma gelen felakete bakın! Yerine getirilmesi gereken
bu işin sahibinin Abdullah b. Malik olduğunu biliyorum. Allah'a yemin ederim
ki, bu işi senin adına yerine getirmeyeceğim." Hayzüran oğlu Hadi'ye şu
karşılığı verdi: "Allah'a yemin ederim ki, bundan sonra herhangi bir iş
için senden hiç bir şey istemeyeceğim." Hadi: "Hiç önemli
değil." dedi ve öfkelenip ayağa kalkan ve gitmek isteyen Hayzuran'a
şunları söyledi: "Allah için dur, bekle. Resulullah (-sav-)'ın yakım
olmayayım, eğer kapında kumandanlarımdan ve yakınlarımdan birinin beklediğini
görürsem onların hem boynunu vurduracağım ve hem de mallarına el koyacağım. Bu
ne biçim hal ki, sabah akşam demeden gruplar halinde bir takım insanlar kapının
eşiğini aşındırıyorlar? Seni meşgul edecek ip eğirme aletin, düşünceye
sevkedecek Kur'an-ı Kerim'in ve koruyacak evin yok mu? Sakın bir daha kapını
Müslümana da zımmiye de açmayasın.'' Ne yaptığını bilemez bir vaziyette oradan
ayrılan Hayzuran bir daha Hadi'nin yanında hiç konuşmadı.
Sonra
Hadi idare arkadaşlarına dönerek şunları söyledi: "Annem annelerinizin annesidir.
Ben mi daha hayırlıyım, yoksa siz mi?" Onlar: "Siz ve anneniz daha
hayırlıdır." diye karşılık verdiler. Hadi ardından: "Hanginiz
annesinin erkekler tarafından konuşulmasını, ''Falanın annesi şunu şunu
yaptı.'' demelerini ister?" diye sordu, onlar: "Böyle bir şeyi hiç
birimiz istemeyiz.'' dediler. Bunun üzerine Hadi: "Mademki öyle, neye
annemin yanına gidip geliyorsunuz ve sözlerini kendi aranızda konuşma konusu
yapıyorsunuz?'' dedi. Bu sözleri üzerine Hayzuran ile olan alakalarını kestiler.
Daha
sonra Hadi annesine pirinç gönderdi ve: "Bu pirinci senin için beğendim,
bunu ye." dedi; fakat Hayzuran'a kontrol etmeden pirinci yememesi
söylendi, bunun üzerine de pirinç bir köpeğe yedirildi ve köpeğin etleri hemen
o anda döküldü. Hadi durumu öğrenmek maksadıyla annesine birini gönderip
pirinci nasıl bulduğunu sordurdu. Annesi: "Gayet güzel" deyince:
"Ama yememişsin." dedi ve şunları ekledi: "Eğer bu pirinçten
yemiş olsaydın senden kurtulup rahata kavuşacaktım, annesi hayatta olan bir
halife ne zaman felah bulmuş ki?"
Diğer
bir rivayete göre, Hayzuran'ın cariyelerine Hadi'yi öldürmelerini emretmesi
şöyle olmuştur: Hadi'nin kardeşi Harun'u hilafetten uzaklaştırarak yerine oğlu
Ca'fer'e bey'at edilmesi için gösterdiği gayret Hayzuran'ı Harun adına telaşa
düşürmüştü. Bu sebepten Hayzuran cariyelerini hastalanmış bulunan Hadi'nin
yanına gönderdi. Hadi'nin başından ayrılmayan cariyeler üzüntüden ölmesine
sebep oldular. Hayzuran hemen Yahya b. Halid'e Hadi'nin ölümünü bildirdi.
BİR SONRAKİ
SAYFA İLE DEVAM ETMEK İÇİN AŞAĞIDAKİ İSME TIKLA
HADİ'NİN VEFATI,
YAŞI, HUY ve DAVRANIŞLARI ve ÇOCUKLARI