|
SAHİH-İ MÜSLİM |
ZEKAT |
باب
إباحة الهدية
للنبي صلى
الله عليه
وسلم ولبني
هاشم وبني
المطلب، وإن
كان المهدي
ملكها بطريق
الصدقة. وبيان
أن الصدقة،
إذا قبضها المتصدق
عليه، زال
عنها وصف
الصدقة، وحلت
لكل أحد ممن
كانت الصدقة
محرمة عليه
53-
NEBi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'E HAŞİM OĞULLARI İLE MUTTALİB OĞULLARINA
HEDİYENİN -HEDİYEYİ DAHA ÖNCE ALMIŞ OLAN KİŞİ SADAKA OLMAK ÜZERE ALMIŞ OLSA
DAHİ. MÜBAH OLDUĞU VE SADAKAYI KENDİSİNE SADAKA VERİLEN KİŞİ KABZ EDECEK OLURSA
ARTIK ONDAN SADAKA NİTELİĞİNİN KALKMIŞ OLUP KENDİSİNE SADAKA ALMASI HARAM
OLANLARDAN HER BİR KİMSE İÇİN HELAL OLDUĞUNUN BEYANI BABI
169 - (1073) حدثنا
قتيبة بن
سعيد. حدثنا
ليث. ح وحدثنا
محمد بن رمح.
أخبرنا الليث
عن ابن شهاب ؛
أن عبيد بن
السبّاق قال إن
جويرية، زوج
النبي صلى
الله عليه
وسلم أخبرته ؛
أن رسول الله
صلى الله عليه
وسلم دخل
عليها فقال:
"هل
من طعام ؟"
قالت: لا.
والله ! يا
رسول الله ! ما
عندنا طعام
إلا عظم من
شاة أعطيته مولاتي
من الصدقة.
فقال : "قريبة.
فقد بلغت
محلّها".
2480- Bize Kuteybe b.
Said tahdis etti, bize Leys tahdis etti (H.) Bize Muhammed b. Rumh da tahdis
etti, bize Leys, İbn Şihilb'dan haber verdiğine göre Ubeyd b. es-Sebbilk dedi
ki: Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in zevce si Cuveyriye'riin kendisine
haber verdiği üzere Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) yanına girmiş ve:
"Yiyecek bir şey var mı?" diye sormuştu. Cuveyriye:
Hayır, Allah'a yemin
ederim ki ey Allah'ın Resulü, yanımızda benim cariyeme sadakadan verilmiş bir
koyundan kalma bir kemikten başka yiyecek hiçbir şey yoktur deyince Allah
Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Onu getir, çünkü o {sadaka} yerini
bulmuştur" buyurdu.
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir
(1073) حدثنا
أبو بكر بن
أبي شيبة
وعمرو الناقد
وإسحاق بن
إبراهيم. جمعا
عن ابن عيينة،
عن الزهري،
بهذا
الإسناد،
نحوه.
2481- Bize Ebu Bekr b.
Ebi Şeybe, Amr en-Nakıt ve İshak b. İbrahim birlikte İbn Uyeyne'den tahdis
etti, o ez-Zühri'den bu isnad ile buna yakın olarak hadisi rivayet etti.
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir
AÇIKLAMA: "Ubeyd
b. es-Se bb ak" babasının adı olan "es-Sebbak" sin harfi fethalı
ve be harfi şeddelidir.
Cuveyriye (r.anha)'nın
cariyesine verilmiş bulunan sadaka koyunun eti hakkında: "Onu getir, o
yerini bulmuştur" buyurmasına gelince artık ondan sadaka hükmü kalkmış, bizim
için helal olmuştur demektir.
Bu hadis de Şafii ve ona
uygun kanaat belirterek kurbanlık etini ve aynı şekilde diğer sadakaları
kendisine sadaka verilen kişi kabz edecek olursa onu satabilir. Kendisine
hediye verdiği yahut da bir başka yolla bu sadakayı kendisinden mülk edinen
kimseye (o sadakadan yararlanmak) helal olur diyenlerin görüşlerinin lehine
delil bulunmaktadır. Bazı Maliki alimleri ise kurbanlık etini kabz etmiş olanın
onu satması caiz değildir demişlerdir.
170 - (1074) حدثنا
أبو بكر بن
أبي شيبة وأبو
كريب. قالا: حدثنا
وكيع. ح
وحدثنا محمد
بن المثنى وابن
بشار. قالا:
حدثنا محمد بن
جعفر. كلاهما
عن شعبة، عن
قتادة، عن
أنس. ح وحدثنا
عبيدالله بن
معاذ (واللفظ
له). حدثنا أبي.
حدثنا شعبة عن
قتادة. سمع
أنس بن مالك
قال:
أهدت
بريرة إلى
النبي صلى
الله عليه
وسلم لحما
تصدق به
عليها. فقال "هو لها
صدقة. ولنا
هدية".
2482- Bize Ebu Bekr b.
Ebi Şeybe ve Ebu Kureyb de tahdis edip dediler ki: Bize Veki' tahdis etti (H.)
Bize Muhammed b. el-Müsenna ve İbn Beşşar da tahdis edip dediler ki: Bize
Muhammed b. Cafer tahdis etti, her ikisi Şube'den, o Katade'den o Enes'den
rivayet etti (H.) Bize Ubeydullah b. Muaz da -ki lafız ona ait- tahdis etti,
bize babam tahdis etti, bize Şube Katade'den tahdis ettiğine göre o Enes b.
Malik'i şöyle derken dinlemiştir: Berire kendisine sadaka olarak verilmiş bir
miktar eti Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'e hediye etmişti de "o onun
için bir sadaka bizim için bir hediyedir" buyurmuştu.
Diğer tahric: Ebu Bekr
b. Ebi Şeybe ile Muhammed b. el-Müsenna'nın rivayetlerini Buhari, 1495,
2577'de; Ebu Davud, 1655; Nesai, 3769
AÇIKLAMA: "Her
ikisi Şube'den o Katade'den o Enes'den" dedikten sonra diğer rivayet
yolunda: "Bize Şube, Katade'den Enes b. Malik'L .. tahdis etti" Bu
isnatta Katade'nin tedils yapmadığına dikkat çekilmektedir. Çünkü Katade
birinci rivayette "an" lafzını kullandığı halde ikinci rivayette ise
dinlediğini açıkça ifade etmiş bulunmaktadır. Daha önce defalarca tedlis yapan
bir ravinin an lafzı ile yaptığı rivayetin delil kabul edilmeyeceğini ancak o
hadisin yine o üstaddan bir başka yoldan dinlediğinin sabit olması halinin
istisna teşkil ettiğini söylemiştik. İşte Müslim -yüce Allah'ın rahmeti ona-
buna dikkat çekmiş olmaktadır.
171 - (1075) حدثنا
عبيدالله بن
معاذ. حدثنا
أبي. حدثنا
شعبة. ح
وحدثنا محمد
بن المثنى
وابن بشار (واللفظ
لابن المثنى)
قالا
حدثنا محمد بن
جعفر. حدثنا
شعبة عن
الحكم، عن
إبراهيم، عن الأسود،
عن عائشة:
وأتى النبي
صلى الله عليه
وسلم بلحم
بقر. فقيل هذا ما
تصدّق به
على بريرة.
فقال
"هو
له صدقة ولنا
هدية".
2483- Bize Ubeydullah b.
Muaz tahdis etti, bize babam tahdis etti, bize Şube tahdis etti (H.) Bize
Muhammed b. el-Müsenna ve İbn Beşşar -lafız İbn Müsenna'ya ait- tahdis edip dediler
ki: Bize Muhammed b. Cafer tahdis etti, bize Şube, el-Hakem'den tahdis etti, o
İbrahim'den o Esved'den o Aişe'den şöyle dediğini rivayet etti: Nebi
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)'e bir parça inek eti getirilmişti. O'na, bu
Berire'ye sadaka olarak verilen şeydir, denilince o: "Bu onun için
sadakadır, bizim için hediyedir" buyurdu.
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir
172 - (1075) حدثنا
زهير بن حرب
وأبو كريب.
قالا: حدثنا
أبو معاوية.
حدثنا هشام بن
عروة عن
عبدالرحمن بن
القاسم، عن
أبيه، عن
عائشة رضي
الله عنه.
قالت:
كانت
في بريرة ثلاث
قضيات. كان
الناس
يتصدقون عليها،
وتهدي لنا. فذكرت
ذلك للنبي صلى
الله عليه
وسلم فقال: "هو
عليها صدقة
ولكم هدية.
فكلوه".
2484- Bize Zuheyr b.
Harb ve Ebu Kureyb tahdis edip dediler ki: Bize Ebu Muaviye tahdis etti, bize
Hişam b. Urve, Abdurrahman b. elKasım'dan tahdis etti, o babasından, o Aişe
{r.anha)'dan şöyle dediğini rivayet etti: Berire ile ilgili üç mesele ortaya
çıkmıştı. İnsanlar ona sadaka verir, bu sadakayı bize hediye verirdi. Ben bunu
Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'e söyleyince o: "O ona bir sadaka sizin
için bir hediyedir. Onu yiyebilirsiniz" buyurdu.
Diğer tahric: Nesai,
3448
173 - (1075) وحدثنا
أبو بكر بن
أبي شيبة.
حدثنا حسين بن
علي عن زائدة،
عن سماك، عن
عبدالرحمن بن
القاسم، عن
أبيه، عن
عائشة. ح
وحدثنا محمد
بن المثنى. حدثنا
محمد بن جعفر.
حدثنا شعبة.
قال: سمعت عبدالرحمن
بن القاسم
قال: سمعت
القاسم يحدث
عن عائشة، عن
النبي صلى
الله عليه وسلم
بمثل ذلك.
2485- Bize Ebu Bekr b.
Ebi Şeybe de tahdis etti, bize Huseyn b. Ali, Zahide'den tahdis etti o
Simak'dan, o Abdurrahman b. el-Kasım'dan, o babasından, o Aişe'den rivayet
etti. (H.) Bize Muhammed b. el-Müsenna da tahdis etti, bize Muhammed b. Cafer
tahdis etti, bize Şube tahdis edip dedi ki: Abdurrahman b. el-Kasım'ı şöyle
derken dinledim: el-Kasım'ı Aişe'den tahdis ederken dinledim. O Nebi
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)'den Bunun aynısını rivayet etti.
Diğer tahric: Buhari,
2587; Müslim, 3761, 3762; Nesai, 3453, 3454, 4657
(1075) وحدثني
أبو الطاهر.
حدثنا ابن
وهب. أخبرني
مالك بن أنس
عن ربيعة، عن
القاسم، عن
عائشة، عن النبي
صلى الله عليه
وسلم. بمثل
ذلك. غير أنه
قال:
"وهو
لنا منها هدية".
2486- Bana Ebu't-Tahir
de tahdis etti, bize İbn Vehb tahdis etti, bana Malik b. Enes, Rabia'dan haber
verdi, o el-Kasım'dan, o Aişe'den, o Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in
önceki hadisin aynısını rivayet etti. Ancak o rivayetinde: "O bize onun
tarafından verilmiş bir hediyedir" buyurdu.
Diğer tahric: Buhari,
5097, 5279, 5430; Müslim, 2765; Nesai, 3447
AÇIKLAMA: (2483)
"el-Esved, Aişe'den Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'e bir miktar inek
eti getirilmişti." Bu ifade güvenilir pek çok asıl nüshada ya da
çoğunluğunda bu şekilde getirildi anlamındaki lafzın başına vav gelmiş olarak
"ve ütiye" şeklindedir. Bazılarında ise başına vav getirilmemiştir.
Her ikisi de doğrudur. Vav harfi burada zikredilmemiş bulunan hadisin bir
bölümüne atıf yapmıştır.
(2484) "Berire
hakkında üç meselenin hükmü ortaya çıkmıştır." Ravi bunlar arasında Nebi
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in: "O ona bir sadaka sizin için bir
hediyedir" kısmını zikretmiş, burada ikinci ve üçüncüsünü sözkonusu
etmemiştir. Bunlar ise vela hakkı hürriyete kavuşturan kimseye aittir hükmü ile
bir köle ile nikahlı iken hürriyetine kavuşturulduğu taktirde nikahının fesh
edilip edilmemesi hususunda muhayyer bırakılmış olmasıdır. Bu üç meselenin de
etraflı şerh ve açıklaması yüce Allah'ın izni ile Nikah Kitabı'nda gelecektir.
174 - (1067) حدثني
زهير بن حرب.
حدثنا
إسماعيل بن
إبراهيم عن
خالد، عن
حفصة، عن أم
عطية، قالت:
بعث إلي رسول
الله صلى الله
عليه وسلم
بشاة من
الصدقة. فبعثت
إلى عائشة
منها بشيء.
فلما جاء رسول
الله صلى الله
عليه وسلم إلى
عائشة قال:
"هل
عندكم شيء ؟".
قالت: لا. إلا
أن نسيبة بعثت
إلينا من
الشاة التي
بعثتم بها
إليها. قال:
"إنها قد بلغت
محلها".
2487- Bana Züheyr b.
Harb tahdis etti, bize İsmail b. İbrahim, Halid'den tahdis etti, o Hafsa'dan, o
Ümmü Atiyye'den şöyle dediğini rivayet etti: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) bana sadakadan (zekattan) bir koyun gönderdi. Ben de ondan bir miktar
Aişe'ye gönderdim. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Aişe'ye gelince:
"Sizde (yiyecek) bir şey var mı?" dedi. Aişe: Hayır, ancak Nüseybe
bize sizin ona göndermiş olduğunuz koyundan bir miktar göndermişti, deyince
Allah Resulü: "Şüphesiz ki o yerini bulmuştur" buyurdu.
Diğer tahric: Buhari,
1446, 1494,2579
AÇIKLAMA: "Nüseybe
bize gönderdi. .. " Nüseybe nun harfi ötreli, sin harfi fethalı ve ye
sakin olarak söylenir. Aynı şekilde nun harfi fethalı, sin kesreli
"nesibe" diye de söylenir. Ümmü Atiyye'nin kendisidir.
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan:
54- NEBİ (Sallallahu
aleyhi ve Sellem)'İN HEDİYEYİ KABUL ETMESİ SADAKAYI GERİ ÇEVİRMESİ BABI