4 - باب
الْقَضَاءِ
فِي مَالِ
الْعَبْدِ
إِذَا عَتَقَ
4-
AZAD EDiLEN KÖLENiN MALLARI HAKKINDA VERiLEN HÜKÜM
حَدَّثَنِي
مَالِكٌ،
عَنِ ابْنِ
شِهَابٍ، أَنَّهُ
سَمِعَهُ
يَقُولُ :
مَضَتِ
السُّنَّةُ
أَنَّ
الْعَبْدَ إِذَا
عَتَقَ
تَبِعَهُ
مَالُهُ.
İbn-i Şihab
(r.a)'ın işittiğine göre, şöyle demiştir: "Köle azad edilince malı da kendinin
olur. Sünnetteki uygulama budur."
(Sadece İmam-ı
Malik'in Muvatta'ında geçmektedir.)
قَالَ
مَالِكٌ :
وَمِمَّا
يُبَيِّنُ
ذَلِكَ أَنَّ
الْعَبْدَ
إِذَا عَتَقَ
تَبِعَهُ مَالُهُ
: أَنَّ
الْمُكَاتَبَ
إِذَا
كُوتِبَ تَبِعَهُ
مَالُهُ،
وَإِنْ لَمْ
يَشْتَرِطْهُ،
وَذَلِكَ
أَنَّ عَقْدَ
الْكِتَابَةِ
هُوَ عَقْدُ
الْوَلاَءِ
إِذَا تَمَّ
ذَلِكَ،
وَلَيْسَ مَالُ
الْعَبْدِ
وَالْمُكَاتَبِ
بِمَنْزِلَةِ
مَا كَانَ
لَهُمَا مِنْ
وَلَدٍ،
إِنَّمَا
أَوْلاَدُهُمَا
بِمَنْزِلَةِ
رِقَابِهِمَا،
لَيْسُوا
بِمَنْزِلَةِ
أَمْوَالِهِمَا،
لأَنَّ
السُّنَّةَ
الَّتِي لاَ
اخْتِلاَفَ
فِيهَا،
أَنَّ
الْعَبْدَ
إِذَا عَتَقَ
تَبِعَهُ
مَالُهُ
وَلَمْ
يَتْبَعْهُ
وَلَدُهُ،
وَأَنْ الْمُكَاتَبَ
إِذَا
كُوتِبَ
تَبِعَهُ
مَالُهُ،
وَلَمْ
يَتْبَعْهُ
وَلَدُهُ(
*
Malik der ki: "Köle azad olunca malı da kendisinin olur. Kölenin belli bir
para kazanıp efendisine vermek şartıyla anlaşma yapılınca onunda malı
kendisinin olur. Efendisi bunu şart koşmasa bile aynıdır. Çünkü mükateb akdi
kesinleşince vela akdi yerine geçer. Mükateb ile kölenin malları kendi
çocukları gibi değildir. Çocuklar hala köle sayılır. Diğer mallar gibi
değildir. İttifakla kabul edilen sünnetteki görüş budur. Köle azad olunca malı
kendisine tabi olur. Çocuğu kendisine tabi olmaz. Aynı şekilde kitabet
anlaşması yapılan köleninde malı kendisine tabi olur. Fakat çocuğu kendisine
tabi olmaz. Çocukları mükateb de olmaz."
قَالَ
مَالِكٌ :
وَمِمَّا
يُبَيِّنُ
ذَلِكَ
أَيْضاً :
أَنَّ الْعَبْدَ
وَالْمُكَاتَبَ
إِذَا
أَفْلَسَا أُخِذَتْ
أَمْوَالُهُمَا
وَأُمَّهَاتُ
أَوْلاَدِهِمَا،
وَلَمْ
تُؤْخَذْ
أَوْلاَدُهُمَا،
لأَنَّهُمْ
لَيْسُوا
بِأَمْوَالٍ لَهُمَا.
*
Malik der ki: "Bunu şu mesele açıklar: "Köle ve mükateb iflas edince
malları ve ümmü veled cariyeleri ellerinden alınır. Çocukları ellerinden
alınmaz. Çünkü çocukları onların malı değildir."
قَالَ
مَالِكٌ :
وَمِمَّا
يُبَيِّنُ
ذَلِكَ أَيْضاً
: أَنَّ
الْعَبْدَ
إِذَا بِيعَ
وَاشْتَرَطَ
الَّذِي
ابْتَاعَهُ
مَالَهُ،
لَمْ
يَدْخُلْ
وَلَدُهُ فِي
مَالِهِ.
*
Malik der ki: "Yine bunu şu mesele de açıklar: "Köle satılsa köleyi
satın alan köleyle beraber malını da almayı şart koşsa kölenin çocuğu malından
sayılmaz."
قَالَ
مَالِكٌ :
وَمِمَّا
يُبَيِّنُ
ذَلِكَ أَيْضاً
: أَنَّ
الْعَبْدَ
إِذَا جَرَحَ
أُخِذَ هُوَ
وَمَالُهُ،
وَلَمْ
يُؤْخَذْ
وَلَدُهُ.
*
Malik der ki: "Bunu şu mesele de açıklar: "Köle birini yaralasa
karşılığında kendisi ve malı alınır. Çocuğu alınmaz."