|
SAHİH-İ MÜSLİM |
ZEKAT |
باب وصول ثواب
الصدقة عن
الميت إليه
16- ÖLÜ ADINA VERİLEN
SADAKANIN SEVABININ ÖLÜYE ULAŞTIĞI BABI
وحدثنا
محمد بن
عبدالله بن
نمير. حدثنا
محمد بن بشر.
حدثنا هشام عن
أبيه، عن
عائشة ؛
أن
رجلا أتى
النبي صلى
الله عليه
وسلم فقال: يا
رسول الله ! إن
أمي افتلتت
نفسها ولم
توص. وأظنها
لو تكلمت
تصدقت. أفلها
أجر، إن تصدقت
عنها ؟ قال "
نعم".
2323- Bize Muhammed b.
Abdullah b. Numeyr de tahdis etti, biz Muhammed b. Bişr tahdis etti, bize
Hişam, babasından tahdis etti, o Aişe'den rivayet ettiğine göre bir adam Nebi
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)'e gelerek: Ey Allah'ın Resulü! Annem aniden öldü.
Vasiyette bulunamadı. Sanırım eğer konuŞa'bilseydi tasaddukta bulunurdu. Ben
onun adına sadaka verecek olursam onun ecri var mı? dedim. Allah Resulü:
"Evet" buyurdu.
Diğer tahric: Bunu
yalnız Müslim rivayet etmiştir
وحدثنيه
زهير بن حرب.
حدثنا يحيى بن
سعيد. ح وحدثنا
أبو كريب.
حدثنا أبو
أسامة. ح
وحدثني علي بن
حجر. أخبرنا
علي بن مسهر. ح
حدثنا الحكم
بن موسى.
حدثنا شعيب بن
إسحاق. كلهم
عن هشام، بهذا
الإسناد. وفي
حديث أبي أسامة:
ولم توص. كما
قال ابن بشر.
ولم يقل ذلك
الباقون.
2324- Bunu bana Zuheyr
b. Harb da tahdis etti, bize Yahya b. Said tahdis etti, (H.) Bize Ebu Kureyb de
tahdis etti, bize Ebu Usame tahdis etti, (H.) Bana Ali b. Hucr da tahdis etti,
bize Ali b. Mushir haber verdi (H.) Bize elHakem b. Musa tahdis etti, bize
Şuayb b. İshak tahdis etti, hepsi Hişam'dan bu isnad ile rivayet etti.
Ebu Usame'nin hadisinde
İbn Bişr'in dediği gibi: "Vasiyet edemedi" dediği halde diğer raviler
bunu söylemedi.
Diğer tahric: Zuheyr
b. Harb'ın rivayetini Müslim, 4196;
Ebu Kureyb'in
rivayetini Müslim, 4198'de; İbn Mace, 2717;
Ali B. Hucr'un
rivayetini yalnız Müslim rivayet etmiştir
el-Hakem b. Musa'nın
rivayetini de yalnızca Müslim zikretmiştir
AÇIKLAMA: (2323)
"Ey Allah'ın Resulü! Annem ansızın vefat etti." Bu ibaredeki
"nefsehe ve nefsüha" lafzını sin harfini nasbı ve ref'i ile rivayet
etmiş bulunuyoruz. Ref' ile rivayet Bunun naib-i fail (sözde özne) olmasına
göredir. Nasb ile okuyuş ise ikinci mef'ul kabul edilmesine göredir. Kadi İyaz
dedi ki: Bu lafzı çoğunlukla nasb ile rivayet etmekteyiz.
Hadisteki
"ifteletet: ansızın" lafzı fe ile olup hadis ehlinin de başkalarının
da rivayet ettiği doğru şekil budur. İbn Kuteybe ise bunu kaf harfi ile
"iftetelet nefseha: öldü" diye rivayet etmiştir. Bununla ilgili
olarak, bu ansızın ölen kimse hakkında kullanılan bir sözdür, açıklamasını
yapmıştır. Aynı şekilde cinlerin ve aşkın öldürdüğü kimseye de'denilir,
demektedir. Ama doğrusu fe ile olmasıdır. Derler ki: Bu da ansızın öldü,
demektir. Hiç vakit beklemeden yapılan her bir şey için "iftelete"
denilir. Bir kimse irticalen konuşacak olursa ifteletel kelam, ikdarahal kelam
ve ikdadabal kelam denilir.
"Eğer onun adına
sadaka verirsem onun için bir ecir var mıdır? Allah Resulü: Evet buyurdu."
Buradaki "in: eğer" lafzında hemzenin kesreli okunacağında görüş
ayrılığl yoktur. Kadi İyaz dedi ki: Bu hadiste rivayet bu şekildedir. Başkası
da doğru olamaz. Çünkü soruyu soran zat henüz daha yapmamış olduğu bir iş
hakkında soru sormaktadır.
Bu hadiste ölü adına
sadaka vermenin ölüye fayda sağlayacağına ve o sadakanın sevabının ona
ulaşacağına dair hüküm vardır. Bu ilim adamlarının icmaı ile de böyledir. Aynı
şekilde duanın ölüye ulaşacağını, borcunun (hayatta olanlar tarafından)
ödenmesinin sözkonusu olacağını da bütün bu hususlar hakkında varid olmuş
naslar sebebi ile icma ile kabul etmişlerdir.
Eğer İslam haccı (farz
olan haccı ise ölü adına hacc etmek de sahihtir.
Aynı şekilde bize göre
sahih kabul edilen görüş gereğince nafile haccı vasiyet etmişse o da sahihtir.
Ama oruç borcu olup da ölmüş ise onun adına oruç tutmak hususunda ilim
adamlarının görüş ayrılığı vardır. Tercih edilen bu husustaki sahih hadisler
dolayısı ile onun adına oruç tutmanın caiz olduğudur. Mezhebimizdeki meşhur
görüşe göre Kur'an okumanın sevabı ona ulaşmaz. Bununla birlikte mezhep alimlerimizden
bir topluluk sevabının ona ulaşacağını söylemiştir. Ahmed b. Hanbel de böyle
demiştir. Namaz ve diğer itaatlere gelince; bize göre de cumhura göre de ona
ulaşmaz. Ama İmam Ahmed hepsinin de sevabı tıpkı hacc gibi ona ulaşır,
demiştir.
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan:
17-
"SADAKA" ADININ HER TÜRLÜ MA'RUF (İYİLİK) İÇİN KULLANILABİLECEĞİNİN
BEYANI BABI