DEVAM: 10. Yumuşak
Huylu Olmak
حَدَّثَنَا
الْحَسَنُ
بْنُ
مُحَمَّدِ
بْنِ
الصَّبَّاحِ
حَدَّثَنَا
عَفَّانُ
حَدَّثَنَا
عَبْدُ
الْوَاحِدِ
حَدَّثَنَا
سُلَيْمَانُ
الْأَعْمَشُ
عَنْ مَالِكِ
بْنِ الْحَارِثِ
قَالَ
الْأَعْمَشُ
وَقَدْ
سَمِعْتُهُمْ
يَذْكُرُونَ
عَنْ
مُصْعَبِ
بْنِ سَعْدٍ
عَنْ أَبِيهِ
قَالَ
الْأَعْمَشُ
وَلَا
أَعْلَمُهُ إِلَّا
عَنْ
النَّبِيِّ
صَلَّى
اللَّهُ عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
قَالَ
التُّؤَدَةُ
فِي كُلِّ
شَيْءٍ
إِلَّا فِي
عَمَلِ
الْآخِرَةِ
A'meş dedi ki: Ben o
(akranım ola)nların Mus'ab b. Sa'd'ın babası (Sa'd b. Ebî Vakkas) dan rivayet
ettiklerini duyduğum; benim de ancak Nebi'den geldiğini bildiğim bir rivayete
göre; Nebi (s.a.v.) şöyle buyurmuştur: "Âhiret amel(ler)i dışında (kalan)
her işte teenni (elden bırakılmamalıdır.)"
İzah:
Teenni: Yavaş ve
yumuşak hareket etmek demektir. Büyüklük ve yüksekliğin ölçüsü olan pek değerli
bir alışkanlıktır. Bu huy ile ancak nefsini sabır ve sebata alıştırabilenler
huylanabilirler. Bu ahlâkı elde edebilirler.
Yavaş yavaş, yani acele
etmeksizin yapılan işe, hata ve pişmanlık yol bulamaz. Ceza vermekte acele
davranmamak, iyilik ve mükâfatta ise acele etmek gerektiği gibi, günlük
işlerde, davranışlarda, olaylarda da teenni lâzımdır.[Ahmed Rifat, Tasvir-i
Ahlâk, 312.] Ancak, mevzumuzu teşkil eden hadis-i şerifte de açıklandığı üzere,
ahiretle ilgili olan hayırlı işlerde yavaş davranmak söz konusu olamayacağı
gibi, şer'î bir maslahatın söz konusu olduğu yerlerde de yumuşaklık ve
merhametten bahsedilemez. İşte bunun içindir ki Resul-i zişan efendimiz:
"Eğer kızım Fatıma hırsızlık yapsaydı elini keserdim"[Sünen-i Ebu
Davud, Hudud] buyurmuştur.
Vakti gelip çatmış
hayırlı bir işte de yavaş olmak söz konusu değildir. Bunun içindir ki
"Mekke'ye gitmekte acele ediniz"[Suyûtî, el-Camiüs.sagîr, II, 62.]
buyurulmuştur.
Fakat, henüz vakti
gelmeyen bir iş için acele etmek de doğru değildir. Zira, herşeyin bir zamanı
vardır. Meyveler bile olgunlaşmadan kopanlamaz. Bir işin vaktinden önce
olmasını istemek aceleciliktir, işte Hz. Nebi'in: "Teeni Allah'dan, acele
şeytandandır."[Tirmizî, birr] mealindeki buyruğunu böyle anlamak gerekir.
Bu bakımdan kendi hür irademizle karar verip, hareket etme yetkisine sahip
olduğumuz dünyevi işlerde teenni ile ve gerektiğinde istişare, istihare yollarından
geçerek hareket lâzımdır.