İBNÜ’L-ESİR

5. CİLT HİCRİ 201.YIL ANA SAYFA Kur’an Hadis Sözlük Biyografi

İYİLİĞİ EMRETME, KÖTÜLÜĞÜ YASAKLAMA GÖNÜLLÜLER GRUBUNUN ORTAYA ÇIKIŞI

Bu yıl iyiliği emretmek, kötülüğü menetmek için bir gönüllüler grubu ortaya çıktı. Bunların çıkış sebebi şu idi:

Bağdat'ta bir takım fasık ve facirler halka şiddetli birşekilde eza ve ce fa yapmağa başladılar. Ayrıca fasıklık hallerini açığa vuran bu adamlar, alenen yol keserek kadınları ve çocukları kaçırma hareketine giriştiler; hatta durum öyle bir noktaya vardı ki, çocuğu ve hanımı elinden alınan kimse, kendisini onlara karşı koruyamaz hale geldi. Onlar kendileri için birisinden ödünç bir şey veya karşılıksız bir yardım istediklerinde, o kimse vermemezlik edemezdi. Köylerde yağma hareketlerine girişirlerdi, fakat onları bundan menedecek ve onlara güç yetirecek bir güç ve söz sahibi yoktu. Hatta sultan (halife) dostları olduğu için onları bu hareketlere teşvik ediyordu. Yoldan geçenleri yakalayıp götürüyorlardı, fakat hiç kimse onlara müdahale etmiyordu. İşte bu hareketleriyle halkın başına büyük dert açmışlardı.

En son olarak yapmış oldukları bir iş de, onların Kutrabull'e gitmeleri ve burasını yağma ederek almış oldukları mal, eşya ve hayvanları, Bağdat'ta açıktan satmaları idi. Bağdat halkı sultanın bu duruma müdahale etmesini istediyse de, O her hangi bir müdahalede bulunmadı. Bu hadise, 29 Şaban 201 (21 Mart 817)' de meydana geldi.

Bu durum karşısında varoş ve geçitlerde yaşayan halkın ileri gelen temiz simaları bir araya geldiler ve kendi aralarında şunları konuştular: "Bu geçit bölgesinde bulunan Fasık ve fkirler birkaç kişi kadardır. En büyük ihtimalle bunların sayısı onu geçmez. Bizim sayımız ise onlardan çok daha fazladır. Bir araya gelirsek köklerini kazırız, bir daha bu işleri yapamazlar." İşte bu sözlerden sonra Halid ed-DeryUş adında biri harekete geçti ve komşularım, mahalle halkım iyiliği emretmek, kötülüğü menetmek üzere kendisine yardım etmeye çağırdı. Halid'in komşularıyla mahalle halkı kendisine yardımcı olmayı kabullendiler. Bunun üzerine Halid, fas ık ve facirlerden meydana gelen bu derebeylerin üzerine yürüdü ve bu hareketlerini engellemeye çalıştı. Ancak onlar Halid'e karşı direndiler ve savaşmak istediler. Neticede savaşa tutuşan Halid onları hezimete uğrattı ve yakaladıklarını hem dövdü ve hem de hapse attı, ayrıca sultana götürüp teslim etti; fakat Halid sultanın üzerinde gördüğü kötülükleri değiştirmeyi uygun bulmuyordu.

Bundan sonra Horasan halkından ve Harbiyelilerden Ebu Hatim künyesini taşıyan Sehl b. Selame el-Ensari ortaya çıktı ve halkı iyiliği emredip kötülüğü menetmeğe, Kitap (Kur'an) ve Sünnet (Hadis) ile amel etmeğe davet etti. Sehl b. Selame boynuna bir Kur'an-ı Kerim asarak iyiliği emredip kötülüğü menetme işine önce kendi mahallesinin halkından başladı. Mahalle halkı O'nun bu hareketini kabul edip benimsedi. Sehl bundan sonra Haşimilerden olsun, başkalarından olsun, asil olsun veya olmasın herkesi çevresinde toplanmağa çağırdı, bunun üzerine çevresinde büyük bir kalabalık toplandı. Bu büyük kalabalık iyiliği emredip kötülüğü ortadan kaldırmak ve kendisine karşi gelenlerle savaşmak üzere Sehl b. Selame'ye bey'at ettiler. Sehl b. Selame de bundan sonra üstlendiği görevi uygulamak üzere Bağdat sokaklarında dolaşmağa başladı. 4 Ramazan 201 (27 Mart 817)'de ortaya çıktı. Halid ed-Deryuş'un ortaya çıkışı ise bundan iki veya üç gün önce idi.

Mansur b. el-Mehdi ile İsa b. Muhammed b. Ebi Halid, Sehl b. Selame ve Halid ed-DeryUş'un ortaya çıktıklarını öğrendikleri zaman onların bu hareketi Mansur b. el-Mehdi ile İsa b. Muhammed'i inkisara uğrattı, çünkü bunların taraftarlarının pek çoğu yaramaz ve fas ık kişilerdi. Mansur b. el-Mehdi Bağdat'a girdi. İsa b. Muhammed ise eman konusunda Hasan b. Sehl'e bir mektup yazdı. Bunun üzerine Hasan b. Sehl kendisine ve Bağdat halkına eman vereceğini, ayrıca İsa b. Muhammed'in askerlerine ve Bağdat halkına mahsuller yetiştiği zaman altı aylık erzaklarını ödeyeceğini bildirdi. Bu durum üzerine İsa b. Muhammed bulunduğu yerden ayrıldı ve 13 Şevval 201 (5 Mayıs 817)' de Bağdat'a girdi. Bundan sonra çevresindeki askerler dağıldı. Bağdat halkı ise O'nun yaprınş olduğu bu sulhten memnun kaldılar. Sehl b. Selame de iyiliği emretmek, kötülüğü menetmek hususundaki görevine devam etti.

BİR SONRAKİ SAYFA İLE DEVAM ETMEK İÇİN AŞAĞIDAKİ İSME TIKLA

ALİ b. MUSA er-RIZA'NIN HALİFELİK İÇİN VELİAHTLIĞINA BEY'AT EDİLMESİ