61. (Çirkin) İsimleri
(Güzel İsimlerle) Değiştirmek
حَدَّثَنَا
عَمْرُو بْنُ
عَوْنٍ قَالَ
أَخْبَرَنَا
ح و
حَدَّثَنَا
مُسَدَّدٌ
قَالَ حَدَّثَنَا
هُشَيْمٌ
عَنْ دَاوُدَ
بْنِ عَمْرٍو
عَنْ عَبْدِ
اللَّهِ بْنِ
أَبِي زَكَرِيَّا
عَنْ أَبِي
الدَّرْدَاءِ
قَالَ قَالَ
رَسُولُ
اللَّهِ
صَلَّى اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
إِنَّكُمْ
تُدْعَوْنَ
يَوْمَ
الْقِيَامَةِ
بِأَسْمَائِكُمْ
وَأَسْمَاءِ
آبَائِكُمْ
فَأَحْسِنُوا
أَسْمَاءَكُمْ
قَالَ
أَبُو دَاوُد
ابْنُ أَبِى
زَكَرِيَّا
لَمْ
يُدْرِكْ
أَبَا
الدَّرْدَاءِ
Ebu'd-Derdâ'dan (rivayet
edildiğine göre) Rasûlullah (s.a.v.) (şöyle) buyurmuştur: "Siz kıyamet
gününde kendi isimlerinizle ve babalarınızın isimleriyle çağrılacaksınız.
Öyleyse isimlerinizi güzel koyunuz."
Ebu Davud der ki; ibn
Ebî Zekeriyya, Ebu’d-Derda'ya yetişmemiştir.
İzah:
Darimî, istizan; Ahmed
b. Hanbel, V, I94.
Hadis-i şerifte,
insanlar, kıyamet gününde kendi
isimleriyle birlikte babalarının da isimleriyle çağrılacakları
gerekçesiyle, müslümanların kendi çocuklarına, akraba ve hizmetçilerinin
çocuklarına güzel isimler vermeleri emr edilmektedir.
Binaenaleyh mevzumuzu
teşkil eden bu hadis, insanların kıyamet gününde annelerinin ismiyle
çağrılacaklarını ifade eden hadisi reddetmektedir. Nitekim insanların kıyamet
gününde babalarının isimleriyle çağrılacağını ifade eden daha başka hadisler
de vardır.[Buhari, cizye, edeb, hıyel, fiten; Müslim, cihad; Ebû Davud, cihad]
Her ne kadar insanların
"ey falancanın oğlu falan" şeklinde annesinin ismiyle çağıracağına
dair Taberanî'nin Mu'cem'inde Said İbn Abdullah el-Evdî'den rivayet edilen bir
hadis-i şerif varsa da ulema sahih hadislere aykırı olduğu için bu hadisin
delil olamayacağını ittifakla kabul etmişlerdir. Eğer bu hadisin şahinliği
kabul edilirse "mevzumuzu teşkil eden hadis-i şerif babalan belli olan
kimseler hakkındadır. Annelerin ismiyle çağrılacağını ifade eden hadislerde
babalan olmayan, ya da belli olmayan kimseler hakkındadır" denebilir.
Yahutta mevzumuzu teşkil eden hadis-i şerifte geçen babalarınız tabirinden
maksat anneler ve babalardır; tağlib yoluyla babalar, denmiştir Mecazen
"anneler ve babalar" anlamına gelir.
Bu te'vile itibâr etmek
mümkün olursa, o zaman kıyamet gününde insanlar bazan annelerinin ismiyle
bazan da babalarının ismiyle, bazı yerlerde annelerinin bazı yerlerde de babalarının
ismiyle çağrılacaklar demektir.
Hafız Münzirî'nın
-Musannifimiz Ebû Dâvûd ile aynı kanaati paylaştığını ortaya koyan-
açıklamasına göre, bu hadisin ravisi Abdullah İbn Zekeriyya, Ebu'd-Derda
(r.a.)'den hadis almadığından, mevzumuzu teşkil eden bu hadis munkatıdır.
Ayrıca, konumuzu teşkil eden bu hadisin bab başlığıyla bir ilgisi yoktur. Çünkü
bu hadiste isimleri değiştirmeden söz edilmemektedir. Ancak, bu hadis, ismini
dini bir mülahaza ile değiştirecek kimselere bir irşad olarak kabul edilirse; bu
yönden bab başlığı ile ilgili görülebilir.