بَاب
فِي
كَرَاهِيَةِ
التَّمَادُحِ
9. Yüze Karşı Övmenin
Çirkinliği
حَدَّثَنَا
أَبُو بَكْرِ
بْنُ أَبِي
شَيْبَةَ
حَدَّثَنَا
وَكِيعٌ
حَدَّثَنَا
سُفْيَانُ
عَنْ
مَنْصُورٍ
عَنْ
إِبْرَاهِيمَ
عَنْ
هَمَّامٍ
قَالَ جَاءَ
رَجُلٌ
فَأَثْنَى عَلَى
عُثْمَانَ
فِي وَجْهِهِ
فَأَخَذَ الْمِقْدَادُ
بْنُ
الْأَسْوَدِ
تُرَابًا فَحَثَا
فِي وَجْهِهِ
وَقَالَ
قَالَ
رَسُولُ اللَّهِ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
إِذَا
لَقِيتُمْ
الْمَدَّاحِينَ
فَاحْثُوا
فِي
وُجُوهِهِمْ
التُّرَابَ
Hemmâm (r.a.)"den
(rivayet edilmiştir); Bir adam gelip (Hz. Nebi'in huzurunda) Hz. Osman'ı yüzüne
karşı övdü. (Orada bulunan) el Mikdâd İbn el Esved de (yerden bir avuç) toprak
alıp (öven kimsenin) yüzüne saçtı ve: Rasûlullah (s.a.v.): "(Böyle yüze
karşı) "medhedenlerle karşılaştığınız zaman yüzlerine toprak saçınız,
buyurdu" dedi.
İzah:
Müslim, zühd, Ebu
Davud, hudûd; Tirmizî, zühd; İbn Mâce, edeb; Ahmed b. Hanbel. VI ,5.
Hattâbi (r.a.)'nin
açıklamasına göre bu hadis-i, şerifte yerilmek istenen yüze methedicilerden
maksat, kişileri yüzlerine karşı överek onlardan menfaatlenmeyi âdet ve geçim
kaynağı hâline getirenlerdir. Kişileri, yaptıkları hayırlar veya güzel işlerden
dolayı başkalarını da bu gibi işlere teşvik maksadıyla yüzüne karşı öven
kimseler değildir. Her ne kadar, Hz. Mikdâd, bu hadisi zahirine hamlederek
kişileri dünyevi menfaat temin etmek gayesiyle yüzüne karşı öven kimselerin
yüzlerine toprak saçılması gerektiğine inanıp öyle amel etmişse de ulemâdan
bazıları bu hadisi: "O kimseye beklediği menfaati vermemek suretiyle, onu
bu dünyalık ümidinden mahrum ediniz, yüze karşı övgüsüne karşılık elini boş
çıkarınız" manasına yorumlamışlardır.
"Onun avucunu
toprakla doldur." mealindeki hadiste geçen "toprak" kelimesiyle
"zina eden için taş vardır" mealindeki "taş" kelimesinin
mahrumiyetle tefsir edildikleri gibi.
Nitekim araplar, elinde
avucunda hiçbir malı kalmayan kimse için, "ma lehü gayrü't türâb: elinde
topraktan başka bir şey yoktur" derler ki, "dünyalık namına hiçbir
şeyi yoktur" anlamına gelir.