İBNÜ’L-ESİR

4. CİLT HİCRİ 74. YIL ANA SAYFA Kur’an Hadis Sözlük Biyografi

BUKEYR'İN HORASAN'DAN AZLEDİLMESİ VE

ÜMEYYE BİN ABDULLAH BİN HALİD'İN VALİLİĞİ

Bu yıl içerisinde Abdülmelik, Bukeyr bin Vessik'ı Horasan Valiliği'nden azlederek yerine Ümeyye bin Abdullah bin Halid bin Esıd'i vali tayin etmişti. Bukeyr'in valilik süresi ise iki yılolmuştur.

Bukeyr'in azledilmesinin sebebine gelince: Horasan'da Temlmliler arasında ayrılıklar ortaya çıkmıştı; bu yüzden Muka'islilerle çeşitli kollar Bahır'e karşı taraftarlık ederek Bukeyr'i ele geçirmek isterken Evf ile Ebnalar da Bukeyr'e taraftarlık ediyorlardı. Bütün bu kollar Temimoğulları'na aittir. Bu sefer de Horasanlılar tekrar savaş çıkmasından ve ülkenin düzeninin bozularak müşriklerin kendilerini yenilgiye uğratmasından korkmağa başladılar. Bu yüzden AbdÜımelik'e konu ile ilgili bir mektup yazdılar ve işin ancak ne kıskanacakları, ne de kendisine karşı taraftarlık edebilecekleri Kureyş 'ten birisinin vali tayin edilmesiyle düzelebileceğini bildirdiler. Abdülmelik kimi vali tayin edeceği konusunda istişarede bulunurken Ümeyye O'na şöyle dedi:

"Ey Müminlerin emiri! Sen onlara kendi yakınlarından birisini gönder." Abdülmelik Ümeyye'ye cevaben: "Sen Ebü Fudeyk'e karşı yenilmemiş olsaydın, bu iş senin olurdu." dedi. Bunun üzerine Ümeyye şu karşılığı verdi: "Ey Müminlerin emiri! Allah'a yemin ederim, askerlerim beni yardımsız bırakarak yanımda çarpışacak kimse bulamayıncaya kadar Ebü Fudeyk'e karşı yenilmedim. Fakat belirli bir asker grubunun olduğu yere kadar çekilmeyi, Müslümanlardan geriye kalmış bir avuç insanı ölüme teslim etmekten daha uygun gördüm. Ayrıca Halid bin Abdullah da sana benim bu konuda mazur olduğumu yazmıştır. Herkes benim bu konuda mazur olduğumu biliyor." Bunun üzerine Abdülmelik Ümeyye'yi Horasan'a vali olarak tayin etti. Zaten Abdülmelik'in Ümeyye'ye karşı bir sevgisi vardı. Bunun üzerine halktan birçok kimse şöyle dediler: "Bizler yenilgiye karşılık Ümeyye'nin aldığı mükafat gibi her hangi bir kimsenin mükafatlandırıldığını görmedik."

Bukeyr Ümeyye'nin yola koyulduğunu işitince hapiste bulunan Bahlr'e mektup yazarak barış yapmak istedi. Bundan, daha önce İbn Hazim'in öldürülmesini anlatırken söz etmiştik. Ancak Bahir O'nun barış teklifini kabul etmeyerek şöyle dedi: "Bukeyr Horasan'ın her şe-yiyle ve bütün olarak kendisinin kalacağını zannetti." Aralarında elçilerin gidip gelmesine rağmen Bahir yine barışma teklifini kabul etmedi. Bu sefer Dablı Dirar bin Husayn O'nun yanına giderek şöyle dedi: "Senin ahmakça bir iş yaptığın görüşündeyim. Amca oğlun kendisinin esiri olduğun ve kılıç da elinde olduğu halde senden özür diliyor. Seni öldürecek bile olsa elini kaldıracak durumun dahi yoktur. Ne diye teklifini kabul etmiyorsun? Haydi, barışı kabul et ve işinin başına geçmiş olarak buradan çık." Bunun üzerine Bahir dediklerini kabul ederek Bukeyr ile barıştı. Bukeyr Bahir'e kırk bin dirhem gönderip kendisiyle çarpışmamak üzere söz aldı. Bunun üzerine Bahir yola çıkarak Umeyye'nin gelişinden haber sormağa başladı. Neysabılr'a yaklaştığı haberini alınca gelmekte olduğu yola koyularak Neysabur'da O'nunla karşılaştı. O'na Horasan'ın durumunu bildirerek halkını itaat altına almanın güzel yollarını gösterdi. Bukeyr'in durumunu anlattıktan sonra O'nun karşı gelişinden sakınmasını söyleyip Merv'e varıncaya kadar kendisiyle birlikte yürüdü.

Ümeyye oldukça cömert birisi idi, ne Bukeyr'e, ne de O'nun amillerine müdahale ederdi. Bukeyr'e güvenlik kuvvetlerinin başına geçmeyi teklif etmiş, ancak O kabul etmeyince bu görevi Bahir'e vermişti. Bunun üzerine kavminden bazı kimseler kendisini kınamağa başladı. O ise bunlara şu cevabı verdi: "'Ben dün bir emir idim ve önümde harbeler taşınarak giderdim. Bugün ben harbe taşıyıp başkasının önünden mi gideyim?"

Daha sonra Ümeyye, Bukeyr'i Horasan'dan dilediği bölgeye tayin edebileceğini söyledi, O da Taharistan'ı seçince: "O zaman oraya gitmek için hazırlan." dedi. Bukeyr yol hazırlığı için oldukça fazla mal harcayınca Bahir, Ümeyye'ye: "Eğer bu Taharistan'a gidecek olursa sana karşı çıkacaktır." diyerek sakındırdı. Bunun üzerine Ümeyye de O'nu bu göreve göndermekten vazgeçti.

BİR SONRAKİ SAYFA İLE DEVAM ETMEK İÇİN AŞAĞIDAKİ İSME TIKLA

ABDULLAH BİN UMEYYE'NİN SİCİSTAN VALİLİĞİ