İBNÜ’L-ESİR

2. CİLT HİCRİ 1. YIL ANA SAYFA Kur’an Hadis Sözlük Biyografi

HİCRETİN BİRİNCİ YILI OLAYLARI (16 Temmuz 622 - 6 Haziran 623)

Bu olaylardan bir tanesi Sallallahü Aleyhi ve Sellem Efendimiz'in ashabını toplayıp, Kuba'dan ayrılıp Salimoğullarının vadisinde cuma namazı kılmasıdır. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in Müslümanları bir araya toplayıp İslam tarihinde kıldırdığı ve hutbe okuduğu ilk cuma budur.

Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Kuba'dan Medine'ye doğru ayrıldı. Devesine binip yularını gevşek bıraktı. Ensar'dan kimin evinin yanından geçtiyse mutlaka ona şöyle diyorlardı: "Buyur Ya Resulallah, şurası sayıca, silahça ve himayece güçlü, şuraya buyur" Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Devenin yolunu açınız, serbest bırakınız o Allah tarafından görevlidir," diyordu. Sonunda deve, bugün Peygamber Mescidi'nin bulunduğu yere gelerek mescidin kapısının olduğu yerde diz çöküp oturdu. O sıralarda burası Muaz bin -Afra'nın himayesindeki iki yetim çocuğa aitti. Bu iki çocuk Neccaroğulları'ndan Amr'ın iki oğlu Sehl ve Süheyl'e ait idi. Deve, orada diz çökünce Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) deveden inmedi. Sonra deve, ayağa kalkıp fazla uzak olmayan bir mesafe daha ayrıldı. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) devenin sırtındaydı, yularını serbest bırakmış ve yularla deveyi yönlendirmiyordu. Deve, geriye dönüp, baktıktan sonra tekrar ilk çöktüğü yere bir daha geldi ve orada diz çöküp boynunu eğdi. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) deveden indi, Ebu Eyytib el-Ensarı de yüklerini alıp götürdü. Resülullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) daha önce devenin ilk çıktığı yerin kime ait olduğunu sordu. Muaz bin -Afra: "Benim himayemde bulunan iki yetimindir, onun değeri konusunda ben onları razı ederim" cevabını verince Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) orada mescit yapılmasını emretti. Mescidin inşası bitinceye kadar Ebü Eyyub'ün yanında kaldı.

Denildiğine göre mescidin yeri Neccaroğulları'na ait idi. Orada bir miktar hurmalık, ekin ve bazı müşriklerin kabirleri vardı. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Burayı bana parayla satınız" deyince onlar: "Hayır, bununla ancak Allah'ın rızası beklenir" diye cevap verirler. Bu sefer Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) emir vererek, oraya mescit yapılır. Bundan önce Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Efendimiz namaz vakti nerede girerse namazını orada kılardı. Muhacir ve Ensarla birlikte mescidi inşa etti. Doğrusu da budur.

Kuba Mescidi de bu sene içerisinde inşa edildi.

Külsum bin el-Hidm de bu yıl vefat etti. Ondan sonra Es'ad bin -Zürare vefat etti. Es'ad bin Zürare, Neccaroğulları'nın nakibi, (temsilcisi) idi. Neccaroğulları toplanıp Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'dan kendileri için bir nakip seçmesini isteyince, Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) onlara: "Siz, benim kardeşlerimsiniz. Sizin nakibiniz de benim" diye cevap verdi. Bu onlar için övünülecek bir durum olmuştu.

Taif'te Ebu Uhayha, Mekke'de Velid bin -Muğire, Sehmli As bin -Vail yine bu sene içinde öldüler.

Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem), Medine'ye vardıktan sekiz ay sonra, bu sene içerisinde Hz. Aişe ile zifafa girdi. Zilkade ayından yedi ay sonra onunla zifafa girmiştir, denildiği gibi Şevval ayında zifafa girmiştir, diyenler de vardır. Peygamber Efendimiz hicretten üç yıl önce ve Hz. Hatice'nin vefatından sonra Hz. Aişe altı yaşında iken Mekke'de evlenmiş bulunuyordu. Bazılarına göre Hz. Aişe o zaman yedi yaşında idi.

Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in zevcesi Sevde bint Zeme'a bu sene hicret etti.

Zeyneb'in dışında kalan diğer kızları da bu sene hicret ettiği gibi, Ebu Bekir'in ailesi de beraberlerinde oğlu Abdullah ve Talha bin -Ubeydullah olduğu halde bu sene hicret ettiler. Peygamber Medine'ye vardıktan bir ay sonra ikindi namazı iki rekat daha arttırıldı. Abdullah bin -Zübeyr bu sene doğdu. Şevval ayında hicretin ikinci yılında doğdu da denilmiştir. Muhacirlerin Medine'de doğan ilk çocukları O'dur. Hicretten sonra Ensar'ın ilk doğan çocukları da Nu'man bin -Beşir'dir. Ubeyd'in oğlu el-Muhtar ile Ziyad bin -Ebih'in de bu sene doğduğu söylenmiştir.

Hicretin yedinci ayının başlarında Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) amcası Hamza'ya otuz muhacir ile birlikte beyaz bir sancak verdi ve bununla Kureyş'in kervanına görünmelerini emretti. Üç yüz kişi ile birlikte Ebu Cehil ile karşılaştı. Mecdiy bin -Amr el-Cüheni onların arasına girdi ve çarpışma olmasına engel oldu. Sancağı Ebu Mersed taşıyordu. Peygamber Efendimizin (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ilk teslim ettiği sancak budur. Yine aynı yıl Nebi, Ubeyde bin -el-Haris bin -Muttalib'e sancak teslim etti. Bu sancak beyazdı ve onu Mistah bin -Üsase taşıyordu. Müşriklerle karşılaştılar. Aralarında kılıçla vuruşmak söz konusu olmaksızın yalnızca karşılıklı ok atışı oldu. Sa'ad bin -Ebi Vakkas, Allah yolunda ilk ok atan kişi oldu. Mikdad bin -Amr ile Utbe bin -Gazvan da iki Müslüman kişi idiler ve Mekke'de bulunuyorlardı. Müslümanlara varmak amacıyla müşriklerle birlikte yola çıkmışlardı. Karşılarına Müslümanlar çıkınca onların saflarına geçtiler.

Bazı ilim adamları ilk sancak Ebu Ubeyde'nin sancağı olmuştur, demişlerdir. Bunlar aradaki sürenin kısalığı dolayısıyla olayları birbirine karıştırmışlardır. Müşriklerin başında Ebu Süfyan bin -Harb vardı. Mikrez bin -Hafs bin -el-Ahyef denildiği gibi İkrime bin -Ebti Cehil vardı diyenler de vardır.

Yine aynı yıl Nebi, Sa'ad bin -Ebi Vakkas'a bir sancak vererek el-Ebva diye bilinen yere gönderdi. Sancağı el-Mikdad bin -el-Esved taşıyordu. Zilkade ayında yola çıkıldı. Bütün beraberindekiler, muhacirlerdendi ve savaş olmadan geri dönüldü.

Vakıdi bütün bu seriyyeleri hicretin birinci yılında gösterir. İbn İshak ise ikinci yılında gösterir. İbn İshak, Resulullah Medine'ye vardığımn on ikinci ayının başında gazaya çıktı, Medine'de yerine Sa'ad bin -Ubade'yi vekil bıraktı. Kureyş ve Kinane'den Damraoğullarıyla karşılaşmak ümidiyle Veddan'a kadar gitti. el-Ebva gazvesi işte budur. Bunların arasında yani Kureyşle Damraoğulları arasında altı millik bir mesafe vardı. Damraoğulları O'nunla bir antlaşma yaptı. O zaman Damraoğulları'nın reisi Mahşi bin -Amr idi. Antlaşmadan sonra Peygamber Medine'ye döndü ve herhangi birşeyle karşılaşmadı. İbn İshak bu gazveden sonra Ubeyde bin -el-Haris Gazvesi'nden, ondan sonra da Hamza bin -AbdÜımuttalib'in Gazvesi'nden söz eder.

Bevat Gazvesi de bu yılolmuştur. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) iki yüz sahabe ile birlikte Rebiülahir ayında savaşa çıktı. İbn İshak bu savaşın da 2. hicri yılda olduğunu belirtir. Bu savaşta Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Kureyşle karşılaşmayı amaçlamış ve Radva tarafından Bevat denilen yere kadar varmıştır. Kureyş'in kervanın başında Umeyye bin -Halef el-Cumahi bulunuyordu ve yüz asker ile birlikte iki bin beş yüz develik bir kervan vardı. Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) hiç karşılaşma olmadan geri döndü. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in sancağını Sa'ad bin -Ebi Vakkas taşıyordu. ResululIah Medine'de Sa'ad bin Mu'az'ı yerine vekil bırakmıştı.

Yine bu yılda Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Yenbu' dolaylarında el-Uşeyre Gazvesi'ne Cumadel'e-ula ayında çıktı. Şam taraflarına giden, Kureyş kervanını vurmayı amaçlamıştı. Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) el-Uşeyre denilen yere varınca, Damraoğulları'ndan Müdlicoğulları ile onların anlaşmalıları olan kabilelerle antlaşmalar yaptı ve silahlı çatışma olmadan geri döndü. Bu seferde de Medine'de Ebti Seleme bin -Abdulesed'i yerine vekil bırakmıştı. Sancağını Hz. Hamza taşıyordu. Bu gazvede Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Hz. Ali'ye -bazılarına göre- ''Ebu Türab'' künyesini vermiştir.

Kürz bin -Cabir el-Fihri, Medine'nin çevresine bu yıl içerisinde hücum etmiştir. Bunun üzerine Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Sefvan diye bilinen Bedir'e yakın bir vadiye kadar yürüdü. Fakat Kürz'e yetişemedi. Bu sırada sancağı Hz. Ali taşıyordu. Nebi Medine'de Zeyd bin -Harise'yi yerine vekil bırakmıştı. Yine bu yıl Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Sa'ad bin -Ebi Vakkas'ı sekiz kişilik bir Seriyye ile göndermiş ve hiçbir çarpışma olmadan geri dönmüştü. Ebu Kays bin -el-Eslet yine ayın yılda Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'a gelmiş Nebi de O'na İslam'ı sunmuştu. Ebu Kays: "Senin kendisine çağırdığın şey ne kadar güzeldir, durumumu bir gözden geçirip sonra sana döneceğim." demişti. Fakat yolda münafıklardan Abdullah bin -Übeyy'e rastlar. Abdullah: "Sen Hazrec'e karşı savaşmak istemedin değil mi?" Ebu Kays: "Bir yıla kadar Müslüman olmayacağım" der. Fakat Zilkade ayında ölür.

BİR SONRAKİ SAYFA İLE DEVAM ETMEK İÇİN AŞAĞIDAKİ İSME TIKLA

HİCRETİN İKİNCİ YILI (5 Temmuz 623 - 25 Mayıs 624)