|
İBNÜ’L-ESİR |
5. CİLT |
HİCRETİN YÜZ KIRK
ALTINCI YILI OLAYLARI (M. 763-764)
MANSUR'UN BAĞDAT'A
GİTMESİ ve BAĞDAT'IN İNŞA ŞEKLİ
Bu
yılın safer ayında Mansur İbn Hübeyre'nin şehrinden Bağdat'a göçtü ve kendi
şehrini inşa etti. 145 yılı olaylarında Mansur'un Bağdat şehrini hangi
sebeplerle kurduğunu anlatmıştık. Şimdi şehrin inşasını anlatacağız.
Mansur
Bağdat şehrini kurmağa karar verince adamlarıyla istişare etti.
Bağdat'ın
planını çizen Halid b. Bermek de bunlar arasındaydı. Medain şehrinin ve
Kisra'nın sarayının yıkılması ve enkazının Bağdat'a taşınması konusunda da
fikrini sordu. Halid: "Ben bunu uygun görmüyorum, orası İslam'ın alametlerindendir,
orayı gören böyle bir şehrin ve sarayın sahiplerinin dünya imkanlarıyla ve
dünyevi sebeplerle yok edilemeyeceğini, bunu ancak dinin yapabileceğini görür.
Ayrıca orada Ali b. Ebi Talib'in namaz kıldığı yer vardır." diyerek
karşılık verdi. Bunun üzerine: "Hayır ey Halid, sen bu fikre İranlılara
karşı olan sempati ve zaafından dolayı karşı çıkıyorsun." dedi ve ''Beyaz
Saray''ın yıkılmasını emretti. Sarayın bir kısmı yıkıldı ve enkazı taşındı,
fakat bu yıkım ve taşıma işinin malzeme olarak demir kullanılmasından daha
fazla masraflı olduğu görüldü. Mansur Halid b. Bermek'i çağırıp durumu
anlatınca Halid: "Ey Müminlerin emiri! Ben daha önce bunu yapmamanız
gerektiğini söylemiştim, fakat mademki başladın, artık bu işten
vazgeçmemelisin. Vazgeçersen, ''Başkasının yaptığı şeyi yıkmağa bile gücü
yetmedi'' derler." dedi. Bu fikre de iltifat etmedi ve yıkımdan vazgeçti.
Vasıt
şehrinin kapılarını naklettirip Bağdat şehrine koydurdu. Bir kapı Şam'dan
getirildi. Halid b. Abdullah el-Kasri'nin yapmış olduğu başka bir kapı da
Kufe'den getirildi. Şehrin merkezinde olan Sultan'a bazı mahallelerin halkının
bazılarından daha yakın olmasını önlemek için şehri daire şeklinde yaptırdı.
Etrafına iki sur inşa ettirdi, içteki sur dıştakinden daha yüksekti. Sarayım merkeze
yaptırdı. Büyük cami de sarayının yanına yapıldı. Caminin planını Haccac b.
Ertat yaptı. Kıblesi doğru değildir. Namaz kılarken Basra Kapısı'na doğru biraz
dönmek gerekir. Cami saraydan sonra yapıldığından ve sarayın yönü kıbleye uygun
olmadığından kıblesi böyle hatalı olmuştur.
Kullanılan
kerpiçler lxI zira' ölçüsündeydi. Yıkıldığında bir kısmı tartıldı, bir kerpiç
yüz on altı rıd ağırlığındaydı. Mansur'un kumandanları ve katiplerinden çoğunun
köşklerinin kapıları caminin meydanına açılıyordu. Amcası İsa zayıflığım
mazeret göstererek meydan kapısından köşküne kadar binekle gitmek için izin
istedi, Mansur izin vermedi. Evlerin kapılarının caminin meydanından kemerlerin
duvarlarına çevrilmesini emretti. Şehirde çarşılar vardı. Bizans Meliki'nin elçisi
gelmişti, Rebi'e O'na şehri gezdirmesini emretti. Elçiye: "Şehri nasıl
buldun?" diye sordu. "Elçi: "Binalar güzel, fakat düşmanların
şehirle beraber, onlar da avam tabakasıdır." diye karşılık verdi. Elçi
dönünce onların Kerh bölgesine nakledilmelerini emretti.
Başka
bir rivayete göre, onları şehir dışına çıkarmasının sebebi yabancıların gece
gelip orada gecelemeleri ve bazen bunların arasında casusların bulunmasıydı.
Rivayete
göre, Mansur İbrahim b. Abdullah'la birlikte isyan edenleri takip ediyordu. Bağdat
muhtesibi Ebu Zekeriyya Yahya b. Abdullah'ın İbrahim'e sempatisi vardı. Ayak
takımından bir grubu topladı ve Mansur'a karşı nümayiş yaptılar. Onları
yatıştırdı, Ebu Zekeriya'yı da yakalatıp öldürttü. çarşıyı dağıttı, bakkallar
konusu hatırlatılınca her mahallede sadece "bakliyat ve sirke satan bir
bakkal bulunmasını emretti.
Yolların
genişliğini kırk zira' yaptırdı.
Şehrin,
mescidin, sarayın, çarşımn, surların, hendeklerin ve şehrin kapılarının yapımı
için 4.000.833 dirhem harcandı.
İnşaatçılardan
bir usta bir gümüş kırat gündelikle, bir amele ise iki habbe gündelikle
çalışıyordu. İnşaat bitince bütün kumandanları hesaba çekti ve artan paraları
aldı. Halid b. Salt'da on beş dirhem kalmıştı, hesap edip onu da aldı.
BİR SONRAKİ SAYFA
İLE DEVAM ETMEK İÇİN AŞAĞIDAKİ İSME TIKLA
ENDÜLÜS'TE ALA'NIN
İSYAN ETMESİ