|
İBNÜ’L-ESİR |
5. CİLT |
HİCRETİN
YÜZ DOKSAN İKİNCİ YILI OLAYLARI (M. 807-808)
HARUN
er-REŞİD'İN HORASAN ÜZERİNE YÜRÜMESİ
Bu
yıl Harun Horasan'da bulunan Rafi' b. et-Leys ile savaşmak maksadıyla Rakka'dan
Bağdat'a geldi. Bu sırada hasta idi. Oğlu Kasım'ı Rakka'da kendi yerine halef
bıraktı ve Huzeyme b. Hazun'ı da O'na yardım etmekle görevlendirdi. 5 Şaban 192
(6 Nisan 808)'de Bağdat'tan Nehrevan'a hareket etti ve Bağdat'ta yerine oğlu
Emin'i halef bıraktı. Ayrıca Me'mun'a da Bağdat'ta kalmasını emretti. Harun
er-Reşid Horasan'a gitmeğe niyetlenince Fadl b. Sehl, Me'mun'a şunları söyledi:
"Harun'un başına nelerin geleceğini bilemezsin. Horasan senin
vilayetindir. Muhammed el-Emin senden önce halifeliğe geçecektir ve sana
yapacağı en iyi şey (!), önce seni veliahtlıktan uzaklaştırmak olacaktır. Çünkü
annesi Zübeyde, dayıları Haşimoğullarıdır. Zübeyde ve malları Muhammed Emin
için bir destektir. En iyisi Müminlerin Emiri Harun'dan izin iste ve O'nunla
beraber Horasan'a gitmeğe çalış." Bunun üzerine Me'mun, Harun'dan
Horasan'a kendisiyle beraber gitmek için izin istedi, Harun önce bu isteğini
redettiyse de sonra kabul etti.
Horasan
yolculuğuna çıkan Harun beraberinde bulunan Sabbah et-Taberi'ye şöyle dedi:
"Ey Sabbah! Bir daha beni göreceğini sanmıyorum." Sabbili dua etti,
daha sonra Harun: "Çektiğim acıları da bileceğini sanmıyorum." dedi.
Bunun üzerine Sabbah: "Allah'a yemin ederim ki, bilmiyorum."
karşılığını verdi. Harun yoldan saptı ve bir ağacın gölgesinde oturdu.
Kendisine yakın kişileri uzaklaştırdıktan sonra karnındaki ipek sargı bezini
çıkardı ve şöyle dedi: "Bütün insanlardan sakladığım hastalık işte budur.
Oğullarımın
her birinin üzerimde murakıpları vardır. Me'mun'un murakıbı Mesrur, Emin'in
murakıbı ise Cebrail b. Bahtiyeşu'dur. Onların her biri nefeslerimi saymakta ve
saltanatımın uzun sürdüğüne inanmaktadır. Eğer bu söylediklerimin doğruluğunu
bilmek istersen, hemen bir hayvan isteyeyim, göreceksin ki hastalığım artsın
diye kısa adımlarla yürüyen zayıf bir hayvan getireceklerdiL'' Harun daha sonra
Sabbili'a: "Bu söylediğim sırları gizli tut.'' dedi. Sabbah Harun'un
hayatta kalması için dua etti. Bundan sonra Harun bir hayvan getirmelerini
istedi ve kendisine tavsif ettiği şekilde bir hayvan getirdiler. Manalı bir
tarzda Sabbah'a baktıktan sonra hayvana bindi.
ÇEŞİTLİ
OLAYLAR
Bu
sene Azerbaycan tarafından Hürremiler harekete geçtiler. Harun erReşid bunların
üzerine Abdullah b. Malik komutasında on bin kişilik bir kuvvet gönderdi.
Abdullah onların bir kısmını öldürdü, kadın ve erkeklerden bazılarını da esir
aldı. Karmasih'de Harun er-Reşid ile karşılaştığında Harun kendisine, erkek
esirlerin öldürülmesini, kadın esirlerin de satılmasını emretti.
Bu
yıl Yahya b. Muaz, Harun'un yanına Ebu'n-Nida'yı getirdi ve Harun O'nu öldürdü.
Yine bu yıl bir grup kumandan Rafi' b. el-Leys'i terk ederek Herseme tarafına
geçtiler. Bunların arasında Uceyf b. Anbese de bulunuyordu.
Harun
er-Reşid, bu yıl suğur muhafızlığına Sabit b. Nasr b. Malik'i tayin etti ve
Sabit Matmure'yi fethetti. Bu sene Bezendon'da fidye verilerek esirler
kurtarıldı.
Bu
yıl içinde Taffu'l-Basra'da başkaldıran Servan el-Haruri, sultanın Basra
Valisi'ni öldürdü. Harun el-Reşid'in yanına gitmek için hareket eden İsa b.
Ca'fer b. Mansur Deskere'de bu yıl vefat etti.
Yine
bu yıl içinde Harun er-Reşid, Heysam el- Yemani'yi öldürdü. Bu yıl hac işlerini
Abbas b. Abdullah b. Ca'fer b. Mansur idare etti.
Yukarıda
da bahsedildiği üzere, Herseme Horasan'a bu yıl ulaşarak Rafi' b. el-Leys'i
Semerkand'da muhasara etti ve çok sıkıştırdı. Herseme, Tahir b. Hüseyn'i yanına
çağırdı, O da geldi. Boş bırakılan Horasan'a bu defa bir Harici olan Hamza
girdi. Hamza bir kısım insanları öldürdü ve bir hayli de mal ele geçirdi.
Aslında bu malları O'na Herat ve Sicistan amilleri getiriyorlardı. Abdurrahman
en-Nisaburi yirmi bin kişilik bir kuvvetle Hamza'nın üzerine yürüdü. Şiddetli
bir şekilde savaştılar. Abdurrahman Hamza'nın taraftarlarından bir kısmını
öldürdü ve Herat'a kadar da O'nu takip etti, ancak Me'mun Abdurrahman'a bir
mektup göndererek geri çevirdi. Bu savaş 194 (809) yılında meydana geldi.
Herseme ise Semerkand'ı muhasaraya devam etti ve ileride bahsedeceğimiz üzere
Semerkand'ı fethettikten sonra Rafi' b. el-Leys'i ve yakınlarından bir grup
kimseyi öldürdü, Maveraünnehr'e İbn Yahya'yı tayin ettikten sonra geri döndü.
Rafi'
b. el-Leys Herseme tarafından 195 (810) yılında öldürülmüştür.
Bu
yıl Küfeli Abdullah b. İdris b. Yezid el-Evdi ile Kadı Ebu Yusuf'un oğlu Yusuf
vefat ettiler.
Bu
sene Müslümanlar ile Bizanslılar arasında ikinci defa esirleri kurtarma
muamelesi yapıldı. Bu işin başkanlığını Sabit b. Nasr b. Malik el-Huza'i yaptı.
Kurtarılan Müslüman esirlerin sayısı iki bin beş yüz idi.
BİR SONRAKİ
SAYFA İLE DEVAM ETMEK İÇİN AŞAĞIDAKİ İSME TIKLA
HİCRETİN YÜZ
DOKSAN ÜÇÜNCÜ YILI OLAYLARI (M. 808-809)