SÜNEN EBU DAVUD

Bablar  –  Konular  –  Numaralar  

TERECCÜL BAHSİ

<< 4198 >>

بَاب فِي أَخْذِ الشَّارِبِ

16. Bıyığı Almak (Kısaltmak)

 

حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ عَنْ الزُّهْرِيِّ عَنْ سَعِيدٍ عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ يَبْلُغُ بِهِ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ الْفِطْرَةُ خَمْسٌ أَوْ خَمْسٌ مِنْ الْفِطْرَةِ الْخِتَانُ وَالِاسْتِحْدَادُ وَنَتْفُ الْإِبِطِ وَتَقْلِيمُ الْأَظْفَارِ وَقَصُّ الشَّارِبِ

 

Ebu Hureyre (r.a), Rasûlullah (s.a.v.)'e iblağ ederek (merfuan) şöyle demiştir: Fıtrat beştir. Veya beş şey fıtrattandır.[şek ravidendir] Sünnet olmak, etek tıraşı yapmak,  koltuk altını yolmak, tırnakları kesmek, bıyığı kısaltmaktır.

 

 

İzah:

Buhari, libas; Müslim. Tahare: Tirmizi. Edeb: Nesaî. Taharet: İbn Mace. Taharat, Zinet

 

Hadisin Buhari'deki rivayeti de aynen buradaki gibidir. Buhari'de aynı konuda. İbn Ömer'den, diğer­leri anılmadan, bıyığın fıtrattan olduğunu bildiren bir rivayet daha vardır.

 

Hadis-i şerif, metinde geçen beş şeyin fıtrattan olduğunu ifade etmek­tedir. Hattabî, buradaki fıtratın sünnet mânâsında olduğunu söyler.

 

"Fıtratın" Allah katında değişmeyen dini esaslar ve Hz. İbrahim (a.s)'m ve onun neslinden gelen Nebilerin sünnetleri olduğu tarzın­da görüşler vardır.

 

Hadis-i şerifte anılan bu beş şeyin fıtrattan, yani meşhur manâsıyla sünnetten olduğu zikredilmektedir: "Beş şey fıtrattır" şeklinde değil, "Beş şey fıtrattandır." şeklinde bir ifade tarzının seçilmiş olmasından anlıyoruz ki, fıtratın tamamı beş değil, daha fazladır. Nitekim. Ebıı Davud'un 53. hadisinde, Hz. Aişe (ı\a) vasıtasıyla, on şeyin furaüan olduğu rivayet edil­miştir. İbn Hacer'in beyanına göre, İbn'ül Arabî fıtrattan olan oluz kadar şey saymıştır.

 

Şüphesiz bu hadisi şerifle yukarda işaret edilen 53. hadis arasında bir çelişki yoktur. Hz. Aişe'nin rivayetinde Efendimiz, fıtrattan olan şeyler­den onunu; Ebu Hureyre'nin bu rivayetinde de beşini sayımşiır.

 

Şimdi, bu hadis-i şerifte fıtrattan olduğu anılan beş şeyi teker teker ele alalım:

 

1) Sünnet Olmak: Yukarıda işaret edilen Hz. Aişe hadisinde bu mad­de mevcut değildir. Ancak bir sonraki Ammar b. Yasir hadisinde vardır, bu konu 54 numaradaki Ammar hadisinde ele alınmış sünne-f vakti konu­sunda görüşler incelenmiştir.

 

Sünnet olmak sözü ulemanın ifadesine göre erkeklere de kadınlara da şamildir. Erkeklerin sünnet edilme keyfiyetleri malumdur. Ancak kadın­ların sünnet edilmesi konusunu anlamak biz Türkler için bira/ müşkii ol­maktadır, Çünkü bizlerde böyle bir uygulama mevcut değildir. Şerhlerde kadınların sünnet edilmesi, "İdrar deliğinin üstündeki horoz ibiği gibi olan derinin kesilmesi” diye tarif edilmektedir.

 

Sehâran Furi, Bezl-ül Mechûd'da: Ulemamızın, kadında*, anılan deri­nin az bir şey alınarak sünnet edilmesinin müslehap olduğunda, ittifak ha­linde olduklarını söyler.

 

2) Etek tıraşı olmak Bu mânâyı ifâde eden kelime hâdis-i şerifte EMstihdat" şeklinde varid olmuştur. Halbuki baş­ka rivayetlerde  halkül'-âne" şeklinde geçmiştir. Avnü'l - Ma'bûdda "İstihdaf kelimesinin bu mânâda kullanışı şöyle izah edil­mektedir. "Etek tıraşı el-hadid (demir) kullanılarak - ki oda usturadır-yapıldığı için istibdat denilmiştir."

 

Etek tıraşı, ustura ile olduğu gibi, yolmak veya başka bir yolla da ya­pılabilir. Önemli olan, fazla kılların izalesidir. Ancak Mcşarik şerhinde:

 

"Eğer kıllar demirden başka bir şeyle izale edilirse sünnet üzere olmuş sayılmaz" denilmektedir.

 

3) Koltuk Altı Yolmak: Etek tıraşında sünnet olan. tıraş olduğu hal­de, koltuk altlarında sünnet olan yolmaktır. Ama tıraşla da sünnet yerine getirilmiş sayılır. Fakat yolmak daha efdaldir.

 

4) Tırnakları Kesmek: Bu hem erkekler ve hemde kadınlar için aynıdır. Aralarında bir farklılık yoktur. Bu meselede 53. hadisin şerhinde ele alınmıştır.

 

5) Bıyığı Kısaltmak: Bıyığı kısaltmaya işaret eden kelimeler çeşitli ri­vayetlerde farklıdır. Onun için ulema, bıyığı kısaltmaktan muradın kırp­mak mı, kazımak mı. yoksa dudak kırmızılığı görünecek şekilde uçlarını almak mı olduğunda değişik görüşlere sahiptir.

 

Bu görüşlere daha Önce temas edilmiştir. Bezlü'1 MeehÜd müleilili bu hadisteki kısaltmayı "Dudağın kenarı görünecek şekilde" diye izah etmiştir.

 

Hz. Nebi (s.a.v.) bıyığı kısaltma ve sakalı uzatma konusundaki tavsiyeleri, "Sakalı uzatın, bıyığı kısaltın" tarzında emir sigası ile ve onların bazıları "müşriklere muhalefet edin" veya "Yahudilere muha­lefet edin" emirleri ile birlikte varid olmuştur. Bu durum da bıyığı kes­mek ve sakalı uzatmanın illeti müşriklere muhalefet çimektir. Zamanımız­da müslüman olmayanlar genelde bıyıksızdırlar ve müslüman halk, normal uzunlukta olan bıyıkları değil bıyığı tamamen kazıyanları ve bıyıkları, dudakları örtecek derecede uzayanları yadırgamakladır. Bu gün için bıyığı kısaltma emrini, dudak kırmızılığı görülecek şekilde kısaltmaya hamlet­mek hem hadisin ruhunu hem de maslahata daha uygun düşmekledir.