|
İBNÜ’L-ESİR |
5. CİLT |
KURTUBA'DA
MEYDANA GELEN RABAZ VAK'ASI
Bu
yıl Kurtuba (Cordoba)'da ''Rabaz'' adıyla bilinen vak'a meydana geldi. Bu
vak'anın meydana geliş sebebi şu idi:
Emevilerden
Kurtuba Emiri Hakem b. Hişam kendisini içki, eğlence, av ve benzeri diğer
şeylere kaptırmış, bundan başka Kurtuba'nın ileri gelenlerinden bir takım
kimseleri de öldürmüştü. İşte bu yüzden Kurtubalılar Hakem'den nefret edip
askerlerini incitmeğe ve onlara sövmeye başladılar. Durum öyle bir noktaya
geldi ki, ayak takımından kimseler ezan okunduktan sonra Hakem'e: "Ey
mahmur, haydi namazal" diyerek bağrışmağa başladılar. Bu ayak takımından
olan kimselerden bazıları bizzat Hakem'in karşısına geçip yüzüne karşı:
"Ey mahmur, haydi namazal" diyerek avuçlarını çırpıyorlardı.
Bu
durum karşısında Hakem Kurtuba'yı tahkime başladı, şehrin surlarını tamir edip
hendekler kazdırdı. Bu arada kapısına atlar bağlayıp kölelerin sayısım
çoğalttı. Bunlara ilave olarak sarayının kapısından hiçbir zaman ayrılmayan ve
devamlı nöbet bekleyen muntazam silahlı gruplar ihdas etti. İşte bunlar Kurtuba
halkının kinini iyice artırdı ve onlarda Hakem'in bunları sırf kendilerinden
intikam almak için yaptığı kanaati hasıl oldu.
Bundan
sonra Hakem ihtiyacı olmadığı halde her yıl gıda maddelerine öşür koydu. Bu da
halkta hoşnutsuzluk doğurdu. Ayrıca Kurtuba halkının önde gelen cahil ve
sefılıleriyle düşüp kalkmağa başladı ve onları öldürüp astı. Bu yüzden varoş
halkı ayaklandı. Bir de bunlara şu hadise eklendi: Hakem'in kölelerinden birisi
kılıcını parlatmak üzere bir kılıç ustasına vermişti. Kılıç ustasının parlatma
işini geciktirmesi üzerine bu köle kılıcını ustaya vurarak öldürdü. Bu hadise,
Ramazan 198 (Nisan 814) tarihinde meydana geldi.
Hakem'e
karşı ilk defa silahlanıp karşı koyanlar varoş halkıydı. Kurtuba civarında
yaşayan bütün halk silahlanarak bir arada toplandı. Buna karşı Hakem'in
askerleri, Emevller ve Hakem'in köleleri de sarayda toplandılar. Hakem
taraftarları arasında at ve silah dağıttıktan sonra onları taburlara ayırdı.
Bundan sonra iki taraf arasında savaş başladı. Savaşı varoş ahalisi kazandı ve
Hakem'in sarayım kuşattılar. Ancak Hakem sarayın üst kısmından inerek silahım
kuşanıp atına bindi ve askerlerini savaşa teşvik etti. Bunun üzerine askerleri
O'nun gözleri önünde şiddetli bir savaş yaptılar.
Bundan
sonra Hakem'in emriyle amcasının oğlu Ubeydullah surda bir delik açarak
beraberinde bir grup askerle birlikte dışarı çıktı. Ubeydullah, varoş halkım
habersizce bastırdı ve üzerlerine ateş saçtı, böylece düşmanlarını hezimete
uğrattı. Bu sırada Ubeydullah büyük bir kırım hareketine girişti, hatta
evlerinde bulunan kimseleri bile çıkararak esir etti. Bu arada esirlerin ileri
gelenlerinden üç yüz kişi seçti ve onları öldürdükten sonra baş aşağı astı.
Ayrıca Kurtuba civarında yaşayan bu halka karşı yağma, öldürme, yakıp yıkma
hareketlerini üç gün devam ettirdi.
Bu
hadiseden sonra, Hakem kendisine yakınlıkta bir emsali bulunmayan Abdülkerim b.
Abdülvahid b. Abdülmuğis ile istişarede bulundu. Abdülkerim Hakeme onları
affedip bağışlamasını tavsiye etti. Başkaları ise onların öldürulmelerini salık
verdiler. Fakat Hakem Abdülkerim'in tavsiyesini kabullendi ve emin ilan
edilmesini emretti. Ancak Hakem onlardan üç gün içerisinde gelip emin
dilemelerini istiyor, üç günden sonraya kalanların ite öldürülerek
asılacaklarını bildiriyordu. Bunun üzerine üç gün sonraya kalanlar, gizlice
yerlerini terk ediyorlar ve Kurtuba'dan kadınları, çocukları ve taşınması
mümkün olan mallarıyla ayrılırken zillet ve zorluklara tahammül ediyorlardı. Bu
arada bir takım askerler ile fasık kimseler onların geçecekleri yerlere pusular
kurarak mallarını yağma ediyorlar ve karşı koyanları da öldürüyarlardı.
Eman
ilamndan üç gün geçtikten sonra Hakem askerlerine onların namus ve hariminden
ellerini çekmelerini emretti. Sonra kadın ve çocukları bir yere toplayıp daha
önceki Varoş 'un yıkılmasını istedi.
Ümeyye
b. Abdurrahman b. Muaviye b. Hişam'ın azatlısı Bezi' bu sırada Kurtuba'daki
Habsü'd-demm Hapishanesi'nde tutuklu bulunuyordu ve ayaklarında ağır zincirler
bağlıydı. Bezi', Kurtubalıların askerlere galip geldiklerini öğrenince
gardiyanlardan kendisini serbest bırakmalarını istedi. Bunun üzerine
gardiyanlar, geri dönmek şartıyla O'nu dışarı saldılar. Serbest bırakılan Bezi'
askerlerin arasına katıldı ve benzeri gösterilemeyecek derecede kahramanca
savaştı. Askerlere karşı savaşan varoş halkı hezimete uğradıktan sonra Bezi'
hapishaneye geri döndü. Hakem Bezi'in bu hareketini öğrenince O'nu hapishaneden
saldı ve kendisine ihsanda bulundu. Bazı tarihçiler bu vak'anın 202 (817)
yılında meydana geldiğini söylerler.
BİR SONRAKİ
SAYFA İLE DEVAM ETMEK İÇİN AŞAĞIDAKİ İSME TIKLA
MUSUL'DA MEYDANA
GELEN MEŞHUR MEYDAN VAK'ASI