بَاب
الْقِصَاصِ
مِنْ
السِّنِّ
28. Dişde Kısas
حَدَّثَنَا
مُسَدَّدٌ
حَدَّثَنَا
الْمُعْتَمِرُ
عَنْ
حُمَيْدٍ
الطَّوِيلِ
عَنْ أَنَسِ
بْنِ مَالِكٍ
قَالَ
كَسَرَتْ
الرُّبَيِّعُ
أُخْتُ
أَنَسِ بْنِ
النَّضْرِ
ثَنِيَّةَ
امْرَأَةٍ
فَأَتَوْا
النَّبِيَّ
صَلَّى
اللَّهُ عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
فَقَضَى
بِكِتَابِ
اللَّهِ
الْقِصَاصَ
فَقَالَ
أَنَسُ بْنُ
النَّضْرِ
وَالَّذِي
بَعَثَكَ
بِالْحَقِّ
لَا تُكْسَرُ
ثَنِيَّتُهَا
الْيَوْمَ
قَالَ يَا
أَنَسُ
كِتَابُ
اللَّهِ
الْقِصَاصُ
فَرَضُوا
بِأَرْشٍ
أَخَذُوهُ
فَعَجِبَ
نَبِيُّ
اللَّهِ
صَلَّى اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
وَقَالَ
إِنَّ مِنْ
عِبَادِ
اللَّهِ مَنْ
لَوْ
أَقْسَمَ عَلَى
اللَّهِ
لَأَبَرَّهُ
قَالَ
أَبُو دَاوُد
سَمِعْتُ
أَحْمَدَ بْنَ
حَنْبَلٍ
قِيلَ لَهُ
كَيْفَ
يُقْتَصُّ مِنْ
السِّنِّ
قَالَ
تُبْرَدُ
Enes b. Mâlik (r.a) den;
şöyle demiştir: Enes b. Nadr'ın kızkardeşi Rubeyyi' bir kadın'ın ön dişini
kırdı. Hep birlikte Rasûlullah'a geldiler. O da Allah'ın kitabı ile kısasa
hükmetti.
Enes b. Nadr: "Seni
hak ile gönderen Allah'a yemin ederim ki, bugün onun (kardeşimin) dişi
kırılmaz" dedi. Rasûlullah (s.a.v): "Yâ Enes! Allah'ın kitabı (hükmü)
kısastır" buyurdu. Bilâhere dişi kırılan kadının tarafı diyete razı olup,
aldılar. Rasûlullah (s.a.v) buna şaştı ve: "Şüphesiz, Allah'ın kulları
arasında öyleleri var ki Allah'a yemin etse onu yerine getirir" buyurdu.
Ebû Davud şöyle der:
Ahmed b. Hanbel'den işittim ki; kendisine: "dişte nasıl kısas
yapılır" denilmiş o da "törpülenir" demiştir.
İzah:
Buhârî, Sulh, Nesâi,
kasâme; İbn Mâce, diyet
Hadisin Buhari ve İbn
Mace'deki rivayetlerinde, Enes'in
kızkardeşi Rubeyyi'nin dişini kırdığı kadının câriye olduğuna işaret
edilmektedir. Ayrıca cariyenin sahiplerinin, Hz. Nebie gelmeden önce diyete
razı olmayıp, kısas istedikleri bildirilmektedir.
Rasûlullah (s.a.v) in,
kınlan dişe mukabil kısas hükmünü vermesinden sonra, Rubeyyi'nin ağabeyi
Enes'in yemin ederek "Bugün onun (Rubeyyi'nin) dişi kırılmaz" demesi
hâşâ Hz. Nebi'e verdiği hükme itiraz değil, cinayete mâruz kalan kadının
adamlarının kısas istediğinden vaz geçip, diyete razı olacakları umudun
ifadesidir. Yoksa, kız kardeşine kısas uygulanmasını engelleme niyetini izhar
değildir. Zâten Hz. Peygam-ber'in daha sonra: "Şüphesiz Allah'ın kulları
arasında öyleleri varki, Allah'a yemin etse onu yerine getirir" buyurması
da bunu göstermektedir.
Hadis-i Şerifte Hz.
Nebi efendimizin, Allah'ın kitabı ile, kısasa hükmettiği bildirilmektedir.
Buradaki Allah'ın kitabı ile işaret edilen âyet bazı alimlere göre:
"Orada onlara cana
can, göze göz, buruna burun, kulağa kulak, dişe dişle ve yaralara karşılık
kısası yazdık (farz ettik)..."[Mâide 45] ayeti ke-rimesidir.
Diğer bazı âlimler ise
maksadın şu ayeti kerime olduğunu söylerler:
Eğer ceza vermek isterseniz,
size yapılanın aynı ile mukabele edin. Sabrederseniz, yemin olsun ki bu
sabredenler için daha hayırlıdır."[Nahl 126]
Birinci görüş daha
güçlü görülmektedir. Çünkü onda "diş" kelimesi özellikle
zikredilmiştir. Hangisi olursa olsun, âyetler ve hadis-i şerif, dişte kısasın
uygulanacağına delâlet etmektedir. Yani bir kimse başka birinin dişine kasden
vurur da kırarsa veya sökerse, kendisinin dişi de kırılır. Dişler arasındaki
büyüklük küçüklük farkına bakılmaz. Çünkü dişlerinin sağladığı fayda büyüklük
ve küçüklüğe göre değişmez. Ancak, cinayete maruz kalan diş hangisi ise,
caninin de o dişinde kısas uygulanır.
Eğer diş kökünden
sökülmüşse caninin dişi de kökünden sökülür. Kırılmış ise o kırılan kadar
kısım, caninin dişinden törpülenir. Ebû Davud'un, Ahmed b. Hanbel'den
naklettiği kayıt da bunu göstermektedir.
Şüphesiz cinayet kasdî
değilse yada cinayete maruz kalan kişi razı olursa kısas yerine diyet
uygulanır. Diyete ait hükümlerde daha önce geçmişti.
Kısas zulüm değil,
adalettir. Çünkü herkesin hayatı ve organları eşittir. Kimsenin hayatı
ötekinden daha üstün değildir. İslâm hukuku eşitliği ve adaleti sağlamak için,
kısası emretmiş, katilin üç beş sene hapiste yattıktan sonra çıkıp, maktulün,
mağdur yakınlarının karşısına geçip gülmelerine izin vermemiştir.
Allah en iyisini
bilendir.