|
İBNÜ’L-ESİR |
5. CİLT |
ALİ b.
İSA'NIN HORASAN'A VALİ TAYİN EDİLMESİ
Bu
yıl Harun er-Reşid Horasan Valisi bulunan Mansur b. Yezid'i azletti, yerine ise
Ali b. İsa b. Mahan'ı tayin etti ve Ali b. İsa Horasan'da on sene valilik
görevinde kaldı. Ali b. İsa'nın valiliği döneminde başkaldıran ve aynı zamanda
bir Harici olan Hamza b. Etrük Buşenc'e geldi ve O'na Herat'ta bulunan Amraveyh
b. Yezid el-Ezdi altı bin kişilik bir kuvvetle karşı koydu. Hamza Amraveyh'i
çatışmada yendi ve bir grup askerini öldürdü. Bu arada Amraveyh de bir
izdihamda sıkışarak öldü. Bunun üzerine Ali b. İsa oğlu Hüseyn'i on bin kişilik
bir kuvvetle Hamza'nın üzerine gönderdi; fakat Hüseyn Hamza ile savaşmadığı
için, Ali b. İsa oğlu Hüseyn'i azletti ve yerine diğer oğlu İsa'yı gönderdi.
İsa Hamza ile savaştı, fakat neticede Hamza O'nu yendi. Ali b. İsa, oğlu İsa'yı
tekrar Hamza'nın üzerine gönderdi. İsa Baharz'da savaşa giriştiği sırada Hamza
Nisabur'da bulunuyordu. Hamza bu savaşta yenildi ve bir hayli taraftarı
öldürüldü. Kendisi ise yanında kalan kırk kişiyle birlikte Kuhistan tarafına
gitti.
Bundan
sonra İsa, askerlerini Avk ve Cuveyn taraflarına gönderdi.
İsa'nın
askerleri buralarda bulunan Haricileri öldürdüler. İsa daha sonra Hamza'ya
yardım eden Haricilerin köylerine hücum etti, bu köyleri yakıp yıktı; ahalisini
de öldürdü. Zerenc'e gelinceye kadar İsa'nın öldürmüş olduğu insanların sayısı
otuz bini buldu. İsa Zerenc'te Abdullah b. Abbas en-Nesefi'yi bıraktı, kendisi
ise geri döndü. Zerenc'ten topladığı mallar ile oradan ayrılan Abdullah,
Esfizar'da Hamza ile karşılaştı. çatışmaya giren Abdullah beraberinde bulunan
Soğdlular ile müthiş bir şekilde direndi. Neticede Hamza hezimete uğradı ve pek
çok taraftarı öldürüldü, bu arada kendisi de yüzünden yaralandı. Bu durum
karşısında Hamza ile beraber kurtulan bir kısım askerler üzüm bağlarına dalarak
gizlenmek mecburiyetinde kaldılar. Bundan sonra Abdullah, birçok köyün üzerine
saldırdı ve ahalisini acımasızca öldürdü.
Tahir
b. Hüseyn, Ali b. İsa tarafından Buşenc'e vali tayin edildiği zaman Hamza
Buşenc'te bulunan bir mektebe geldi ve hocası ile birlikte mektepte bulunan
otuz talebeyi öldürdü. Durumu öğrenen Tahir, Haricilerin ''Ka'ad (hakemliği
kabul eden ve savaşa katılmayan fırka'') Fırkası'nın bulunduğu bir köye geldi,
onları öldürdü ve mallarını aldı. Onları öldürürken şöyle bir işkence uyguladı:
Öldürmek istediği Hariciyi iki ağaca bağladıktan sonra bu ağaçları yuvarlıyor
ve vücudunu ikiye ayırıyordu. Ka'adlardan birinin Hamza'ya yazdığı bir mektup
üzerine Hamza savaşmayı durdurdu ve onlara savaşmayacağına dair söz verdi.
Böylece halk bir süre güven içerisinde yaşadı. Hamza ile Ali b. İsa'nın
askerleri arasında daha pek çok savaş meydana geldi.
ÇEŞİTLİ
OLAYLAR
Bu
yıl Ca'fer b. Yahya b. Halid, Şam (Suriye) havalisinde kabilecilik taassubundan
çıkan bir hareketi bastırmak üzere yanına bir takım kumandan, asker, silah ve
çeşitli savaş malzemesi alarak Şam üzerine yürüdü. Ortaya çıkan bu karışıklığın
kaldırılmasından sonra orada yaşayan halk tekrar güven ve sükuna kavuştu.
Bu
sene Harun er-Reşid, Ca'fer b. İsa'dan mührü aldı ve babası olan Yahya b.
Halid'e verdi.
Yine
bu yıl Harun Ca'fer b. Yahya'yı Horasan ve Sicistan Valiliğine tayin ettikten
yirmi gün sonra azletti, yerine İsa b. Ca'fer'i atadı ve Ca'fer b. Yahya'yı da
halifeyi koruyan muhafız birliğinin başına getirdi.
Harun
bu yıl içinde Attaf b. Süfyan el-Ezdi yüzünden Musul'a geldi ve surunu yıktı.
Ayrıca, karşılaştığı her Musulluyu öldüreceğine dair yemin etti, fakat Kadı Ebu
Yusuf verdiği bir fetva ile Harun'u bundan menetti. Bu sırada Attaf Armenia
tarafına gittiği için Harun O'nu yakalamağa muvaffak olamadı. Attaf ise
Rakka'ya gitti ve orada yerleşti.
Yine
bu yıl Harun İfrikiyye Valisi olan Herseme b. A'yen'i azledip Bağdat'a çağırdı;
yerine ise muhafız birliğinin başında bulunan Ca'fer b. Yahya'yı tayin etti.
Bu
yıl Mısır'da meydana gelen bir zelzele ile İskenderiye minaresinin üst kısmı
yıkıldı.
Bu
yıl içinde Cürcan'da Muhammire başkaldırdı. Ayrıca Hurraşe eş-Şeybani de
Cezire'de başkaldırdı, fakat Müslim b. Bekkar el-Ukayli O'nu öldürdü.
Fadl
b. Yahya bu yıl Taberistan ve Rüyan valililderinden alındı, yerine Abdullah b.
Hazım tayin edildi. Cezire Valiliği'ne de Said b. Selm tayin edildi. Bu sene
yaz seferlerine Muhammed b. Muaviye b. Züfer b. Asım katıldı.
Bu
sene Harun Hire'ye gitti ve orada evler yaptırdI. Ayrıca askerlerine ikta'da
bulundu. Fakat Küfe halkı bunların üzerine saldırdılar ve Harun'a karşı kötü
davrandılar, bu yüzden Bağdat'a geri döndü.
Musa
b. İsa b. Musa b. Muhammed b. Ali insanlarla birlikte bu yıl hac yaptı ve hac
işlerini idare etti.
Harun
er-Reşid bu yıl, Yahya b. Said el-Haraşi'yi Musul Valiliği'ne tayin etti, fakat
Yahya Musul halkına kötü davrandı ve onlara zulmetti, hatta geçmiş yılların
vergilerini onlardan istedi. Bu yüzden Musul ahalisi memleketlerini terk etmek
mecburiyetinde kaldılar.
Süfyan
es-Sevri'nin kardeşi Mübarek b. Said es-Sevri, Seleme elAhmer, Said b. Haysem,
Ebu Ubeyde Abdülvaris b. Said, Ebu Damra Enes b. İyad el-Leysi bu yıl vefat
ettiler. Abdülaziz b. Ebi Hazım da secde halinde iken bu yıl vefat etti.
Bu
yıl Harun, Aynızerba şehrini kurdurdu, çevresini duvarlar ile çevirterek koruma
altına aldırdı ve buraya Horasan ve diğer memleketlerden askerler getirip
yerleştirerek ikta olarak evler verdi.
BİR SONRAKİ
SAYFA İLE DEVAM ETMEK İÇİN AŞAĞIDAKİ İSME TIKLA
HİCRETİN YÜZ
SEKSEN BİRİNCİ YILI OLAYLARI (M. 797-798)
MUHAMMED b. MUKATİL'İN İFRİKİYYE'YE
VALİ TAYİN EDİLMESİ