|
İBNÜ’L-ESİR |
5. CİLT |
HORASAN'DA MUKANNA'IN
ORTAYA ÇIKMASI
Bu
yıl Humeyd b. Kahtabe ölmeden önce Horasan'da Mukanna ortaya çıktı. Merv
halkından olan Mukanna şaşı, kısa boylu bir kimseydi ve halk kendisine filozof
adını vermişti. Mukanna yüzünü göstermemek için altından bir maske yaptırmıştı;
İşte bu yüzden kendisine ''maskeli'' manasına gelen ''mukanna'' deniliyordu.
Mukanna ayrıca tarırılık iddiasında da bulunmuştu, fakat bunu taraftarlarının
hepsine açmıyordu. Mukanna bu hususta şöyle diyordu: "Allah Adem'i yarattı
ve O'nun suretine girdi; sonra Nuh'un suretine ... derken Ebu Müslim
Horasani'nin, O'ndan sonra da Haşim'in, yani Mukanna'ın suretine girdi."
Aynı zamanda ruh göçüne (tenasuha) inanan Mukanna'ın peşine halktan bir çok
sapık takıldı ve bu sapıklar nerede bulunurlarsa bulunsunlar, O'na secde ediyor
ve tapımyorlardı. Bunlar savaş esnasında: "İmdat senden ya Haşim!"
diye de bağırıp yalvarıyorlardı.
Mukanna'ın
etrafına toplanan kalabalık halk grubu Besnam Kalesi ile Keşş'in Sencerde
köyünde üstlenmişlerdi. Bu arada Mukanna'a yardım etmek üzere Buhara ve Suğd'da
Mübeyyida fırkası ortaya çıktı, ayrıca hep birlikte Müslümanların mallarını
yağma ettiler.
Mukanna
Ebü Müslim'in Hz. Peygamber (-sav-)'den üstün olduğuna inamyor, Yahya b.
Yezid'in öldüğünü inkar ediyor ve bir gün kendisini öldürmeğe kalkışanları
bizzat öldüreceğini iddia ediyordu.
Mukanna
ve çevresine toplananlar, Keşş'te bir araya gelerek burada bulunan bir kısım
sarayları ve Nevakis Kalesi'ni ellerine geçirdiler. Ebu'n-Nu'man, Cüneyd ve
Leys b. Nasr bunlarla defalarca savaştı. Savaş esnasında bu kumandanlar Hassan
b. Temim b. Nasr b. Seyyar ile Muhammed b. Nasr'ı ve bunlardan başka bir takım
kimseleri öldürdüler.
Mukanna
ve çevresinde toplananların üzerine Cebrail b. Yahya ile kardeşi Yezid
kumandasında bir kuvvet sevk edildi, fakat Buhara'daki Mübeyyida fırkasıyla
uğraşan bu iki kardeş Bumiceks Şehri'nde onlarla dört ay çarpıştılar ve bu
şehri onların başlarına yıktılar. Bu arada onlardan yedi yüz kişi öldürüldü,
hatta Hakem de öldürülenler arasında bulunuyordu. Neticede hezimete uğratılan
bu kimseler Mukanna'a iltihak ettiler, ancak Cebrail peşlerini bırakmadı ve
onlarla savaşmağa devam etti. Daha sonra Mehdi Mukanna ile savaşmak üzere Ebu
Avn'ı gönderdi, fakat Ebu Avn'ın savaşta gevşeklik göstermesi üzerine yerine
Mu'az b. Müslim'i görevlendirdi.
ÇEŞİTLİ
OLAYLAR
Bu
yıl Mehdi Küfe Valisi bulunan İsmail'i azlederek yerine İshak b. Sabbah
el-Kindi'yi tayin etti. Bir rivayete göre İsmail'in yerine tayin edilen kişi
İsa b. Lokman b. Muhammed b. Hatıb el-Cumahi idi.
Yine
bu yıl Mehdi, Said b. Da'lec'i Basra Milis Kuvvetleri Başkanlığından,
Ubeydullah b. Hasan'ı ise imamlıktan azlederek bunların yerine Abdülmelik b.
Eyyub b. Zabyan en-Nuraeyti'yi getirdi ve ondan Said b. Da'lec'in zulmüne
uğrayanların haklarını geri almasını istedi. Daha sonra milis kuvvetleri
başkanlığı görevi Umare b. Hamza'ya geçti ve Umare de bu göreve Misver b.
Abdullah el-Bahili'yi getirdi.
Mehdi
bu yıl içerisinde Kuşem b. Abbas'ı Yemame Valiliği'nden azletti, fakat azil
yazısı kendisine geldiği sırada Kuşem ölmüş bulunuyordu. Bunun üzerine bu
göreve Bişr b. Münzir el-Beceli'yi tayin etti.
Heysem
b. Said de bu yıl Cezire Valiliği'nden azledilerek yerine Fadl b. Salih
getirildi. Ayrıca Mehdi bu yıl, ümmü veledi olan Hayzuran'ı azat edip Salih b.
Ali'nin kızı, Fadl ve Abdülmelik'in kız kardeşi Ümmü Abdullah ile evlendi.
Bu
yıl Bağdat'ta, İsa Kasrı'nın yakınında yüklü gemiler ve pek çok halk çıkan bir
yangın neticesinde yandılar.
Mansür'un
azatlısı Matar, bu yıl Mısır Valiliği'nde azledildi ve yerine Ebü Damra
Muhammed b. Süleyman getirildi.
Bu
yıl Bizanshlara karşı yapılan yaz seferine Abbas b. Muhammed çıktı.
Hasan
b. Vasif bu seferde öncü birlik kumandanlığını üstlenmişti. Nihayet Ankara'ya
kadar gelen bu askeri kuvvet, Bizans'a ait bir şehir ile Matmüre'yi fethetti ve
hiç bir zayiat verilmeden Müslüman askerler sağ salim geri döndüler.
Bu
sene Hamza b. Yahya Sicistan, Cebrail b. Yahya Semerkand valiliklerini
üstlendiler. Hatta Cebrail b. Yahya, Semerkand şehrinin çevresine sur inşa
ettirip hendekler kazdırdI.
Bu
yıl Mehdi tarafından Abdüssamed b. Ali Medine Valiliği'nden azledildi ve yerine
Muhammed b. Abdullah el-Kes iri getirildi. Fakat daha sonra Mehdi Muhammed b.
Abdullah'ı azlederek yerine Muhammed b. Ubeydullah b. Muhammed b. Abdurrahman
b. Safvan el-Cumahi'yi tayin etti.
Bu
sene Mehdi Rusafe'nin çevresine sur inşa ettirdi, hendek kazdırdı ve bir de
mescit yaptırdI.
Mehdi'nin
Sind Valisi olan Ma'bed b. Halil bu yıl görevinde iken vefa etti ve Mehdi O'nun
yerine bu göreve Ravh b. Hatim'i tayin etti. Ravh b. Hatim'in bu göreve
getirilmesini Mehdi'nin veziri Ebü Ubeydullah tavsiye etmişti.
Mehdi
bu yıl Mansür tarafından tutuklanan mahkUmları salıverdi, ancak cinayet,
irtikap ve anarşi gibi suçlardan tutuklu bulunanları serbest bırakmadı. Serbest
bırakılan mahkUmlar arasında Beni Süleym'in azatlısı Ya'kub b. Davud da
bulunuyordu, Horasan Valisi bulunan Humeyd b. Kahtabe görevinde iken bu yıl
vefar etti ve Mehdi O'nun yerine Ebü Avn Abdülmelik b. Yezid'i tayin etti.
Bu
yıl hac işlerini Yemen' den dönmekte olan Mehdi'nin dayısı Yezid b.
Mansür
idare etti. Mehdi daha önce bir mektup göndererek dayısı Yezid b. Mansür'u
yanına çağırmış ve hac mevsimi emirliğini verdiğini bildirmişti.
Bu
yıl Medine emirliğinde Abdullah b. Safvan el-Cumahi, Küfe Milis Kuvvetleri
Başkanlığı'nda İshak b. Sabah el-Kindi, Küfe Haraç Amilliği'nde Sabit b. Musa,
Küfe Kadıhğı'nda Şerik, Basra imamlığında Abdülmelik b. Eyyub, Basra Milis
Kuvvetleri Başkanlığı'nda Umare b. Hamza, Basra Kadıhğı'nda Ubeydullah b.
Hasan: Dicle, Ahvaz ve Fars bölgeleri valiliğinde Umare b. Hamza, Sind
Valiliği'nde Bistam b. Amr, Yemen Valiliği'nde Beca b. Ravlı, Yemame
Valiliği'nde Bişr b. Münzır, Horasan Valiliği'nde Ebu Avn Abdülmelik b. Yezid
bulundular. Horasan Valisi bulunan Humeyd b. Kahtabe'nin ölümü üzerine Mehdi
Ebu Avn Abdülmelik b. Yezidi bu göreve tayin etmişti. Yine bu yıl Fadl b. Salih
Cezire, Yezid b. Hatim İfrikıye, Ebu Damra Muhammed b. Süleyman Mısır
valiliklerinde bulundular.
Bu
yıl Endülüs'ün Sente Beriyye havalisinde Şakna yayılma hareketine girişince,
Endülüs Emiri Abdurrahman O'nun üzerine bir ordu gönderdi. Bunun üzerine Şakna
yerinden ayrıldı ve eski adeti üzerine dağlara çıktı, ordu ise geri döndü.
Medineli
fakih Muhammed b. Abdurrahman b. Ebi Zi'b doksan dokuz' yaşında iken Ktife'de
bu yıl vefat etti.
Muğire
b. Mühelleb'in azatlısı Abdülaziz b. Ebi Revvad, Yunus b. Ebi İshak
el-Hemedani, Mahreme b. Bükeyr b. Abdullah b. Eşecc el-Mısri ve Merv Kadısı
olan İbn Amir'in azatlısı Huseyn b. Vakıd bu yıl vefat ettiler. Huseyn b. Vakıd
ailesinin ihtiyacı olan şeyleri çarşıdan satın alır ve bunları sırtlanarak
bizzat evine kendisi götürürdü.
BİR SONRAKİ
SAYFA İLE DEVAM ETMEK İÇİN AŞAĞIDAKİ İSME TIKLA
HİCRETİN YÜZ
ALTMIŞINCI YILI OLAYLARI (M. 776-777)