İBNÜ’L-ESİR |
5. CİLT |
EBU BEKRE
ve ZİYAD AİLELERİNİN NESEBLERİNİN TASHİHİ
Bu
yıl Mehdi Ebü Bekre ailesinin nesebini Sakif Kabilesi'nden çıkarıp Hz. Peygamber
(-sav-)'in vela yoluyla (azatlık yoluyla meydana gelen kölelik akrabalığı)
nesebine geçirilmesini (tescilini) emretti. Bu hadisenin sebebi şu idi:
Bir
gün Ebü Bekre ailesine mensup olan birisi Mehdi'ye gelerek şikayetini arz etti
ve Hz. Peygambere vela yoluyla yakınlığım vesile ederek O'na yaklaşmağa
çalıştı. Bunun üzerine Mehdi bu kimseye şöyle dedi: "İhtiyaç ve sıkıntı
zamanında bizlere yaklaşabilmek için hep bu nesep davaları ortaya atılır."
Mehdi'nin bu sözlerine o adam şu karşılığı verdi: "Ey Müminlerin Emiri!
Bunu kim inkar edebilir? Biz bu iddiayı ispat edebiliriz. Ben sizden kendimin
ve Ebü Bekre ailesine mensup olanların nesebini Hz. Peygambere vela yoluyla
tescil etmenizi, ayrıca sonradan Hz. Peygamberin nesebine iltihak eden ve ''Çocuk
kimin döşeğinde doğmuş ise onundur, zina edene mahrumiyet düşer.'' mealindeki
Hz. Peygamberin hadisinin hükmünü benimsemeyen Ziyad ailesinin nesebini de
Sakif Kabilesi'nin azatlısı olan Ubeyde'ye tescil edilmesini istiyorum."
Bunun üzerine Mehdi, Ebü Bekre ailesinin nesebinin Resulullah (-sav-)'ın
nesebine velaen tescil edilmesini emretti ve Muhammed b. Musa'ya bu hususla
ilgili bir mektup gönderdi. Mehdi mektubunda bunu kabul ve ikrar edenlerin
mallarını kendi elleriyle terk etmiş olacaklarım, reddedenlerin ise mallarına
sahip olacaklarını bildirdi.
Muhammed
b. Musa'nın, Mehdi'nin kendisine mektupla bildirdiği bu isteğini onlara arz
etmesi üzerine, üç kişi hariç diğerleri olduğu gibi bunu kabul ettiler. Ayrıca
Mehdi'nin emriyle Ziyad ailesinin de Kureyş'ten çıkartılarak nesepleri Ubeyd
üzerine tescil edildi.
Yukarıda
anlattığımız sebeple birlikte Mehdi'yi böyle bir davranışa sevk eden diğer bir
sebep de şu idi: Ziyad ailesinden Suğdi b. Selm b. Harb b. Ziyad adında birisi
Mehdi'nin yanına gelmişti. Mehdi bu adama kim olduğunu sordu, adam:
"Amcanızın oğluyum." cevabım verdi. Mehdi: "Hangi amcamın
oğlusun?" deyince adam nesebini sırayla saymağa başladı, bunun üzerine
Mehdi: ''Seni Sümeyye'nin piçi! Ne zamandan beri amcamın oğlu oluyorsun?"
dedi ve adama öfkelendi. Bu adam Mehdi'nin emri üzerine derhal yakasından
tutulup dışarı çıkarıldı. Mehdi sonra Ziyad ailesinin Hz. Peygamberin soyuna
intisap hadisesini araştırdı ve Basra Valisi' ne bir mektup göndererek Ziyad
ailesini Kureyş ve Arapların bağlı bulundukları soy kütüğünden çıkartarak Sakif
Kabilesi'ne tescil etmesini istedi. Ayrıca bu konuda bir ferman çıkararak
Peygamber (-sav-)'in hükmüne aykırı olarak hareket eden Ziyad ailesinin bir
hile ile bu nesebe nasıl iltihak ettiklerini anlattı. Bunun üzerine Kureyş
kütüğünden silindiler, fakat çok geçmeden valilere rüşvet vererek neseplerini
yine eski duruma çevirmeyi başardılar. Halid b. Neccar yazmış olduğu iki
beyitle bu hadiseyi şu şekilde dile getiriyor:
''Ziyad,
Nafi' ve Ebu Bekre 'nin işlerine şaşakalmm: beriki "Kureyş'tenim"
diyor, öbürü köle, bu ise Arap olduğunu iddia ediyor.''
ÇEŞİTLİ
OLAYLAR
Bu
yıl Medine Valisi Abdullah b. Safvan el-Cumahi vefat etti ve yerine Muhammed b.
Abdullah el-Kesiri getirildi. Ancak Muhammed b. Abdullah bir müddet sonra bu
görevden azledildi, yerine Züfer b. Asım el-Hilali tayin edildi. Kadılığa ise
Abdullah b. Muhammed b. İmran et-Talhi getirildi. Bu yıl bir Harici olan
Abdüsselam Musul taraflarında başkaldırdı.
Bu
sene Bistam b. Amr Sind Valiliği'nden azledildi, yerine Ravh b. Hatim tayin
edildi. Bu yıl hac işlerini bizzat Mehdi idare etti. Oğlu Musa ile dayısı Yezid
b. Mansur'u Bağdat'ta kendi yerine bırakarak yanına ailesinden bir grup ile
oğlu Harun er-Reşid'i ve Ya'kub b. Davud'u aldı. Mekke'ye geldiğinde Ya'kub b.
Davud ile birlikte Hz. Ali'nin evladından olan ve daha önce hayatını güvence
altına aldığı Hasan b. İbrahim b. Abdullah'ın yanına gitti, O'na bazı hediyeler
verdikten başka arazi iktaında bulundu.
Yine
bu yıl içinde Mehdi Kabe'nin eski örtüsünü çıkarıp yerine yeni bir örtü
yaptırdı. Bunun sebebi şu idi: Kabe'de hizmet eden görevliler, örtülerin
ağırlığı yüzünden Beytullah'ın yıkılmasından endişe duyduklarını Mehdi'ye arz
etmişlerdi. Mehdi, bunun üzerine bu örtüleri değiştirdi. Hişam b. Abdülmelik'in
yaptırdığı örtü kalın ipektendi, daha önceki örtü ise Yemen'de dokutulmuştu.
Mehdi
hac mevsiminde bir çok para dağıttı. Beraberinde Irak'tan otuz milyon dirhem
getirmişti. Bu arada Mısır'dan üç yüz bin, Yemen'den de iki yüz bin dinar
geldi. Bu paraların hepsini dağıttı. Ayrıca, yüz elli bin kat elbise de
dağıttı. Bundan başka Hz. Peygamber (-sav-)'in Mescidini de genişletti ve
Medineli Ensar'dan beş yüz kişi seçerek kendisini korumak üzere bunlardan meydana
gelen bir muhafız birliği kurdu. Mehdi bunlara bol miktarda erzak verdi, ayrıca
Irak topraklarından onlara iktada bulunuldu.
Muhammed
b. Süleyman Mehdi için Mekke'ye kar (buz) gönderdi.
Böylece
Mehdi kendisi için Mekke'ye kar gönderilen ilk halife oluyordu. Ayrıca Mehdi
ailesinden ve diğerlerinden almış olduğu hak ve görevleri tekrar sahiplerine
verdi.
Bu
yıl Basra, Dicle bölgesi, Bahreyn, Uman, Ahvaz bölgesi ve Fars Valiliği'nde
Muhammed b. Süleyman, Horasan valiliğinde ise Mu'az b. Müslim bulundular. Diğer
şehirlerdeki valiler ise yukarıda bahsedilen kişilerdir.
Endülüs
hükümdarı Abdurrahman bu yıl Ebu Osman Ubeydullah b. Osman ile Temmam b.
Alkame'yi Şakna üzerine gönderdi. Ebu Osman ile Temmam Şakna'yı aylarca
Şebatran Kalesi'nde muhasara altında tuttular. Bu kuşatmadan netice
alınamayacağım anlayınca kuşatmayı terk ettiler ve oradan ayrıldılar. Onların
buradan ayrılmasından sonra Şakna Şebatran'dan çıkarak ''Hulasa'' adlı
katırıyla Sente Beriyye köylerinden birine giderken adamlarından Ebu Ma'n ile
Ebu Huzeym kendisini pusuya düşürerek öldürdüler ve başım Abdurrahman'a getirip
teslim ettiler. Böylece halk rahat ve huzura kavuşmuş oldu.
İmam
Ebu Harrife'nin talebesi, aynı zamanda zahit bir kişi olan Davud b. Nusayr
et-Ta'i, Abdurrahman b. Abdullah b. Utbe b. Abdullah b. Mes'ud el-Mes'udi,
yetmiş yedi yaşında olan Ebu Bistam Şu'be b. el-Haccac ve İsrail b. Yunus b.
Ebi İshak es-Sebi'i bu yıl vefat ettiler. Bir rivayete göre İsrail b. Yunus 164
(780) yılında vefat etmiştir.
İmam
Malik'in amcası olan ve Ebu Malik künyesini taşıyan Rabi' b. Malik b. Ebi Amir
de bu yıl vefat etti. Bunlar dört erkek kardeş idiler. Bunların en büyükten en
küçüğe doğru yaş sıralamaları şöyledir: İmam Malik'in abası Enes, İsmail b.
Üveys'in dedesi Üveys, Nafi ve Rabi'.
Halife
b. Hayyat'ın dedesi Halife b. Hayyat el-Usfuri ile nahiv ilminin meşhur imamı
ve Sibeveyhi'nin hocası Halil b. Ahmed el-Basri el-Ferhüdi bu 'ıl vefat
ettiler.
BİR SONRAKİ
SAYFA İLE DEVAM ETMEK İÇİN AŞAĞIDAKİ İSME TIKLA
HİCRETİN YÜZ
ALTMIŞ BİRİNCİ YILI OLAYLARI (M. 777-778)
MUKANNA'IN KENDİSİNİ ÖLDÜRMESİ