|
İBNÜ’L-ESİR |
4. CİLT |
HARİCİLERDEN
EBU FUDEYK'İN ÖLDÜRÜLMESİ
72
yılı olaylarında Haricilerden Necde bin Amir'in öldürülmesinden ve taraftarlarının
Ebu Fudeyk'e itaat etmelerinden söz etmiştik. Ebu Fudeyk sağlam olarak yerinde
kalmıştı, ancak Abdülmelik bin Mervan Ömer bin Ubeydullah bin Ma'mer'e Küfe ve
Basra halkını savaşa teşvik ederek Ebu Fudeyk ile savaşmak üzere yola çıkmasını
emretti. Bunun üzerine Ömer de onlardan savaşa katılmalarını istemiş, bunun
üzerine de gönüllü olarak on bin kişi katılmıştı. Onların yol azıklarını temin
ettikten sonra yola koyuldu. Küfelileri sağ kanadına aldı ve onların başına da
Muhammed bin Musa bin Talha bin Ubeydullah'ı getirdi. Basralıları da sol
kanadına yerleştirip başlarına Ömer bin Musa bin Ubeydullah bin Ma'mer'i
getirdi ki Ömer bin Ubeydullah'ın kardeşinin oğludur. Atlıları ise ordunun
merkezine yerleştirdi. Bahreyn'e varıncaya kadar yollarına devam ettiler.
Burada Ebu Fudeyk ve taraftarları ile karşılaştılar. Her iki taraf da savaş
düzeninde dizildiler. Ebu Fudeyk ve beraberindekiler tek kişiymişçesine hamle
yaptılar ve Ömer'in sol kanadını geri püskürttüler; öyle lci, Muğire bin
Mühelleb, Mücca'a bin Abdurrahman ve bir grup atlı hariç, karşılarında duran
olmadı. Bunlar ise sağ kanatta bulunan Küfelilerin yanına doğru çekildiler.
Ömer bin Musa ise yaralandı.
Sol
kanatta bulunanlar sağ kanattakilerin bozguna uğramadıklarını görünce geri
döndüler ve başlarında komutan bulunmaksızın çarpışmalarına devam ettiler,
çünkü komutanları olan Ömer bin Musa yaralı bulunuyor ve yanlarında
götürüyorlardı. Aralarındaki çarpışma oldukça kızıştı ve sonunda Haricilerin
karargahına kadar vardılar. Küfeliler beraberlerinde bulunan sol kanattaki
adamlarla birlikte sağ kanatlarından hamle yaptılar, sonunda karargahlarını
ellerine geçirdiler ve Ebü Fudeyk'i öldürdüler. Diğerleri de ‘‘Muşakkar’‘
denilen yerde muhasara altına alınınca haklarında verilecek hükmü kabul ederek
yerlerinden indiler. Onlardan yaklaşık altı bin kişi öldürüldü, sekiz yüz kişi
de esir alındı. Abdullah bin Ümeyye'nin cariyesinin Ebü Fudeyk'ten hamile
kaldığı görüldü .•
Daha
sonra Basra'ya geri döndüler.
ÇEŞİTLİ
OLAYLAR
Bu
yıl içersinde Abdülmelik bir görüşe göre Halid bin Abdullah'ı Basra
Valiliği'nden azletmiş, yerine kardeşi Bişr'i görevlendirmişti. Böylece Bişr
hem Küfe, hem de Basra valisi olmuş oldu. Bişr Basra Valiliği'ne tayin
edildikten sonra Basra'ya gidip Küfe'de Amr bin Hureys'i kendisinin vekili
olarak görevlendirmişti.
Muhammed
bin Mervan yaz aylarında Bizanslılarla savaşmış ve onları bozguna uğratmıştı.
Yine
bu yıl içerisinde Osman bin Velid Armenia taraflarından Bizanslılara dört bin
kişi ile akın yapmıştı. Karşısındaki Bizanslı kuvvetlerin sayısı altmış bin
olmasına rağmen onları bozguna uğratmış ve pek çok kişiyi öldürmüştü.
Bu
sene hac emirliğini Haccac yapmıştır. Haccac Mekke, Yemen ve Yemame Valisi
olarak görev yapmaktaydı. Küfe ve Basra Valisi kimisinin görüşüne göre Bişr bin
Mervan idi. Bişr'in Küfe Valisi, Halid bin Abdullah'ın da Basra Valisi olduğu
söylenmiştir. Küfe Kadısı Şüreyh bin Haris, Basra Kadısı Hişam bin Hubeyre idi.
Horasan'da ise Bukeyr bin Vessac bulunuyordu.
Bu
yıl içerisinde Abdullah bin Ömer Mekke'de vefat etti ve ‘‘Zi Tava'‘da
defnedildi. O'nun ‘‘Feh’‘ denilen yerde defnedildiği de söylenmiştir. Abdullah
bin Ömer'in vefatının sebebine gelince: Haccac yakınlarından birisine emir
vermiş, o da ayağının üst tarafına zehirli bir mızrak ucuyla vurmuş ve bundan
dolayı ölmüştü. Hastalığı sırasında Haccac O'nu ziyaret ederek: "Sana bunu
kim yaptı?" diye sormuş, İbn Ömer de şu cevabı vermişti: "Sen yaptın,
çünkü sen kesinlikle silah taşınması helal olmayan bir beldede silah
taşınmasını emrettin. "
İbn
Ömer İbn ez-Zübeyr'in vefatından üç ay sonra vefat etmiştir. Başka görüşler de
söylenmiştir. Vefatı sırasında seksen yedi yaşında idi.
Seleme
bin el-Ekva', Ebu Said el-Hudri, Rafi' bin Hadic, Gassan elBekri'nin babası
Malik bin Misma'da bu yıl vefat ettiler. Malik'in 74 yılında vefat ettiği de
söylenmiştir. Malik ResUlullah (S.A.V.) hayatta iken doğmuştu.
Yine
aynı şekilde Ziyad bin Ebih'in oğlu Selm de Bişr bin Mervan'dan önce vefat
etmiştir.
Hz.
Ebu Bekir'in kızı Esma da oğlu Abdullah bin ez-Zübeyr'den kısa bir süre sonra
vefat etti. Gözlerini kaybetmişti ve Zübeyr'den boşanmış bulunuyordu.
Denildiğine göre, Abdullah babası Zübeyr'e: "Benim gibi birisinin
annesiyle yatılmaz." demiş, bunun üzerine Zübeyr de Esma'yı boşamıştı.
Eşca'lı
Avf bin Malik de bu yıl vefat etmiştir. O'nun ilk bulunduğu önemli hadise
Hayber olmuştur. Muaviye bin Hudeyc de İbn Ömer'den kısa bir süre önce
etmiştir.
Cüheyneli
Ma'bed bin Halid de seksen yaşında olduğu halde bu yıl içinde vefat etmiştir.
Ma'bed'in sahabiliği de vardır.
Abdurrahman
bin Osman bin Ubeydullah İbn ez-Zübeyr ile birlikte bu yıl öldürüldü.
Abdurrahman Talha bin Ubeydullah'ın kardeşinin oğludur ve sahabiliği de vardır.
BİR SONRAKİ
SAYFA İLE DEVAM ETMEK İÇİN AŞAĞIDAKİ İSME TIKLA
HİCRET'İN YETMİŞ
DÖRDÜNCÜ YILI OLAYLARI (M. 693-694)