7 - باب مَا
جَاءَ فِي
الطَّاعُونِ
7. Veba Hastalığıyla
İlgili Hadisler
وَحَدَّثَنِي
عَنْ
مَالِكٍ،
عَنِ ابْنِ شِهَابٍ،
عَنْ عَبْدِ
الْحَمِيدِ
بْنِ عَبْدِ
الرَّحْمَنِ
بْنِ زَيْدِ
بْنِ
الْخَطَّابِ،
عَنْ عَبْدِ
اللَّهِ بْنِ
عَبْدِ
اللَّهِ بْنِ
الْحَارِثِ
بْنِ نَوْفَلٍ،
عَنْ عَبْدِ
اللَّهِ بْنِ
عَبَّاسٍ، أَنَّ
عُمَرَ بْنَ
الْخَطَّابِ
خَرَجَ إِلَى
الشَّامِ،
حَتَّى إِذَا
كَانَ
بِسَرْغَ لَقِيَهُ
أُمَرَاءُ
الأَجْنَادِ،
أَبُو عُبَيْدَةَ
بْنُ الْجَرَّاحِ
وَأَصْحَابُهُ،
فَأَخْبَرُوهُ
أَنَّ
الْوَبَأَ
قَدْ وَقَعَ
بِأَرْضِ الشَّامِ،
قَالَ ابْنُ
عَبَّاسٍ :
فَقَالَ عُمَرُ
بْنُ
الْخَطَّابِ
ادْعُ لِي
الْمُهَاجِرِينَ
الأَوَّلِينَ.
فَدَعَاهُمْ
فَاسْتَشَارَهُمْ،
وَأَخْبَرَهُمْ
أَنَّ الْوَبَأَ
قَدْ وَقَعَ بِالشَّامِ،
فَاخْتَلَفُوا
فَقَالَ بَعْضُهُمْ
: قَدْ
خَرَجْتَ
لأَمْرٍ،
وَلاَ نَرَى
أَنْ
تَرْجِعَ
عَنْهُ.
وَقَالَ
بَعْضُهُمْ :
مَعَكَ
بَقِيَّةُ
النَّاسِ
وَأَصْحَابُ رَسُولِ
اللَّهِ r، وَلاَ
نَرَى أَنْ
تُقْدِمَهُمْ
عَلَى هَذَا
الْوَبَإِ.
فَقَالَ
عُمَرُ : ارْتَفِعُوا
عَنِّي. ثُمَّ
قَالَ : ادْعُ
لِي الأَنْصَارَ.
فَدَعَوْتُهُمْ
فَاسْتَشَارَهُمْ،
فَسَلَكُوا
سَبِيلَ
الْمُهَاجِرِينَ
وَاخْتَلَفُوا
كَاخْتِلاَفِهِمْ،
فَقَالَ :
ارْتَفِعُوا
عَنِّي. ثُمَّ
قَالَ : ادْعُ
لِي مَنْ
كَانَ هَا
هُنَا مِنْ
مَشْيَخَةِ
قُرَيْشٍ مِنْ
مُهَاجِرَةِ
الْفَتْحِ.
فَدَعَوْتُهُمْ،
فَلَمْ
يَخْتَلِفْ
عَلَيْهِ
مِنْهُمُ اثْنَانِ
فَقَالُوا :
نَرَى أَنْ
تَرْجِعَ بِالنَّاسِ
وَلاَ
تُقْدِمَهُمْ
عَلَى هَذَا الْوَبَإِ،
فَنَادَى
عُمَرُ فِي
النَّاسِ : إنِّي
مُصْبِحٌ
عَلَى ظَهْرٍ
فَأَصْبِحُوا
عَلَيْهِ. فَقَالَ
أَبُو
عُبَيْدَةَ :
أَفِرَاراً
مِنْ قَدَرِ
اللَّهِ ؟
فَقَالَ
عُمَرُ : لَوْ
غَيْرُكَ
قَالَهَا يَا
أَبَا
عُبَيْدَةَ،
نَعَمْ نَفِرُّ
مِنْ قَدَرِ
اللَّهِ
إِلَى قَدَرِ اللَّهِ،
أَرَأَيْتَ
لَوْ كَانَ
لَكَ إِبِلٌ،
فَهَبَطَتْ
وَادِياً
لَهُ
عُدْوَتَانِ،
إِحْدَاهُمَا
مُخْصِبَةٌ
وَالأُخْرَى
جَدْبَةٌ، أَلَيْسَ
إِنْ
رَعَيْتَ
الْخَصِبَةَ
رَعَيْتَهَا
بِقَدَرِ
اللَّهِ،
وَإِنْ
رَعَيْتَ
الْجَدْبَةَ
رَعَيْتَهَا
بِقَدَرِ اللَّهِ،
فَجَاءَ
عَبْدُ
الرَّحْمَنِ
بْنُ عَوْفٍ -
وَكَانَ
غَائِباً فِي
بَعْضِ
حَاجَتِهِ –
فَقَالَ : إِنَّ
عِنْدِي مِنْ
هَذَا
عِلْماً,
سَمِعْتُ رَسُولَ
اللَّهِ r يَقُولُ :
« إِذَا
سَمِعْتُمْ
بِهِ
بِأَرْضٍ فَلاَ
تَقْدَمُوا
عَلَيْهِ،
وَإِذَا وَقَعَ
بِأَرْضٍ
وَأَنْتُمْ
بِهَا، فَلاَ
تَخْرُجُوا
فِرَاراً
مِنْهُ ».
قَالَ :
فَحَمِدَ اللَّهَ
عُمَرُ،
ثُمَّ
انْصَرَفَ(
Abdullah b. Abbas
(r.a.)'dan: Ömer b. Hattab (r.a.) Şam'a gitti. Serg'e varınca kendisini ordu komutanları
Ebu Ubeyde b. el-Cerrah ve arkadaşları karşıladılar ve Şam diyarında veba salgınının
baş gösterdiğini haber verdiler. Bunun üzerine Hz. Ömer (r.a.):
«-— Bana ilk
muhacirleri çağır» dedi. Ben de çağırdım. Hz. Ömer (r.a.) onlara veba hastalığının
meydana geldiğini haber vererek, istişarede bulundu. Aralarında ihtilaf çıktı.
Bunlardan bir kısmı:
«— Sen bir görev
için çıktın. Bundan geri dönmeni uygun görmüyoruz» dediler. Bir kısmı da:
«— İnsanların
geri kalanı ve Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem'in ashabı seninle
beraberdirler, onları vebaya atmanı doğru görmüyoruz» deyince, Hz. Ömer (r.a.):
«— Yanımdan
uzaklasın,» deyip, sonra «bana Ensarı çağırın» buyurdu. Ben de onları çağırdım.
Hz. Ömer (r.a.) onlarla da istişarede bulundu. Onlar da muhacirlerin
dediklerini söyleyip ihtilaf ettiler. Hz. Ömer (r.a.) onlara da:
«— Benden
uzaklasın» dedi, sonra:
«— Bana burada
bulunan Mekke fethi muhacirlerini, Kureyş büyüklerini çağır» dedi. Ben de
onları çağırdım. Onlardan hiç biri ihtilaf etmedi ve:
«— Adamlarla
beraber geri dönmen ve onları veba tehlikesine atmaman kanaatindeyiz» dediler.
Bunun üzerine Hz. Ömer (r.a.), insanlara şöyle seslendi: «Ben sabahleyin
hayvanıma binerek Medine'ye geri döneceğim. Siz de buna göre hazırlanın», deyince,
Ebu Ubeyde (r.a.):
«— Allah'ın
kaderinden mi kaçıyorsun?» dedi. Hz. Ömer (r.a.) şöyle cevap verdi:
«— Ey Ebu Ubeyde,
keşke bunu senden başkası söyleseydi! Evet Allah'ın kaderinden yine Allah'ın
kaderine kaçıyoruz. Bana söyle bakalım: Senin develerin olsa, iki yamaçlı bir
vadiye inseler. Bu yamaçlardan biri otlu diğeri çorak, otsuz olsa, sen develeri
bol otlu yerde otlatsan, Allah'ın kaderiyle otlatmış olmaz mısın? Çorak yerde
de otlatsan yine Allah'ın kaderiyle otlatmış olmaz mısın?» Bu sırada, daha
Önce bir işi için aralarından ayrılmış olan Abdurrahman b. Avf (r.a.) gelip:
«— Bu hususta
benim bilgim var. Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem'in şöyle buyurduğunu
işittim:
«Bir yerde veba
hastalığını işitirseniz oraya gitmeyiniz. Bir yerde de veba hastalığı çıkar da
siz orada bulunursanız vebadan kaçarak oradan çıkmayınız»
Bunun üzerine Hz.
Ömer (r.a.), Allah'a hamdedip Medine'ye döndü.