|
İBNÜ’L-ESİR |
1. CİLT |
İSKENDER'DEN
SONRAKİ FARS HÜKÜMDARLARI
(MÜLÜKÜ'T-TAVAİF
(Bölge Hükümdarları)
İskender
öldükten sonra Fars ülkesini ''Mülükü't-tavaif'' diye bilinen bölge
hükümdarları ele geçirdi. Onların bu hükümdarlıklara getirilme sebebi yukarıda
geçmişti.
Rivayet
edildiğine göre, bölge hükümdarlıklarının ihdas edilme sebebi şu idi: İskender,
Fars ülkesini eline geçirip maksadına ulaşınca, filozof Aristoteles'e bir
mektup yazarak ona: ''Ben, Doğu ülkelerinde bulunan herkese zulüm ve kötülük
ederek onları korkutup kinlerini kazandım. Fakat onların benden sonra bir araya
gelip ülkeme saldırmalarından ve milletime eziyet etmelerinden korkuyorum.
Bunun için öldürdüğüm hükümdarların çocuklarını da öldürüp babalarının yanına
göndermek istiyorum. Ne dersin?'' diye sordu.
Aristoteles
de ona şunu yazdı: ''Eğer sen hükümdarların oğullarını öldürecek olursan, bu
takdirde hükümdarlık soysuz ve seviyesiz sefil kişilerin eline geçer. Sefıl
kimseler hükümdar olup idareyi ellerine geçirirler ise güçlenirler, güçlenince
de azarlar, hadlerini aşıp zulmetmeye kalkarlar. Hatta yapacakları kötülüğün ve
verecekleri zararın had safhaya ulaşmasından korkulur. Bana kalırsa, sen,
hükümdarların oğullarını topla ve onların her birini bir bölgeye hükümdar yap.
Bu takdirde onların her biri ötekine karşı çıkacak ve elindeki hükümdarlığı
kaybetmemek için diğerinin maksadına ulaşmasına imkan vermeyecektir. Böylece
aralarında düşmanlık baş gösterecek ve kendilerinden uzak olanlarla uğraşmak
fırsatını bulamayacaklardır.''
Bunun
üzerine İskender, zaman kaybetmeden Doğu memleketlerini Mülükü't-Tavaif
arasında paylaştırdı ve onların ülkesinden ilm-i nucum (astroloji) ve hikmet
(felsefe) ile ilgili bilgileri kendi ülkesine götürdü. İskender'den sonra
onlar, Aristoteles'in söylediği duruma düştüler ve birbirleriyle uğraşmaktan
Yunanistan'a saldırmağa vakit bulamadılar.
Aristoteles,
onların en alimlerinden olup filozofların en üstünü idi. İskender, onun
görüşleri doğrultusunda hareket ederdi, Aristoteles, felsefeyi Sokrat'ın
öğrencisi Eflatun (Platon)'dan öğrendi. Sokrat ise sadece tabii ilimlerde
Osilavus 'un öğrencisi idi. Osilavus kelimesi ise ''yırtıcı hayvan başı''
demektir. Osilavus da Anaksagoras'ın öğrencisi idi.
Aristoteles,
bir kısım meselede hocasına muhalefet etmiş, kendisine bu hususta bir soru
sorulunca: "Eflatun bir dosttur. Hakikat (gerçek) da bir dosttur. Fakat
hakikatin dostluğu Eflatun'un dostluğundan daha önce gelir." diye cevap
vermiştir.
Alimler,
İskender'den, sonra Irak bölgesinin idaresi ve Babil bölgesini elinde
bulunduran Mülükü't-tavaif'in sayısı konusunda ihtilaf etmişlerdir. Hişam bin
el-Kelbi ve diğerleri; İskender'den sonra Belakıs Selbekıs'ın, ondan sonra
Antakya şehrini kuran Antikos 'un hükümdar olduklarını, Küfe ve havalisinin
elli dört yıl bu hükümdarların idaresinde kaldığını ve bunların el-Cibal, Ahvaz
ve Fars taraflarına el uzattıklarını söylüyorlar.
BİR SONRAKİ
SAYFA İLE DEVAM ETMEK İÇİN AŞAĞIDAKİ İSME TIKLA