بَاب
مَنْ
يَأْخُذُ
الشَّيْءَ
عَلَى الْمِزَاحِ
85. Bir Kimsenin
Malını Haberi Olmadan Şaka Diye Almanın Hükmü
حَدَّثَنَا
مُحَمَّدُ
بْنُ
بَشَّارٍ
حَدَّثَنَا
يَحْيَى عَنْ
ابْنِ أَبِي
ذِئْبٍ ح و حَدَّثَنَا
سُلَيْمَانُ
بْنُ عَبْدِ
الرَّحْمَنِ
الدِّمَشْقِيُّ
حَدَّثَنَا
شُعَيْبُ
بْنُ إِسْحَقَ
عَنْ ابْنِ
أَبِي ذِئْبٍ
عَنْ عَبْدِ
اللَّهِ بْنِ
السَّائِبِ
بْنِ يَزِيدَ
عَنْ أَبِيهِ
عَنْ جَدِّهِ
أَنَّهُ
سَمِعَ رَسُولَ
اللَّهِ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ وَسَلَّمَ
يَقُولُ لَا
يَأْخُذَنَّ
أَحَدُكُمْ
مَتَاعَ أَخِيهِ
لَاعِبًا
وَلَا
جَادًّا
وَقَالَ سُلَيْمَانُ
لَعِبًا
وَلَا جِدًّا
وَمَنْ أَخَذَ
عَصَا
أَخِيهِ
فَلْيَرُدَّهَا
لَمْ يَقُلْ
ابْنُ
بَشَّارٍ
ابْنَ
يَزِيدَ
وَقَالَ
قَالَ
رَسُولُ
اللَّهِ
صَلَّى
اللَّهُ عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
(Abdullah b. es-Saib b.
Zeyd b. Said'in) dedesinden rivayet edildiğine göre) kendisi (birgün)
Rasülullah (s.a.v.)'i şöyle buyururken işitmiş: "Sizden biriniz (din)
kardeşinin herhangi bir malını şaka ve ciddî olarak almasın" Süleyman (b;
Abdurrahman bu hadisi); "şaka olsun diye de almasın ciddiyetle de
(almasın" şeklinde yukarıdaki metnin manasına uygun olarak) rivayet etti.
(Hadisin kalan kısmı şöyledir): "Kim (din) kardeşinin bastonunu (bile
haberli veya habersiz olarak) almışsa onu derhal geri versin"
(Ebu
Davud dedi ki;) Bu hadisi, bana rivayet eden iki râviden biri olan Muhammed b.
Beşşâr, İbn Yezid'(in isminji zikretmedi. (Yani onu atlayarak sanki hadisi,
bizzat Hz. Nebiin ağzından dinlemiş gibi; "Rasûlullah (s.a.v.) buyurdu
ki:..." diye rivayet etti.
İzah:
Tirmizî fiten; Ahmed b.
Hanbel, IV, 221.
Metinde geçen;
"şaka ve ciddî olarak almasın" sözü şu manalara gelmektedir:
1. Sizden biriniz, din
kardeşinin malını, sahiplenmek gayesiyle şakaya tutturarak veya oyunla elinden
almasın.
2. Sizden biriniz sırf
kardeşini kızdırıp onunla eğlenmek maksadıyla onun malını ciddiymiş gibi
görünerek elinden almasın.
3. Sizden biriniz din
kardeşinin malını elinden her ne maksatla olursa olsun ciddî olarak da almasın
şaka veya oyunla da elinden almasın.
Bilindiği gibi değeri
az bile olsa her kesin malı kendi yanında kıymetlidir.
Bir müslüman maimı
haksız olarak elinden ciddî bir şekilde almanın haramhğı ve kötülüğü bellidir.
Nitekim bu husus; "Bir kimsenin sahibinin izni olmaksızın başka birinin
malını kullanması caiz değildir."
ifadesiyle formüle
edilmiştir.
Bu malı zahiren ciddi
görünüp de aslında geri vermek niyetiyle almakta ise malın sahibini
korkutmaktan, üzmekten başka birşey yoktur.
Bir müslümanı korkutmak
ise haramdır.[Bk. 5004 nolu hadis] Sonradan vermek niyetiyle şaka olsun diye
almanın ise hiçbir anlamı yoktur.
Bu bakımdan bir
kimsenin malım bu yollardan biriyle elinden almak asla caiz değildir.