DEVAM: 6. (İyi Yada
Kötü) Bir Yola Çağırman (ın Ve O Yollardan Birini Tutmanın) Hükmü
حَدَّثَنَا
مُوسَى بْنُ
إِسْمَعِيلَ
حَدَّثَنَا
حَمَّادٌ
حَدَّثَنَا
خَالِدٌ الْحَذَّاءُ
عَنْ
الْحَسَنِ
فِي قَوْلِهِ
تَعَالَى
وَلِذَلِكَ
خَلَقَهُمْ
قَالَ خَلَقَ هَؤُلَاءِ
لِهَذِهِ
وَهَؤُلَاءِ
لِهَذِهِ
Halid el-Hazzâ, Hasan(ı
Basrî'nin) "zaten (Allah) onları bunun yaratmıştır."[Hud 119] ayet-i
kerimesini "şunlar (yani mu'minler) şunun için (cennet için), şunlar da
(yani kâfirler de) şunun için (cehennem için yaratıldı (lar)" şeklinde
açıkladığını söylemiştir.
İzah:
Bu hadis-i şerif, daha
insanlar yaratılmadan önce insanların dünyada işleyecekleri bütün işlerin Allah
tarafından bilinip, tesbit ve tayin edildiği ve dolayısıyle daha insanlar
yaratılmadan önce kimlerin Allah'ın rızasına uygun işler yaparak cennetlik
olacakları, kimlerin de Allah'ın rızasına aykırı ve gazabını gerektiren işler
yapıp cehennemlik olacakları takdir edildiği ifâde edilmektedir.
Ancak bir önceki
hadis-i şerifin şerhinde de açıkladığımız gibi insanların hareketleri bu ezeli
takdir ve tesbite bağlı değildir. Bilakis tesbit, insanların yapacakları
hareketlere bağlıdır. Bir başka ifâdeyle ilim ma'lu-mata tabidir. Bir astronomi
alimi bir sene önceden ayın ya da güneşin tutulacağını bildiği için bu tesbiti
yapmıştır. Bu tesbit hiçbir zaman ayın veya güneşin hareketini etkilemez. İşte
bu tesbite kader diyoruz. Nitekim (4612) numaralı hadis-i şerifin şerhinde
açıklamıştık.