İBNÜ’L-ESİR

5. CİLT

HİCRİ 160.YIL       ANA SAYFA      Kur’an      Hadis      Sözlük      Biyografi

 

EBU BEKRE ve ZİYAD AİLELERİNİN NESEBLERİNİN TASHİHİ

 

Bu yıl Mehdi Ebü Bekre ailesinin nesebini Sakif Kabilesi'nden çıkarıp Hz. Peygamber (-sav-)'in vela yoluyla (azatlık yoluyla meydana gelen kölelik akrabalığı) nesebine geçirilmesini (tescilini) emretti. Bu hadisenin sebebi şu idi:

 

Bir gün Ebü Bekre ailesine mensup olan birisi Mehdi'ye gelerek şikayetini arz etti ve Hz. Peygambere vela yoluyla yakınlığım vesile ederek O'na yaklaşmağa çalıştı. Bunun üzerine Mehdi bu kimseye şöyle dedi: "İhtiyaç ve sıkıntı zamanında bizlere yaklaşabilmek için hep bu nesep davaları ortaya atılır." Mehdi'nin bu sözlerine o adam şu karşılığı verdi: "Ey Müminlerin Emiri! Bunu kim inkar edebilir? Biz bu iddiayı ispat edebiliriz. Ben sizden kendimin ve Ebü Bekre ailesine mensup olanların nesebini Hz. Peygambere vela yoluyla tescil etmenizi, ayrıca sonradan Hz. Peygamberin nesebine iltihak eden ve ''Çocuk kimin döşeğinde doğmuş ise onundur, zina edene mahrumiyet düşer.'' mealindeki Hz. Peygamberin hadisinin hükmünü benimsemeyen Ziyad ailesinin nesebini de Sakif Kabilesi'nin azatlısı olan Ubeyde'ye tescil edilmesini istiyorum." Bunun üzerine Mehdi, Ebü Bekre ailesinin nesebinin Resulullah (-sav-)'ın nesebine velaen tescil edilmesini emretti ve Muhammed b. Musa'ya bu hususla ilgili bir mektup gönderdi. Mehdi mektubunda bunu kabul ve ikrar edenlerin mallarını kendi elleriyle terk etmiş olacaklarım, reddedenlerin ise mallarına sahip olacaklarını bildirdi.

 

Muhammed b. Musa'nın, Mehdi'nin kendisine mektupla bildirdiği bu isteğini onlara arz etmesi üzerine, üç kişi hariç diğerleri olduğu gibi bunu kabul ettiler. Ayrıca Mehdi'nin emriyle Ziyad ailesinin de Kureyş'ten çıkartılarak nesepleri Ubeyd üzerine tescil edildi.

Yukarıda anlattığımız sebeple birlikte Mehdi'yi böyle bir davranışa sevk eden diğer bir sebep de şu idi: Ziyad ailesinden Suğdi b. Selm b. Harb b. Ziyad adında birisi Mehdi'nin yanına gelmişti. Mehdi bu adama kim olduğunu sordu, adam: "Amcanızın oğluyum." cevabım verdi. Mehdi: "Hangi amcamın oğlusun?" deyince adam nesebini sırayla saymağa başladı, bunun üzerine Mehdi: ''Seni Sümeyye'nin piçi! Ne zamandan beri amcamın oğlu oluyorsun?" dedi ve adama öfkelendi. Bu adam Mehdi'nin emri üzerine derhal yakasından tutulup dışarı çıkarıldı. Mehdi sonra Ziyad ailesinin Hz. Peygamberin soyuna intisap hadisesini araştırdı ve Basra Valisi' ne bir mektup göndererek Ziyad ailesini Kureyş ve Arapların bağlı bulundukları soy kütüğünden çıkartarak Sakif Kabilesi'ne tescil etmesini istedi. Ayrıca bu konuda bir ferman çıkararak Peygamber (-sav-)'in hükmüne aykırı olarak hareket eden Ziyad ailesinin bir hile ile bu nesebe nasıl iltihak ettiklerini anlattı. Bunun üzerine Kureyş kütüğünden silindiler, fakat çok geçmeden valilere rüşvet vererek neseplerini yine eski duruma çevirmeyi başardılar. Halid b. Neccar yazmış olduğu iki beyitle bu hadiseyi şu şekilde dile getiriyor:

 

''Ziyad, Nafi' ve Ebu Bekre 'nin işlerine şaşakalmm: beriki "Kureyş'tenim" diyor, öbürü köle, bu ise Arap olduğunu iddia ediyor.''

 

 

 

ÇEŞİTLİ OLAYLAR

 

Bu yıl Medine Valisi Abdullah b. Safvan el-Cumahi vefat etti ve yerine Muhammed b. Abdullah el-Kesiri getirildi. Ancak Muhammed b. Abdullah bir müddet sonra bu görevden azledildi, yerine Züfer b. Asım el-Hilali tayin edildi. Kadılığa ise Abdullah b. Muhammed b. İmran et-Talhi getirildi. Bu yıl bir Harici olan Abdüsselam Musul taraflarında başkaldırdı.

 

Bu sene Bistam b. Amr Sind Valiliği'nden azledildi, yerine Ravh b. Hatim tayin edildi. Bu yıl hac işlerini bizzat Mehdi idare etti. Oğlu Musa ile dayısı Yezid b. Mansur'u Bağdat'ta kendi yerine bırakarak yanına ailesinden bir grup ile oğlu Harun er-Reşid'i ve Ya'kub b. Davud'u aldı. Mekke'ye geldiğinde Ya'kub b. Davud ile birlikte Hz. Ali'nin evladından olan ve daha önce hayatını güvence altına aldığı Hasan b. İbrahim b. Abdullah'ın yanına gitti, O'na bazı hediyeler verdikten başka arazi iktaında bulundu.

 

Yine bu yıl içinde Mehdi Kabe'nin eski örtüsünü çıkarıp yerine yeni bir örtü yaptırdı. Bunun sebebi şu idi: Kabe'de hizmet eden görevliler, örtülerin ağırlığı yüzünden Beytullah'ın yıkılmasından endişe duyduklarını Mehdi'ye arz etmişlerdi. Mehdi, bunun üzerine bu örtüleri değiştirdi. Hişam b. Abdülmelik'in yaptırdığı örtü kalın ipektendi, daha önceki örtü ise Yemen'de dokutulmuştu.

 

Mehdi hac mevsiminde bir çok para dağıttı. Beraberinde Irak'tan otuz milyon dirhem getirmişti. Bu arada Mısır'dan üç yüz bin, Yemen'den de iki yüz bin dinar geldi. Bu paraların hepsini dağıttı. Ayrıca, yüz elli bin kat elbise de dağıttı. Bundan başka Hz. Peygamber (-sav-)'in Mescidini de genişletti ve Medineli Ensar'dan beş yüz kişi seçerek kendisini korumak üzere bunlardan meydana gelen bir muhafız birliği kurdu. Mehdi bunlara bol miktarda erzak verdi, ayrıca Irak topraklarından onlara iktada bulunuldu.

 

Muhammed b. Süleyman Mehdi için Mekke'ye kar (buz) gönderdi.

 

Böylece Mehdi kendisi için Mekke'ye kar gönderilen ilk halife oluyordu. Ayrıca Mehdi ailesinden ve diğerlerinden almış olduğu hak ve görevleri tekrar sahiplerine verdi.

 

Bu yıl Basra, Dicle bölgesi, Bahreyn, Uman, Ahvaz bölgesi ve Fars Valiliği'nde Muhammed b. Süleyman, Horasan valiliğinde ise Mu'az b. Müslim bulundular. Diğer şehirlerdeki valiler ise yukarıda bahsedilen kişilerdir.

 

Endülüs hükümdarı Abdurrahman bu yıl Ebu Osman Ubeydullah b. Osman ile Temmam b. Alkame'yi Şakna üzerine gönderdi. Ebu Osman ile Temmam Şakna'yı aylarca Şebatran Kalesi'nde muhasara altında tuttular. Bu kuşatmadan netice alınamayacağım anlayınca kuşatmayı terk ettiler ve oradan ayrıldılar. Onların buradan ayrılmasından sonra Şakna Şebatran'dan çıkarak ''Hulasa'' adlı katırıyla Sente Beriyye köylerinden birine giderken adamlarından Ebu Ma'n ile Ebu Huzeym kendisini pusuya düşürerek öldürdüler ve başım Abdurrahman'a getirip teslim ettiler. Böylece halk rahat ve huzura kavuşmuş oldu.

 

İmam Ebu Harrife'nin talebesi, aynı zamanda zahit bir kişi olan Davud b. Nusayr et-Ta'i, Abdurrahman b. Abdullah b. Utbe b. Abdullah b. Mes'ud el-Mes'udi, yetmiş yedi yaşında olan Ebu Bistam Şu'be b. el-Haccac ve İsrail b. Yunus b. Ebi İshak es-Sebi'i bu yıl vefat ettiler. Bir rivayete göre İsrail b. Yunus 164 (780) yılında vefat etmiştir.

 

İmam Malik'in amcası olan ve Ebu Malik künyesini taşıyan Rabi' b. Malik b. Ebi Amir de bu yıl vefat etti. Bunlar dört erkek kardeş idiler. Bunların en büyükten en küçüğe doğru yaş sıralamaları şöyledir: İmam Malik'in abası Enes, İsmail b. Üveys'in dedesi Üveys, Nafi ve Rabi'.

 

Halife b. Hayyat'ın dedesi Halife b. Hayyat el-Usfuri ile nahiv ilminin meşhur imamı ve Sibeveyhi'nin hocası Halil b. Ahmed el-Basri el-Ferhüdi bu 'ıl vefat ettiler.

 

BİR SONRAKİ SAYFA İLE DEVAM ETMEK İÇİN AŞAĞIDAKİ İSME TIKLA

 

HİCRETİN YÜZ ALTMIŞ BİRİNCİ YILI OLAYLARI (M. 777-778)

 

MUKANNA'IN KENDİSİNİ ÖLDÜRMESİ