|
SAHİH-İ MÜSLİM |
ORUÇ |
(12) باب
بيان أن
القبلة في
الصوم ليست
محرمة على من
لم تحرك شهوته
12- ORUÇLU İKEN ÖPMENİN ŞEHVETİ
HAREKETE GEÇMEYECEK OLAN KİMSELERE HARAM OLMADIĞININ BEYANI BABI
Şafii ve mezhep
alimlerimiz dedi ki: Oruçlu iken öpmek eğer öpenin şehvetini tahrik etmiyorsa
haram değildir. Ama daha uygunu onu terk etmektir. Bununla birlikte böyle
birisi için öpmek mekruhtur denilemez. Çünkü ilim adamlarının söyledikleri onun
hakkında daha uygun olana (evla olana) muhaliftir demekten ibarettir. Bununla
birlikte Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in bunu yapbğı da sabittir. Çünkü
onun öpmenin sınırını aşmayacağından emin olunmuştur. Fakat başkasının ise bu
sınırı aşmasından korkulur. Nitekim Aişe (r.anha): "O aranızda arzusuna en
çok hakim olandı" demiştir.
Şehveti tahrik olana
gelince; mezhep alimlerimize göre daha sahih olan kanaat Bunun hakkında haram
olduğudur. Tenzihen mekruh olduğu da S9Ylenmiştir.
Kadı lyaz dedi ki: Ashab
ve tabiinden bir topluluk ile Ahmed, İshak ve Davud (ez-Zahiri) oruç tutan için
öpmenin kayıtsız şartsız mübah olduğunu söylemiş olup Malik mutlak olarak
mekruh olduğunu kabul etmiş, İbn Abbas, Ebu Hanife, Sevri, Evzai ve Şafii ise
genç için mekruhtur, yaşlı ihtiyar için değildir demişlerdir. Aynı zamanda bu
Malik'ten gelen bir rivayettir. İbn Vehb de Malik'ten -yüce Allah'ın rahmeti
ona- farzda değil de Nafile oruçta mübah olduğunu rivayet etmiştir. Bununla
birlikte öpme sebebi ile menisinin nazil olması hali dışında orucu babl
olmadığında görüş ayrılığı yoktur.
Bu görüşün lehine de
Sünen de meşhur olan hadis delil gösterilmiştir. O da Nebi (Sallallahu aleyhi
ve Sellem)'in: "Ne dersin? Ağzını çalkalasan (durum ne olur)"
buyruğudur. Hadisin anlamı da şudur: Ağzı çalkalamak su içmenin bir öncesidir.
Siz de biliyorsunuz ki ağzı çalkalamak orucu bozmaz. Aynı şekilde öpmek de
cimanın bir mukaddimesidir, o da orucu bozmaz.
Hattabi ve başkaları İbn
Mesud ve Said b. el-Müseyyeb'den öpen bir kimsenin o öptüğü günün yerine başka
günü kaza edeceğini söylediklerini nakletmektedir.
62 - (1106) حدثني
علي بن حجر.
حدثنا سفيان
عن هشام بن
عروة، عن
أبيه، عن
عائشة رضي
الله عنها
قالت: كان رسول
الله صلى الله
عليه وسلم
يقبل إحدى
نسائه وهو
صائم. ثم تضحك.
2568- Bize Ali b. Hucr
tahdis etti, bize Süfyan, Hişam b. Urve'den tahdis etti, o babasından, o Aişe
(r.anha)'dan: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) oruçlu olduğu halde
hanımlarından birisini öperdi, dedi. Sonra da gülerdi.
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir
AÇIKLAMA: "Aişe
{r.anha)'dan: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ... sonra gülerdi."
Kadi İyaz dedi ki: Denildiğine göre onun gülmesi bu hususta muhalefet eden
kimselere hayret ettiğinden dolayı olabilir. Bir diğer görüşe göre kendi
kendisine hayret ettiğinden dolayıdır. Çünkü o söylenmesinden dolayı utanılan
böyle bir hadisi nakletmiştir. Özellikle kadının bunu erkeklere kendisi
hakkında nakletmesi böyle bir şeydir. Ama hadisi tebliğ etmek ve ilmi aktarmak
için onu zikretmek zorunda kalmış, böylelikle kendisini buna mecbur eden o
zorunluluk halinden ötürü hayret etmiş oldu.
Bir diğer açıklamaya
göre; Aişe (r.anha) Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in nezdindeki yerini
hatırlayarak onunla birlikte yaşadıklarını, Allah Resulü'nün ona karşı olan
yumuşak davranışlarını hatırlayıp sevindiğinden dolayı gülmüştür.
Kadi İyaz dedi ki:
Rivayet ettiği hadise daha çox güvenilmesi için olayın kendi başından geçtiğine
dikkat çekmek (ızere gülmÜş olma ihtimali de vardır.
63 - (1106) حدثني
علي بن حجر
السعدي وابن
أبي عمر. قالا:
حدثنا سفيان.
قال: قلت
لعبدالرحمن
بن القاسم:
أسمعت أباك
يحدث عن عائشة
رضي الله عنها
؛ أن النبي
صلى الله عليه
وسلم كان
يقبلها وهو
صائم ؟ فسكت
ساعة. ثم قال:
نعم.
2569- Bize Ali b. Hucr
es-Sa'di ve İbn Ebu Ömer tahdis edip dedi ki: Bize Stifyan tahdis edip dedi ki:
Abdurrahman b. el-Kasım'a: Sen babanı, Aişe (r.anha)'dan Nebi (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) oruçlu olduğu halde kendisini öptüğünü tahdis ederken
dinledin mi? dedim. Bir süre sustuktan sonra, evet dedi.
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir
64 - (1106) حدثنا
أبو بكر بن
أبي شيبة.
حدثنا علي بن
مسهر عن
عبيدالله بن
عمر، عن
القاسم، عن
عائشة رضي
الله عنها. قالت:
كان رسول الله
صلى الله عليه
وسلم يقبلني
وهو صائم.
وأيكم يملك
أربه كما كان
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم يملك
إربه.
2570- Bize Ebu Bekr b.
Ebi Şeybe tahdis etti ... Aişe (r.anha) dedi ki: Resulullah (Sallallahu aleyhi
ve Sellem) oruçlu olduğu halde beni öperdi. Hanginiz Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem)'in kendi arzusuna hakim olduğu gibi kendisini tutabilir ki?
Diğer tahric: İbn
Mace, 1684
AÇIKLAMA: (2569) "Bir süre sustu" yani onun söylediğini
hatırlamak için sustu. (2570) "Hanginiz Resulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem)'in kendi arzusuna hakim olduğu kadar kendisini tutabilir ki?" Bu
lafız (irb lafzını) iki şekilde . fivayet etmişlerdir. Bunların en meşhuru ve
çoğunluğun rivayeti kesreli hem., ze ve sakin re ile "irb" şeklidir.
Hattabi ve Kadi İyaz da çoğunluğun rivayeti olarak böylece nakletmişlerdir.
İkincisi ise hemze ve ra harfi fethalı olarak (ereb)' dir. Kesreli manası arzu
ve isteğidir. Fethalı okuyuşun manası da böyle olmakla birlikte yine fethalı
okuyuş aletin kendisi hakkında da kullanılır. Hattabi, Mealimu's-Sünen'de der
ki: Bu lafız fethalı ve kesreli olmak üzere iki şekilde rivayet edilir. Her
ikisinin de anlamı birdir. Bu da nefsin ihtiyacı ve. arzusu demektir. Mesela
filan kişinin filana irbi, erbi var denilir. Yine Hattabi dedi ki:
"Ereb" aym'zamanda uzvun kendisine de denilir.
İlim adamları der ki:
Aişe (r.anha)'nın sözlerinin anlamı şudur: Sizin öpmekten kendinizi korumanız
gerekir. Sakın sizin öpmenin mübah görülmesi hususunda Nebi (Sallallahu aleyhi
ve Sellem) gibi kendinize hakim olacağınız vehmine kapılmayın. Çünkü o kendi
nefsine hakimdi ve öpmesi halinde bundan dolayı inzalin sözkonusu
olmayacağından yahut arzusunun uyanmayacağından ya da nefsinin heyecana
gelmeyeceğinden ve benzeri hallerden emindi. Sizler ise bundan yana emin
değilsiniz. O halde sizin izlemeniz gereken yol, bu işten kendinizi
alıkoymanızdır.
Bu hadisten genellikle
eşler arasında cereyan eden bu gibi hususları zaruret sebebi ile haber vermenin
caiz olduğu hükmü anlaşılmaktadır. Zaruret halleri dışında ise bunları söylemek
nehyedilmiştir.
65 - (1106) حدثنا
يحيى بن يحيى
وأبو بكر بن
أبي شيبة وأبو
كريب (قال
يحيى: أخبرنا
وقال الآخران:
حدثنا أبو
معاوية) عن
الأعمش، عن
إبراهيم، عن
الأسود وعلقمة،
عن عائشة رضي
الله عنها. ح
وحدثنا شجاع
بن مخلد. حدثنا
يحيى بن أبي
زائدة. حدثنا
الأعمش عن
مسلم، عن
مسروق، عن
عائشة رضي
الله عنها.
قالت: كان
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم يقبل وهو
صائم. ويباشر
وهو صائم.
ولكنه أملككم
لإربه.
2571- Bana Yahya b.
Yahya, Ebu Bekr b. Ebi Şeybe ve Kureyb tahdis etti. Yahya, bize Ebu Muaviye
A'meş'den haber verdi derken, diğer ikisi tahdis etti dedi. (A'meş)
İbrahim'den, o Esved ve Alkame'den, onlar Aişe (r.anha)'dan rivayet etti (H.)
Bize Şüca' b. Mahled de tahdis etti, bize Yahya b. Ebu Zaide tahdis etti, bize
A'meş, Müslim'den tahdis etti, o Mesruk'dan, o Aişe (r.anha)'dan şöyle dediğini
rivayet etti: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) oruçlu olduğu halde
öper, oruçlu olduğu halde ten temasında bulunurdu. Ama o hepinizden daha çok
kendisine hakimdi.
Diğer tahric: Yahya b.
Yahya'nın rivayet ettiği hadisi Ebu Davud, 2382; Tirmizi, 729; Şuca b.
Mahled'in rivayet ettiği hadisi ise yalnız Müslim rivayet etmiştir
66 - (1106) حدثني
علي بن حجر
وزهير بن حرب.
قالا: حدثنا
سفيان عن
منصور، عن
إبراهيم، عن
علقمة، عن
عائشة رضي
الله عنها ؛
أن رسول الله
صلى الله عليه
وسلم كان يقبل
وهو صائم.
وكان أملككم
لإربه.
2572- Bana Ali b. Hucr
ve Zuheyr b. Harb da tahdis edip dediler ki: ... Aişe (r.anha)'dan rivayete
göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) oruçlu olduğu halde öperdi ama o
kendi nefsine hepinizden daha çok hakimdi.
67 - (1106) وحدثنا
محمد بن المثنى
وابن بشار.
قالا: حدثنا
محمد بن جعفر.
حدثنا شعبة عن
منصور، عن
إبراهيم، عن
علقمة، عن عائشة
رضي الله عنها
؛ أن رسول
الله صلى الله
عليه وسلم كان
يباشر وهو
صائم.
2573- Bize Muhammed b.
el-Müsenna ve İbn Beşşar da tahdis edip dedi ki: ... Aişe (r.anha)'dan rivayete
göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) oruçlu olduğu halde ten temasında
bulunurdu.
68 - (1106) وحدثنا
محمد بن
المثنى. حدثنا
أبو عاصم. قال:
سمعت ابن عون
عن إبراهيم،
عن الأسود،
قال: انطلقت
أنا ومسروق
إلى عائشة رضي
الله عنها. فقلنا
لها: أكان
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم يباشر
وهو صائم ؟ قالت:
نعم. ولكنه
كان أملككم
لإربه أو من
أملككم لإربه. شك أبو
عاصم.
2574- Bize Muhammed b.
el-Müsenna da tahdis etti, bize Ebu Asım tahdis edip dedi ki: İbn Avn'ı
İbrahim'den naklederken dinledim, o Esved'den şöyle dediğini rivayet etti:
Mesruk ile birlikte Aişe (r.anha)'ya gittik: Ona: Resulullah (Sallallahu aleyhi
ve Sellem) oruçlu iken ten temasında bulunur muydu? dedik. O: Evet ama o
hepinizden daha çok kendisine hakimdi yahut aranızda kendisine en hakim
olanlardandı dedi -şüphe eden Ebu Asım'dır-.
Diğer tahric: İbn
Mace, 1678;
(1106) وحدثنيه
يعقوب
الدورقي.
حدثنا
إسماعيل عن ابن
عون، عن
إبراهيم، عن
الأسود ومسروق
؛ أنهما دخلا
على أم
المؤمنين
ليسألانها. فذكر
نحوه.
2575- Bunu bana Yakub
ed-Devraki de tahdis etti, bize İsmail, İbn Avn'dan tahdis etti, o İbrahim'den,
o el-Esved ve Mesruk'dan rivayet ettiğine göre her ikisi müminlerin annesi
Aişe'nin huzuruna ona ... sormak için girdiler deyip hadisi buna yakın olarak
zikretti.
AÇIKLAMA: (2571)
"Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) oruçlu olduğu halde öper, oruçlu
olduğu halde ten temasında bulunurdu." Burada mübaşeret {ten teması)'ten
kasıt el ile dokunmaktır. Mübaşeret lafzı (ten anlamına gelen) iki beşere'nin
bir birine temas etmesi, değmesinden gelmektedir.
(2575) "Müminlerin
annesi Aişe (r.anha)'nın huzuruna ... sormak için girdiler." Asıl
nüshaların bir çoğunda bu şekilde "liyes'elaniha: her ikisi ona sormak
için" şeklinde lam ve nun ile yazılmıştır. Ama bu az kullanılan bir
söyleyiştir. Asıl nüshaların bir çoğunda ise lam harfi getirilmeksizin
"yes'elaniha" şeklindedir. Bunun böyle olması gerektiği açıktır. Arap
dilinde meşhur olan söyleyişe de uygundur.
69 - (1106) حدثنا
أبو بكر بن أبي
شيبة. حدثنا
الحسن بن
موسى. حدثنا
شيبان عن يحيى
ابن أبي كثير،
عن أبي سلمى ؛
أن عمر ابن عبدالعزيز
أخبره ؛ أن
عروة بن
الزبير أخبره
؛ أن عائشة أم
المؤمنين رضي
الله عنها
أخبرته، أن رسول
الله صلى الله
عليه وسلم كان
يقبلها وهو صائم.
2576- Bize Ebu Bekr b. Ebi
Şeybe tahdis etti... Ebu Seleme'den rivayete göre Ömer b. Abdülaziz kendisine
haber verdi: Urve ez-Zübeyr'in kendisine haber verdiğine göre müminlerin annesi
Aişe (r.anha) kendisine Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) oruçlu olduğu
halde kendisini öperdi, diye haber vermiştir.
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir
(1106) وحدثنا
يحيى بن بشر
الحريري.
حدثنا معاوية
(يعني ابن
سلام) عن يحيى
بن أبي كثير،
بهذا
الإسناد،
مثله.
2577- Bize Yahya b. Bişr
el-Harırı de tahdi etti, bize Muaviye -yani b. Sellam- Yahya b. Ebu Kesir'den
bu isnad ile aynısını tahdis etti.
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir
70 - (1106) حدثنا
يحيى بن يحيى،
وقتيبة بن
سعيد، وأبو بكر
بن أبي شيبة
(قال يحيى:
أخبرنا. وقال
الآخران: حدثنا
أبو الأحوص)
عن زياد بن
علاقة، عن
عمرو بن
ميمون، عن
عائشة رضي
الله عنها.
قالت: كان
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم يقبل في
شهر الصوم.
2578- Bize Yahya b.
Yahya, Kuteybe b. Said, Ebu Bekr b. Ebi Şeybe tahdis etti. Yahya, bize
Ebu'l-Ahvas, Ziyad b. İlaka'dan haber verdi, derken diğer ikisi tahdis etti
dedi. (Ziyad) Amr b. Meymun'dan, o Aişe (r.anha)'dan şöyle dediğini rivayet
etti: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) oruç ayında öperdi.
AÇIKLAMA: "Oruç
ayında" yani oruçlu iken.
71 - (1106) وحدثني
محمد بن حاتم.
حدثنا بهز بن
أسد. حدثنا أبو
بكر النهشلي.
حدثنا زياد بن
علاقة عن عمرو
بن ميمون، عن
عائشة رضي
الله عنها
قالت: كان رسول
الله صلى الله
عليه وسلم
يقبل، في
رمضان، وهو
صائم.
2579- Bana Muhammed b.
Hatim de tahdis etti... Aişe (r.anha): Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
Ramazan ayında oruçlu olduğu halde öperdi dedi.
72 - (1106) وحدثنا
محمد بن بشار.
حدثنا
عبدالرحمن.
حدثنا سفيان
عن أبي
الزناد، عن
علي بن
الحسين، عن عائشة
رضي الله عنها
؛ أن النبي
صلى الله عليه
وسلم كان يقبل
وهو صائم.
2580- Bize Muhammed b.
Beşşar da tahdis etti... Aişe (radıyallalm anha)'dan rivayete göre Nebi
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) oruçlu olduğu halde öperdi.
73 - (1107) وحدثنا
يحيى بن يحيى
وأبو بكر بن
أبي شيبة وأبو
كريب (قال
يحيى: أخبرنا.
وقال الآخران:
حدثنا أبو
معاوية) عن
الأعمش، عن
مسلم، عن شتير
بن شكل، عن
حفصة رضي الله
عنها. قالت:
كان رسول الله
صلى الله عليه
وسلم يقبل وهو
صائم.
2581- Bize Yahya b.
Yahya, Ebu Bekr b. Ebi Şeybe ve Ebu Kureyb tahdis etti. Yahya, bize Ebu Muaviye,
A:meş'den haber verdi derken diğer ikisi tahdis etti dedi. (A:meş) Müslim'den,
o Şuteyr b. Şekel'den, o Hafsa (r.anha)'dan Resulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) oruçlu olduğu halde öperdi dediğini rivayet etti.
Diğer tahric: İbn
Mace, 1685
AÇIKLAMA: "Şuteyr
b. Şekel" babasının ismini kef harfi sakin olarak "Şekl"
diyenler de vardır. Ama meşhur olan fethalı (Şekel) olduğudur.
(1107) وحدثنا
أبو الربيع
الزهراني.
حدثنا أبو
عوانة. ح
وحدثنا أبو
بكر بن أبي شيبة
وإسحاق بن
إبراهيم عن
جرير. كلاهما
عن منصور، عن
مسلم، عن شتير
بن شكل، عن
حفصة رضي الله
عنها، عن
النبي صلى
الله عليه
وسلم. بمثله.
2582- Bize
Ebu'r-Rabi'ez-Zehrani de tahdis etti, bize Ebu Avane tahdis etti (H.) Bize Ebu
Bekr b. Ebi Şeybe ve İshak b. İbrahim de Cerir'den tahdis etti. (Ebu Avane ile)
ikisi Mansur'dan, o Müslim'den, o Şuteyr b. Şekel'den, o Hafsa (r.anha)'dan o
Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'den aynısını rivayet etti.
74 - (1108) حدثني
هارون بن سعيد
الأيلي. حدثنا
ابن وهب. أخبرني
عمرو (وهو ابن
الحارث) عن
عبدربه بن سعيد،
عن عبدالله بن
كعب الحميري،
عن عمر بن أبي
سلمة ؛ أنه
سأل رسول الله
صلى الله عليه
وسلم: أيقبل
الصائم ؟ فقال
له رسول الله
صلى الله عليه
وسلم "سل هذه"
(لأم سلمة)
فأخبرته ؛ أن
رسول الله صلى
الله عليه وسلم
يصنع ذلك.
فقال: يا رسول
الله ! قد غفر
الله لك ما
تقدم من ذنبك
وما تأخر.
فقال له رسول
الله صلى الله
عليه وسلم:
"أما
والله ! إني
لأتقاكم لله،
وأخشاكم له".
2583- Bana Harun b. Said
el-Eyli de tahdis etti... Ömer b. Ebu Seleme'den rivayete göre o Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) 'e: Oruçlu olan öpebilir mi? diye sordu.
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ona -Um Seleme'yi kastederek-:
"Buna sor" diye cevap verdi. Ümmü Seleme de kendisine Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem)'in bunu yaptığını haber verdi. Bu sefer Ömer: Ey Allah'ın
Resulü! Allah senin geçmiş ve gelecek günahlarını bağışlamıştır, deyince
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Ama Allah'a yemin ederim ki
aranızda Allah'a karşı en takvalınız ve O'ndan en çok korkanınız da benim"
buyurdu.
AÇIKLAMA: "Ey
Allah'ın Resulü! Allah senin geçmiş ve gelecek günahlarını bağışlamıştır ... Ve
O'ndan en çok korkanınız da benim." Burada sahabenin: Allah senin
günahlarını bağışlamıştır, demesinin sebebi oruçlunun öpmesinin caiz oluşunun
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in özelliklerinden olduğunu ve
yaptıklarından dolayı onun için bir vebal bulunmayıp günahlarının bağışlanmış
olduğunu düşünmüş olmasıdır.
Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) ise onun bu şekildeki kanaatini kabul etmeyerek:
"Aranızda yüce Allah'a en takvalınız ve O'ndan en çok korkanınız da
benim" buyurdu. O halde yasaklanmış ve benzeri bir şeyi benim
işleyebileceğimi nasıl düşünebilir ya da bunu benim için mümkün kabul
edebilirsiniz?
Bu hadis-i şerif
Müslim'den başka kaynaklarda Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in bu sözü
söylemesi üzerine kızdığı belirtilmektedir. Muvatta'da ise: "Allah,
Resulü'ne dilediğini helal kılar" ibaresi de yer almaktadır. Allah en iyi
bilendir.
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan:
13- CÜNÜB OLDUĞU
HALDE ÜZERİNE FECRİN DOĞDUĞU KİMSENİN ORUCUNUN SAHİH OLDUĞU BABI