DEVAM: 24.
Rasulullah’ın Recmedilmesini Emrettiği Cüheyneli Kadın
قَالَ
أَبُو دَاوُد
حُدِّثْتُ
عَنْ عَبْدِ الصَّمَدِ
بْنِ عَبْدِ
الْوَارِثِ
قَالَ حَدَّثَنَا
زَكَرِيَّا
بْنُ
سُلَيْمٍ
بِإِسْنَادِهِ
نَحْوَهُ
زَادَ ثُمَّ
رَمَاهَا بِحَصَاةٍ
مِثْلَ
الْحِمِّصَةِ
ثُمَّ قَالَ
ارْمُوا وَاتَّقُوا
الْوَجْهَ
فَلَمَّا
طَفِئَتْ أَخْرَجَهَا
فَصَلَّى
عَلَيْهَا
وَقَالَ فِي
التَّوْبَةِ
نَحْوَ
حَدِيثِ
بُرَيْدَةَ
Ebû Davud şöyle dedi: Bina
Abdussamed b. Abdil-Vâris'den anlatıldı. Bize Zekeriyyâ b. Süleym. aynı isnâdla
yukarıdaki (4443.) hadisin benzerini rivayet etti. Rivayetinde şunu ilâve etti.
(Rasulullah); Sonra o kadın'a, nohut gibi taşlar attı! Sonra da: "atınız,
yüzden sakınınız" dedi, Kadın ölünce de namazını kıldı. Tevbe konusunda
da, Bureyde hadisindeki gibi söyledi.
İzah:
Ahmed b. Hanbel, V, 43.
4442 numara ile başhyan
son üç rivayet aynı hadiseyi anlatmaktadır. Onun için üçünün izahını birlikte
ele almayı uygun bulduk.
4441... nolu rivayette,
Ebû Davud'un Gassânî'den naklettiğine göre Gamid, Cüheyne ve Bârik aynı
kabilelerin adıdır.
Kâmus'ta; "Bârik:
Yemendeki bir kabilenin babası olan Said b. Adiyy'in lâkabıdır"
denilmektedir.
Gamid de, Yemen'deki
bir kabilenin babasıdır. Bunlar Cüheyne'den bir batındır.
Musannifin bu üç ismin aynı
kabileye ait olduğunu bildiren bu sözü nakletmekteki maksadı; 4440 nolu hadiste
recmedildiği bildirilen Cüheyneli kadın ile, 4442 nolu hadiste söz konusu
edilen Ğâmid'li kadının aynı kadın olduklarına dikkat çekmektir. Demek oluyor
ki; hâmile olarak gelip zina ikrarında bulunan ve Rasulullah tarafından
doğumdan sonra gelmesi için geri çevirilen tek bir kadın vardır. Yani hâdise
tektir. Ancak, iki hadis arasında bir çelişki gözlendiği söylenebilir. Çünkü
sonraki hadis, öncekine nisbetle oldukça mufassaldır Şöyle ki: Önceki rivayete
göre Hz. Nebi (s.a.v.) kadına, çocuğunu doğurduktan sonra gelmesini söylemiş ve
kadın çocuğunu doğurup gelince recm ettirmiştir. Sonraki hadise göre ise
efendimiz kadını, Önce üç kez geri çevirmiş, sonra çocuğunu doğurduktan sonra
gelmesini emretmiştir. Kadın çocuğu doğurduktan sonra gelince de geri dönüp
çocuğunu emzirmesini, sütten kesince geri gelmesini emretmiştir. Ayrıca, önceki
îmran hadisinde kadın recmedileceğinde elbisesinin bedenine bağlandığı
belirtilmiş, çukur kazılıp içerisine konulduğundan söz edilmemiştir. Sonraki
Büreyde hadisinde ise bir çukur kazıldığı belirtilmiştir.
Bütün bu farklılıklar,
hadisler arasında bir ihtilâfı ortaya koymaktadır. Her ne kadar önceki hadis
daha sağlamsa da, hadislerin ikisi de sahih olduğu için, birini öbürüne tercih
mümkün değildir. Onun için sarihler, ihtilâfı izâlede te'vil yoluna
gitmişlerdir. Sonraki rivayet daha açık, daha mufassal olduğu için önceki
rivayeti sonrakine göre tevil etmek gerekir. Yâni olay ikinci hadiste anlatıldığı
gibidir. Ancak İmrân'ın rivayeti biraz muhtasar kalmıştır.
Büreyde hadisinde,
önceki İmran hadisinden farklı olarak ele almamız gereken başka noktalar da
var. Şimdi de kısaca onlara bir göz atalım:
Attığı bir taştan
sonra, recmedilen kadından sıçrayan kan Halid'in şakağına bulaşmıştı. Bu
yüzden çok Öfkelendi ve kötü şeyler söyledi. Bu mânâ metinde, "Seb"
kelimesi ile ifâdelendirilmiştir. Seb; küfretmek, sövmek karşılığmdadır. Ancak
sahabelerin, bugün anlaşıldığı şekilde küfretmiş olacaklarını düşünemiyoruz.
Onun için tercemede "onun hakkında kötü sözler söyledi" ifâdesini
kullandık.
Halid'in sözüne
karşılık; Hz. Nebi (s.a.v.) efendimiz, onu dürtmüş ve halktan haksız yere
toplanan vergilere el koyan birisinin o kadın gibi tevbe etmesi halinde
bağışlanacağını beyan buyurmuştur. "Haksız yere vergi toplayan kişi"
diye terceme ettiğimiz tabir "sâhibu meks" terkibidir. Bu izah
Neylu'l-Evtâr'ın izahıdır.
İmâm Nevevi'de bu
cümle'den hareketle, insanlardan toplanan vergilere haksız yere el koyamamn büyük
günahlardan olduğunu söyler. Şimdi de İmrân hadisinde (4440) olmayıp, burada
yer alan hükümlere işaret etmek istiyoruz.